بررسی تحولات بازارهای جهانی نفت‌خام در هفته گذشته
رکورد جدید قیمت نفت
بهای نفت‌خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۴ آوریل الی ۸ آوریل ۲۰۱۱) از یک روند افزایشی برخوردار بود.
بهای نفت‌خام در بازار آمریکا (بورس نیویورک) طی هفته گذشته (۴ آوریل الی ۸ آوریل ۲۰۱۱) از یک روند افزایشی برخوردار بود.
بر این اساس طی هفته گذشته، به دلیل تشدید بحران در منطقه خاورمیانه، تداوم ناآرامی‌ها در لیبی به ویژه در مناطق نفت خیز این کشور و کاهش 85-82 درصدی تولید نفت‌خام این کشور، ادامه جنگ داخلی لیبی و تردید معامله گران درباره زمان بازگشت نفت‌خام سبک صادراتی این کشور به بازار نفت و پالایشگاه‌های اروپا، کاهش تولید نفت‌خام اوپک در ماه مارس 2011 با وجود افزایش تولید نفت‌خام عربستان سعودی به منظور جبران کمبود تولید نفت‌خام لیبی براساس تازه‌ترین نظرسنجی بلومبرگ از شرکت‌های نفتی، انتشار خبر مربوط به کاهش 2/0 درصدی تولید نفت‌خام روسیه در ماه مارس 2011 نسبت به ماه فوریه و رسیدن آن به پایین‌ترین سطح خود در 3 ماه گذشته، افزایش نگرانی فعالان بازار نفت از گسترش ناآرامی‌ها به سایر کشورهای تولیدکننده نفت خصوصا عربستان سعودی، وقوع برخی اعتراضات و ناآرامی‌ها در کشورهای بحرین، یمن، عمان و عربستان سعودی و تشدید نگرانی درباره امنیت این صادرکننده بزرگ نفت، بروز توفان شن بی سابقه در کویت و اختلال و تعطیلی بندرهای این کشور، تعویق انتخابات در نیجریه در پی ناتوانی دولت این کشور در تهیه مقدمات لازم، احتمال افزایش تقاضای سوخت ژاپن برای جبران کاهش تولید برق در این کشور در پی بروز بحران در نیروگاه‌های اتمی و تعطیلی این نیروگاه‌ها، رشد فراتر از پیش‌بینی تقاضای نفت‌خام آمریکا در ماه ژانویه 2011 نسبت به مدت مشابه سال گذشته و رسیدن آن به بیش از 2/3 درصد، انتشار ارقام مثبت اقتصادی در آمریکا و تقویت چشم‌اندازها از رشد اقتصادی این کشور، کاهش نرخ بیکاری آمریکا به پایین‌ترین سطح خود طی 2 سال گذشته (8/8 درصد) و همچنین کاهش ارزش دلار در مقابل یورو، قیمت نفت‌خام WTI در بورس نایمکس (آتی‌های ماه اول)، از حدود 47/108 دلار در هر بشکه در تاریخ 4 آوریل 2011 تا بیش از 79/112 دلار در هر بشکه در تاریخ 8 آوریل 2011 افزایش یافت.
البته طی دوره مذکور، نگرانی‌ها درباره تقاضای نفت‌خام درپی افزایش نرخ بهره در اروپا و وقوع زلزله بی سابقه در ژاپن و نگرانی از تاثیر آن بر بازسازی اقتصاد جهانی، به‌کارگیری تدابیر اقتصادی انقباضی در چین، کاهش ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی و همچنین افزایش سطح ذخیره‌سازی‌های نفت‌خام آمریکا معادل 2 میلیون بشکه طی هفته منتهی به 1 آوریل 2011، از عوامل تضعیف‌کننده قیمت نفت‌خام در بازارهای جهانی به شمار می‌روند. بانک مرکزی اروپا برای نخستین بار از رکود شدید اقتصادی جهان در سال 2008 نرخ بهره را افزایش داده و همچنین درباره افزایش بیشتر در صورت نیاز هشدار داده است. چین نیز تلاش می‌کند جلوی افزایش تورم داخلی را بگیرد و برای این منظور، نرخ بهره و حداقل موجودی یک ساله موسسات مالی و بانک‌های این کشور را افزایش داده است.
رییس شرکت ملی نفت لیبی اعلام کرده است تولید نفت‌خام این کشور در حال حاضر تا حدود ۳۰۰-۲۵۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است که برای مصرف داخلی استفاده می‌شود. کشور لیبی یکی از اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) بوده و پیش از آغاز نا آرامی‌ها در حدود ۶/۱ میلیون بشکه در روز نفت‌خام تولید می‌کرد که حدود ۲ درصد از تقاضای جهانی نفت‌خام را برآورده کرده و بخش عمده نفت‌خام تولیدی این کشور به بازارهای اروپایی صادر می‌شد.
به گزارش شانا، براساس پیش‌بینی زکی یمانی وزیر نفت پیشین عربستان سعودی در حاشیه کنفرانسی در مرکز مطالعات جهانی انرژی (CGES) در روز 5 آوریل 2011، تشدید ناآرامی‌ها در عربستان می‌تواند قیمت‌های جهانی نفت‌خام را به شدت افزایش دهد. وی با اشاره به ادامه نارضایتی‌ها در کشورهای خاورمیانه و حل نشدن مشکلات موجود تاکید کرده است که رخدادهای سیاسی که در منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی رخ داده است هم‌اکنون در کل کشورهای این منطقه در حال گسترش است. عربستان سعودی به تازگی به بهانه جبران کمبود نفت‌خام لیبی، تولید روزانه نفت‌خام خود را به 9 میلیون بشکه در روز افزایش داده است، اما بسیاری از تحلیلگران و معامله گران بازار نفت معتقدند که عربستان بیش از این قادر به افزایش تولید نفت‌خام خود نیست. با توجه به کمبود عرضه نفت لیبی، عربستان سعودی هم اکنون در تلاش است تا نیاز پالایشگاه‌های اروپایی را با عرضه یک نوع نفت‌خام کم سولفور برآورده کند.
طی هفته گذشته، ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بودند. بر این اساس، در ابتدا به دلیل انتشار ارقام مثبت اقتصادی در آمریکا و تقویت چشم‌اندازها از رشد اقتصادی این کشور و همچنین کاهش نرخ بیکاری آمریکا به پایین ترین سطح خود طی 2 سال گذشته (8/8 درصد)، ارزش شاخص‌های بورس در بازارهای جهانی طی دوره 4 آوریل الی 6 آوریل 2011 از یک روند افزایشی برخوردار بودند، ولی مجددا در دو روز پایانی هفته شاخص‌های بورس کاهش قابل توجهی را تجربه کردند.
ارزش یورو در مقابل دلار طی هفته گذشته، در پی افزایش نرخ بهره در اروپا و انتظارها درباره افزایش بیشتر نرخ بهره در این منطقه، از یک روند افزایشی برخوردار بود. تصویب کمک‌های مالی به یونان و ایرلند از سوی اتحادیه اروپا و صندوق بین‌المللی پول در سال ۲۰۱۰، تا حدودی موجب تضعیف ارزش یورو در مقابل دلار گردیده است، ولی کارشناسان معتقدند این روند تداوم نیافته و برنامه‌های انبساطی بانک مرکزی آمریکا، سبب کاهش ارزش دلار خواهد شد. به‌طور کلی ارزش دلار در مقابل یورو در پی تصمیمات فدرال رزرو مبنی بر ارائه کمک‌های مالی برای بهبود اوضاع اقتصادی این کشور، از یک روند کاهشی برخوردار بوده است. سیاست‌گذاران بانک مرکزی آمریکا اعلام کرده‌اند که آماده ارائه کمک‌های بیشتر برای بهبود اوضاع اقتصادی این کشور هستند، لذا در صورت اجرای برنامه‌های انبساطی بانک مرکزی آمریکا و تزریق پول به اقتصاد این کشور برای جلوگیری از بازگشت به رکود، ارزش دلار افت خواهد کرد.
براساس آمار دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، قیمت سبد نفتی اوپک طی دوره ۴ آوریل الی ۷ آوریل ۲۰۱۱، ازحدود ۰۷/۱۱۵ دلار در هر بشکه تا بیش از ۶۵/۱۱۷ دلار در هر بشکه افزایش یافت. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۷ آوریل ۲۰۱۱، با ۵ دلار و ۶۹ سنت افزایش نسبت به هفته پیش از آن به هر بشکه ۱۱۶ دلار و ۷۳ سنت رسیده است. میانگین هفتگی بهای سبد نفتی اوپک در هفته منتهی به ۱ آوریل ۲۰۱۱ معادل ۱۱۱ دلار و ۴ سنت بود. همچنین میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک طی ماه مارس، با ۹ دلار و ۵۶ سنت افزایش نسبت به میانگین ماه فوریه ۲۰۱۱ به هر بشکه ۱۰۹ دلار و ۸۴ سنت رسیده است. میانگین بهای سبد نفتی اوپک در ماه فوریه ۲۰۱۱ معادل ۱۰۰ دلار و ۲۸ سنت در هر بشکه بود. سبد نفت‌خام اوپک در بردارنده ۱۲ نوع نفت‌خام اعضای این سازمان شامل مخلوط الجزایر، گریسول آنگولا، اورینته اکوادور، سنگین ایران، سبک بصره، صادراتی کویت، اس سیدر لیبی، سبک «بونی» نیجریه، مارین قطر، سبک عربی عربستان سعودی، موربان امارات و بی.سی.اف ۱۷ ونزوئلا است.
قیمت نفت‌خام برنت دریای شمال نیز در بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه مه 2011، به دلیل تداوم و تشدید ناآرامی‌ها در لیبی و کاهش تولید نفت‌خام این کشور تا سطح 300-250 هزار بشکه در روز و همچنین افزایش نگرانی فعالان بازار نفت از احتمال گسترش ناآرامی‌ها در خاورمیانه و تسری آن به سایر کشورهای تولید کننده نفت خصوصا عربستان سعودی و در نتیجه تشدید نگرانی‌ها درباره کمبود عرضه نفت‌خام در بازار اروپا، از یک روند افزایشی برخوردار بوده و از حدود 06/121 دلار در هر بشکه در تاریخ 4 آوریل 2011 تا بیش از 65/126 دلار در هر بشکه در تاریخ 8 آوریل افزایش یافت. سطح بالای ذخیره‌سازی نفت‌خام در آمریکا و کاهش تولید نفت‌خام لیبی و به تبع آن نگرانی مصرف‌کنندگان درباره عرضه نفت‌خام به بازار اروپا موجب شده است تا نفت‌خام برنت از حق مرغوبیت 86/13 دلار در هر بشکه نسبت به نفت‌خام WTI برخوردار باشد.
میانگین بهای هر بشکه نفت‌خام صادراتی ایران با ۷ دلار افزایش نسبت به هفته قبل (۲۹ مارس ۲۰۱۱)، در روز ۵ آوریل ۲۰۱۱ به بشکه‌ای ۱۱۵ دلار و ۲۴ سنت رسیده است. براساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت‌خام سبک ایران به مقصدهای مختلف در روز سه شنبه (۵ آوریل ۲۰۱۱ ) ۱۱۷ دلار و ۱۰ سنت بود و همین رقم برای نفت‌خام سنگین در سطح ۱۱۳ دلار و ۷۸ سنت قرار داشت. همچنین قیمت هر بشکه نفت‌خام سبک ایران به بازار آفریقای جنوبی ۱۱۸ دلار و ۲۳ سنت و هر بشکه نفت‌خام سنگین ایران به این بازار ۱۱۶ دلار و ۲۳ سنت گزارش شده است. هر بشکه نفت‌خام سبک ایران در بازار آسیا ۱۱۶ دلار و ۳۰ سنت، شمال غربی اروپا ۱۱۸ دلار و ۱۵ سنت و در بازار مدیترانه ۱۱۶ دلار و ۸۸ سنت معامله شده است. هر بشکه نفت‌خام سنگین ایران نیز در بازار آسیا ۱۱۳ دلار و ۶۴ سنت، شمال غربی اروپا ۱۱۶ دلار و ۱۵ سنت و در بازار مدیترانه ۱۱۲ دلار و ۸۸ سنت به فروش رسیده است. طی دوره ۲۹ مارس الی ۵ آوریل ۲۰۱۱، بیشترین افزایش در قیمت نفت‌خام سبک و سنگین ایران مربوط به بازارهای مدیترانه و شمال غربی اروپا به ترتیب با ۹۸/۷ دلار و ۴۵/۷ دلار افزایش در هر بشکه
بوده است. میانگین وزنی بهای هر بشکه نفت‌خام سبک و سنگین ایران نیز نسبت به هفته قبل، به ترتیب به میزان ۳۵/۷ دلار و ۵۸/۶ دلار در هر بشکه طی دوره مذکور افزایش یافته است.
براساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان ذخایر نفت‌خام این کشور در هفته منتهی به 1 آوریل 2011 معادل 7/357 میلیون بشکه بوده است که در مقایسه با هفته قبل (25 مارس 2011) به میزان 2 میلیون بشکه افزایش یافته است و معادل 5/1 میلیون بشکه از میزان مشابه سال قبل در تاریخ 2 آوریل 2010 بیشتر است. میزان این ذخایر بر حسب روز نسبت به هفته قبل تغییری نکرده و در سطح 25 روز ثابت مانده است؛ ولی معادل 1/0 روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است. طی دوره مذکور، سطح خوراک پالایشی آمریکا به میزان 39 هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح 371/14 میلیون بشکه در روز قرار گرفته است که به میزان 233 هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
تولید نفت‌خام آمریکا طی دوره ۲۵ مارس ۲۰۱۱ الی ۱ آوریل ۲۰۱۱ به میزان ۷۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته و در سطح ۶۳۸/۵ میلیون بشکه در روز قرار گرفته است و معادل ۱۶۵ هزار بشکه در روز بیشتر از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۲ آوریل ۲۰۱۰ است. در همین زمان میزان واردات نفت‌خام آمریکا از ۱۲۸/۹ میلیون بشکه در روز به ۹۵۰/۸ میلیون بشکه در روز (معادل ۱۷۸ هزار بشکه در روز) کاهش یافته است که معادل ۶۱۱ هزار بشکه در روز کمتر از میزان مشابه سال قبل است.
پیش‌بینی قیمت
قیمت‌های نفت اوایل ماه آوریل را با افزایش مناسبی شروع کردند؛ به طوری که قیمت WTI به سمت مقاومت سوم در سطح ۱۱۴ دلار پیش رفت. قیمت نفت برنت نیز از مقاومت سوم در حدود ۱۲۵ دلار نیز فراتر رفت و به سمت مقاومت چهارم در حدود ۱۳۲ دلار حرکت می‌کند. با توجه به سیگنال افزایشی که از قیمت بسته شده ماه پیش دریافت شد، انتظار افزایش قیمت در این ماه دور انتظار نبود. از طرف دیگر نشانه‌های افزایش تقاضا نیز مسیر افزایشی را مهیا کرد. با اینکه ذخیره‌سازی‌های نفت‌خام افزایش یافت، ولی افزایش مذکور در مسیر روند فصلی قرار دارد و از سوی دیگر ذخیره‌سازی بنزین کاهش یافت که اثر افزایشی بر قیمت گذاشت. کاهش ارزش دلار نیز یکی از عواملی بود که فشار افزایشی بر قیمت نفت وارد کرد. البته قیمت سایر کالا نیز همانند نفت روند افزایشی دارد که نشان می‌دهد فشار تقاضا و کمبود عرضه مختص بازار نفت نیست و کالاهای دیگر نیز وضعیت مشابهی دارند؛ لذا انتظار افزایش تورم در کشورهای آمریکا و اروپا می‌رود. در هفته جاری اولین مقاومت در مسیر صعودی قیمت نفت WTI ۱۱۴ دلار است که مقاومت سوم را شکل داده است و در مسیر کاهشی اولین حمایت در ۱۱۰ دلار قرار دارد که سطوح مذکور
دامنه نوسانی را شکل داده است. قیمت نفت‌خام برنت در حدود قیمت بسته شده با مقاومت روبه‌رو است و مقاومت بعدی در ۱۳۲ دلار شکل گرفته است. سطح ۱۲۱ دلار نیز از سطوح حمایتی محکم در مسیر نزولی است.
*کارشناسان ارشد موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org )
ارسال نظر