دنیای بورس:
محسن احمدی - مدیر عامل سرمایه‌گذاری ملت
در حال حاضر قیمت سهام اکثر زیرمجموعه‌های صنایع کوچک بورس تهران از ارزش جایگزینی فراتر رفته و بر اساس هیچ کدام از روش‌های ارزش‌گذاری، سود این شرکت‌ها نمی‌تواند توجیه‌کننده قیمت فعلی سهام مذکور باشد.
صنایع بزرگ‌تر همچون پتروشیمی‌ها، گروه فلزات اساسی به ویژه فلزات رنگی، پالایشگاه‌ها و همچنین هلدینگ‌های چند رشته‌ای اما همچنان با ارزش ذاتی خود فاصله دارند. در میان این سهم‌ها برخی هنوز از جذابیت بالایی برخوردارند و برخی دیگر هر چند از میزان جذابیتشان کاسته شده است اما همچنان جا برای رشد قیمت دارند. در شرایط فعلی می‌توان دو مولفه نرخ دلار و قیمتهای جهانی را از عوامل اصلی اثرگذار بر روند بازار سهام قلمداد کرد. در خصوص قیمتهای جهانی وضعیت خنثایی را شاهد هستیم.
از یک سو در حال حاضر اکثر قیمت‌ها نزدیک به بهای تمام شده تولید است و از این رو احتمال کاهش بیشتر آن محتمل نیست. از طرف دیگر با توجه به احتمال وقوع رکود جهانی، قیمتهای بالاتری نیز برای کالاهای جهانی نمی‌توان متصور بود. در خصوص دلار اما هر چند با در نظر گرفتن سیاست‌های دولت اغلب کارشناسان انتظار برای رشد نرخ ندارند اما سطوح فعلی به عنوان کف نرخ این ارز شناسایی شده است و در افت بلندمدت نیز روندی افزایشی انتظار می‌رود. این دو مهم می‌تواند سبب افزایش جذابیت سهام کامودیتی‌محور و در نتیجه حرکت شاخص سهام در مسیر صعودی شود.
مهدی دلبری - کارشناس بازار سهام
در شرایط فعلی هر چند برخی از فعالان بازار از حباب فراگیر در سهام و صنایع بورسی سخن می‌گویند، اما واقعیت این است که این مهم را نمی‌توان به کل بازار تعمیم داد. همواره برخی سهام و صنایع هستند که بالاتر از ارزش ذاتی خود معامله می‌شوند.
در حال حاضر بورس تهران بیش از هر مولفه‌ای تحت تاثیر جریان پول قرار دارد. در واقع ورود نقدینگی تازه‌ای موجبات رشد قیمت سهام و در نتیجه صعود شاخص سهام را فراهم آورده است. در این میان یکی از مهمترین دلایل ورود این پول‌های تازه، افزایش انتظارات تورمی است. در عین حال در کنار بهبود وضعیت بازار جهانی، شرکت‌های سهامی در آذرماه گزارش‌های مناسبی روانه سامانه کدال کردند که عمدتا از رشد فروش این شرکت‌ها حکایت داشت.
علاوه بر تمامی این موارد حجم معاملات در بورس کالا نیز به شکل محسوسی افزایش یافته است. جذابیت معاملات سهام خود را در روند صدور واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها نیز قابل نشان داده است. این در حالی است که طی ماه‌های گذشته آمار ابطال صندوق‌ها افزایش چشمگیری داشت. انتظار می‌رود با انتشار گزارش عملکرد آذرماه و همچنین گزارش‌های 9ماهه شرکت‌ها روند افزایشی فروش بورسی‌ها ادامه داشته باشد و شاهد تکرار عملکرد آبان‌ماه شرکت‌ها باشیم.
حسام حسینی - کارشناس بازار سهام
رشد اخیر بازار سهام بیش از هر چیز، مدیون رشد نرخ دلار در بازار آزاد است. این در حالی است که فروش شرکت‌ها بر اساس دلار نیمایی محاسبه می‌شود و این مهم سبب تفاوت انتظارات با واقعیت شده و در نهایت به رشد P/E سهام می‌انجامد. در این رویه ممکن است بسیاری از سهام و صنایع بورسی از ارزش ذاتی خود فاصله بگیرند. در شرایط فعلی حدود 80 درصد از سهم‌ها به لحاظ بنیادی گران بوده و با حباب قیمتی مواجه هستند و به محلی برای جولان سفته‌بازان تبدیل شد‌ه‌اند.
در مقابل سهام بزرگ‌تر و کامودیتی‌محور بازار که با وجود تعداد کمتر، بخش عمده‌ای از ارزش بازار را در اختیار دارند، تقریبا در نقاط تعادلی دادوستد شده و با P/E حدود 4 تا 5 مرتبه، نه گران محسوب می‌شوند و نه ارزان. با این حال با توجه به کاهش نگرانی‌ها از بودجه سال آتی و بهبود قیمت‌ها در بازار جهانی، در صورت رشد نرخ دلار در بازار آزاد و تداوم نگاه نادرست سرمایه‌گذاران به این ارز، احتمال افزایش قیمت سهام کالایی‌ها به بالاتر از ارزش ذاتی نیز وجود دارد.
مهدی محمود رباطی - مدیرعامل کارگزاری بورس بیمه ایران
بررسی شرایط کنونی بورس نشان از وضعیت طبیعی و به‌دور از هیجان دارد؛ بازار سهام در حال حاضر متاثر از فاکتورهای مهم و واقعی در فضای سیاسی و اقتصادی در شرایط متعادل و به دور از هیجان حرکت می‌کند. به‌طوری‌که نه رشد و نه ریزش‌های هیجانی در این بازار وجود ندارد.
در این میان برخی سهام شرکت‌های بزرگ فعال در بازار سهام که چند وقت اخیر از فضای رشد و افزایش قیمت عقب مانده بودند، نیز با اقبال نسبی روبرو شده و به‌نظر می‌رسد این اقبال از ناحیه بزرگان بازار ادامه‌دار باشد.
عظیم ثابت - مدیرعامل کارگزاری بانک سپه
بازار سهام در شرایط طبیعی به‌سر می‌برد و هیچ‌گونه مشکل و تهدیدی برای این بازار وجود دارد. بررسی وضعیت بورس در مدت اخیر نشان می‌دهد که بازار رشد نسبتا طولانی و بلندمدتی را تجربه کرده است. طبیعی است که در چنین شرایطی برخی سهامداران اقدام به شناسایی سود کنند و برخی سهام میان سرمایه‌گذاران دست به دست شود. به این ترتیب این موضوع عاملی باشد در جهت کاهش سرعت رشد شاخص کل بورس.
در این میان یک مولفه مهم و تاثیرگذار بر روند بازار سهام، رشد ارزش معاملات خرد روزانه است. به‌طوری‌که شاهد هستیم نقدینگی زیادی در بازار جریان دارد و این عامل می‌تواند پشتوانه مناسبی برای تداوم رشد بازار سهام باشد. البته باید عنوان کرد که نوسان جزئی اصلی از ذات و ماهیت بازار سرمایه است. طبیعتا روندهای رشد بی‌وقفه و یا نزول چند روزه، از جذابیت بازار سهام می‌کاهد و باید نوسان‌هایی در این بازار شکل بگیرد. در مجموع باید عنوان کرد که بازار سهام از لحاظ ساختاری مشکلی ندارد و چشم‌اندازی مثبت در انتظار آن است.
همایون دارابی - کارشناس بازار سرمایه
رشد مولفه‌های اصلی بازار سهام و رکوردشکنی‌های شاخص کل بورس به‌ویژه در روزهای اخیر، بیشترین تحت تاثیر افزایش حجم نقدینگی در اقتصاد کشور است. در شرایط کنونی اقتصاد تمایل افراد به سرمایه‌گذاری در بازاری امن بیش از گذشته به چشم می‌خورد. این در حالی است که بازارهای سرمایه‌گذاری رقیب نیز جذابیتی برای ورود سرمایه‌گذاران ندارد و این عاملی در جهت افزایش ورود افراد به بورس شده است.
در این میان آمارهای اعلام شده در خصوص رشد نقدینگی 27.1 درصدی در نیمه نخست سال جاری نیز عاملی خواهد بود که انتظار تورم شدید از سوی فعالان اقتصادی در ماه‌های آتی را رقم زده است. این موضوع نیاز به سرمایه‌گذاری در فضای امن که سپرتورمی باشد را بیش از گذشته نمایان می‌کند. در این میان بازار سهام تنها بازاری است که چنین شرایط را دارا بوده و مناسب‌ترین گزینه سرمایه‌گذاری خواهد بود.
از سوی دیگر شاهد افزایش حجم و ارزش معاملات روزانه در بازار سهام هستیم. رشد معاملات بورس کالا نیز عامل مهم و تاثیرگذار دیگری است که تاکیدی بر رونق ایجاد شده در بازار سرمایه است. امری که افزایش فعالیت‌های تولیدی و رونق اقتصادی را به دنبال خواهد داشت. این موارد سبب شده تا بخشی از رکود جامعه طی 3-4 ماه ابتدایی سال جاری جبران شود.
محمد نوربخش - کارشناس بازار سرمایه
بازار سهام اکنون در شرایط عادی خود به سر می‌برد و با وجود رشدهای اخیر همچنان ظرفیت خالی برای ادامه صعود در شماری زیادی از سهم‌ها را دارد. مطابق آمار، سود کل بازار سهام (بورس و فرابورس) حدود 200 هزار میلیارد تومان است و ارزش بورس و فرابورس هم تا معاملات امروز رقمی معادل 1400 هزار میلیارد تومان را نشان می‌دهد. بنابراین، نسبت قیمت به درآمد بازار سهام با این داده‌ها عدد 7 مرتبه است.
این نسبت حاصل تقسیم قیمت‌هایی است که علاوه بر سود به دارایی‌های غیرعملیاتی شرکت‌ها و حتی شرکت‌های زیان‌ده داده شده است. بنابراین می‌توان گفت که نسبت واقعی قیمت به درآمد بازار کمتر از 7 مرتبه است و از این جهت همچنان می‌توان به ارزندگی عمومی سهام از این منظر اتکا کرد.
از سوی دیگر، بازار ارز و روند قیمتهای جهانی به عنوان دو بازوی اصلی حرکت بورس طی این مدت به نفع سهام بورسی حرکت کرده‌اند و ضمنا از چشم‌انداز مثبتی برخوردارند. دلار با توجه به کسری مورد انتظار بودجه در سال بعد و احتمال جبران پولی آن توسط سیاست‌گذار، به تورم انتظاری دامن زده و بنابراین می‌تواند در ضمن تقویت حرکت صعودی ارز به روند رو به رشد بورس کمک کند. از سوی دیگر، تب خروج شدید سرمایه از کشور هم عاملی است که دلار را بالا خواهد برد. ضمن اینکه بازار جهانی هم در هفته‌های اخیر سیگنال‌های مثبتی ارسال کرده است.
کوروش شمس - مدیرعامل سبدگردان پاداش سرمایه
بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که بازار سهام همچنان از پتانسیل بالایی برای ادامه رشد برخوردار است. بررسی سه مولفه از جمله نسبت ارزش بازار سرمایه به نقدینگی، نسبت ارزش بازار سرمایه به GDP و همچنین نسبت مطلق ارزش دلاری بازار سرمایه از سال 91 تا کنون نتایج جالبی به دنبال دارد. نقاط اوج یا همان پیک، افت و همچنین حرکت عادی بازار طبق سه مولفه مزبور نشان می‌دهد که در حال حاضر بازار سرمایه چه از لحاظ نقدینگی و چه از لحاظ دلاری همچنان جای رشد بیشتر دارد و حبابی ندارد.
بر این اساس میانگین ارزش بازار (بورس و فرابورس) به نقدینگی طی این بازه زمانی در حدود 56درصد بوده است. این نسبت در مهرماه امسال و سال گذشته به 70درصد و در آذر نیز به حدود 60درصد رسیده است. در حال حاضر نیز نسبت ارزش بازار به نقدینگی حدود 70درصد است.
این در حالی است که کیک بازار سرمایه در کل اقتصاد کشور در حال بزرگ شدن است و این بازار همچنان نسبت به نقدینگی، از پتانسیل رشد بیشتر برخوردار است. این موضوع بدان معناست که رشد بازار سهام ادامه خواهد داشت و همچنان تداوم ورود نقدینگی و جذب پول‌های جدید به این بازار خواهیم بود.
از سوی دیگر دیگر بازارهای موازی سرمایه‌گذاری در رکود به سر می‌برند و در مقابل بازار سرمایه با توسعه زیرساخت‌های مناسب همراه است. امری که می‌تواند کوچ نقدینگی از دیگر بازارهای موازی را به بورس در پی داشته باشد.
افزون بر این با توجه به بودجه سال 99 و برنامه دولت برای فروش قابل‌توجهی از حجم اوراق، این امر توسعه صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در بازار را به دنبال خواهد داشت. این موضوع نیز رشد صندوق‌ها و به‌تبع رشد بورس را نوید می‌دهد.
افزایش نرخ دلار نیمایی نیز یکی دیگر از مولفه‌های مهم و تاثیرگذار بر روند آتی بازار سهام است. این فاکتور مهم و تاثیرگذار به‌ویژه در صنایع پالایشی، پتروشیمی و سنگ‌آهنی ، می‌تواند سودآوری این شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
جمع‌بندی تمام موارد مزبور نشان از آن دارد که بورس گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری است و روند صعودی این بازار همچنان ادامه خواهد داشت.
تحلیل 8 کارشناس دیگر را در بخش دوم این گزارش بخوانید.
