پنج ناگفته معاملات بورس (سه‌شنبه 19 آذر 98)

12:20 - 1400/01/21
بازار سهام امروز دو نیمه متفاوت را تجربه کرد. رشد پرقدرت در ساعات اولیه و فشار عرضه‌ها در یک‌ساعت پایانی هر دو در یک موضوع مشترک بودند و آن‌هم هیجان موجود در خرید و فروش‌های روزانه است. در این گزارش با تکیه بر موارد مهم معاملاتی امروز، به بررسی بیشتر برخی از نکات ناگفته بازار سهام در روز جاری خواهیم پرداخت.
پنج ناگفته معاملات بورس (سه‌شنبه 19 آذر 98)

چشم نگران بازار به نرخ دلار

این روزها روند کلی بازار سهام به طرز محسوسی با روند نرخ دلار در بازار آزاد گره خورده‌است. معاملات بازار سهام به طرز معنادار و عجیبی به نرخ دلار وابسته است گویی نرخ دلار فعلی به طور مستقیم بر سودآوری شرکت‌ها منعکس می‌شود. در معاملات امروز نیز در بازار شاهد ایست معاملات و افزایش عرضه‌ها در زمانی بودیم که نرخ دلار در ساعات ابتدایی صبح روند رو به رشدی را تجربه نکرد و بیم بازگشت نرخ دلار در معاملات روزانه به وجود آمد. در همین راستا و پس از پایان زمان خرید و فروش‌های بورسی، هنگامی که دلار روند صعودی را تجربه کرد و تا محدوده 14300 تومان پیش رفت، بسیاری از فعالان بورسی از مثبت بودن شاخص کل در روز آینده سخن به میان آوردند. اما نرخ دلار در روند صعودی روزانه به یکباره مسیر اصلاحی را پشت سر گذاشت و به محدوده 13500 تومان سقوط کرد. امری که در حال حاضر با نگرانی اهالی بازار مبنی بر ریزش قیمت‌ها در روز آینده همراه شده‌است. موضوعی که در این خصوص نباید دور از ذهن بماند این است که به همان اندازه که روند صعودی و پرشتاب قیمت‌ سهام برمدار دلار در تمامی قسمت‌ها یک امر هیجانی و بدون پشتوانه محکم است، ریزش قیمت‌ها نیز می‌تواند در روند معکوس تکرار همین رویکرد غیرمنطقی باشد و برای ارزشیابی سهام درنظر گرفتن چشم‌اندازهای بسیار مثبت و منفی علیرغم همراهی روزانه قیمت‌ها در میان مدت و بلندمدت به از دست رفتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری یا تحمل زیان‌های هنگفت منجر خواهد شد. آنچه که می‌تواند ذهنیت سرمایه‌گذار را در این تلاطم‌های روزانه منسجم کند و نظم درستی به معاملات همراه با آرامش بدهد، برآورد محدوده نرخ دلار در ماه‌های باقیمانده و مهمتر از آن میزان تاثیرگذاری بر سودآوری شرکت‌هاست. چه آنکه در زمان انتظار صورت‌های مالی سودآوری، با ادامه روندهای فعلی سهامداران و سرمایه‌گذاران تازه‌وارد با سروپرایزهای زیادی روبرو خواهند شد که بر دو محور حسرت و خسران خونمایی می‌کند.

نیم‌نگاه «تاپیکو» به ستاره خلیج فارس

این سهم در معاملات امروز با صف خرید سنگین همراه بوده است اما چندین بار صف خرید این سهم عرضه شده که این موضوع مسیر قیمتی آتی «تاپیکو» را جذاب نگه داشته است.

در گروه شیمیایی صف خرید «تاپیکو» جالب توجه است. ستاره خلیج فارس و احتمال انعکاس سودآوری این غول پالایشی در پتروشیمی، نفت و گاز تامین را می‌توان دلیلی برای رشد قیمت مطرح کرد. کرک بنزین نسبت به فصل بهار وضعیت بهتری را داشته باشد. باید به این موضوع اشاره کرد که در فصل بهار ستاره خلیج فارس تنها 157 میلیارد تومان سود خالص داشته است که این عدد برای این شرکت و همچنین «تاپیکو» بسیار اندک است.

شاید بتوان امیدوار بود که به دنبال جبران ضایعات تولید با تخفیف خوراک و همچنین بهبود کرک اسپرد محصولات با کیفیت نسبت به نفت سود بهتری را از این پالایشگاه مشاهده  کرد. در صورت لزوم در روزهای آتی پیشبینی سودآوری از «تاپیکو» و ستاره خلیج فارس از سوی «دنیای بورس» ارائه می‌شود. 12 گروه تحلیلی در اجماع پیش‌بینی سودآوری تحلیلگران که در هفته‌های اخیر منتشر شد برآورد سود «تاپیکو» در سال مالی منتهی به اردیبهشت 99 را 72 تومان با محدوده کف و سقف 60 و 85 تومان مطرح کرده بودند.

«غشهداب» و التهاب گوجه فرنگی

طی روزهای اخیر التهاب سهام کشت و صنعت شهداب ناب خراسان نیز بالا بوده است و امروز صف خرید نسبتا سنگین این سهم عرضه شد. رشد اخیر قیمت این سهم را اگر بخواهیم منطقی بررسی کنیم به التهاب قیمت گوجه در بازار می‌رسیم.

«غشهداب» با تقاضا مواجه شده‌ است. البته داستان به «غشهداب» محدود نمی‌شود و تقاضای سهام برای کل گروه تبرک تقویت شده است. به صورت کلی می‌توان گفت سودآوری چندان از این سهم و دیگر نمادهای گروه حمایت نمی‌کند مگر این‌که قیمت گوجه را در سطوح کنونی ثابت بدانیم. بر این اساس همان‌طور که در روزهای اخیر نیز اشاره شده است تنها در صورتی سطوح قیمتی برخی از نمادهای غذایی و دارویی (به صورت کلی کالای اساسی) را توجیه کرد که یا انتظار تورمی عظیم (رشد سود اسمی شرکت‌ها) یا تحولی عظیم در اقتصاد (مثلا کاهش محسوس نرخ سود بانکی) رخ دهد.

اما در خصوص نوسانات اخیر یکی از بهانه‌های خوب برای داغ کردن سهام التهاب بازار گوجه فرنگی در کشور است. در حالی‌که برخی التهاب بازار گوجه فرنگی را در اقتصاد کشور گرانی بنزین عنوان کرده بودند اما دلیل اصلی این موضوع را می‌توان در رویه کشت و سیکل‌های معیوب کشاورزی در اقتصاد کشور و همچنین دلار دانست.

در پاییز سال گذشته نیز قیمت گوجه جهش داشت و علت آن نیز کاهش کشت و همچنین کشت فصلی و مهم‌تر از آن تلاطم دلار به عنوان محرک افزایش صادرات بود. این موضوع باعث شد که کشاورزان بسیاری به سمت کشت گوجه بروند و همین موضوع زیان آن‌ها در بهار را به دنبال داشت. زیرا حجم زیادی گوجه کاشته شده بود و دلار نیز از تب و تاب افتاد. البته نقش سیاست‌گذاری اشتباه دولت در نرخ‌گذاری محصولاتی مانند چغندرقند نیز باید مورد توجه قرار گیرد که در نتیجه کشاورزان را به هوای کسب سودهای رویایی و همچنین با توجه به عدم تامین هزینه‌ها در کشت چغندر به سمت کشت‌های جایگزین مانند گوجه رفتند.

اما این سیکل معیوب باعث شد که کشاورزانی که به شدت از کاشت گوجه فرنگی زیان کرده بودند از کاشت این محصول خودداری کنند و به نظر می‌رسد همین موضوع باعث شده که قیمت گوجه در تهران به بیش از 15 هزار تومان رسید. اثر افزایش قیمت گوجه فرنگی بر سودآوری شرکت‌های رب‌ساز مشخص است. افزایش قیمت گوجه راهی افزایش قیمت محصول نهایی را به دنبال دارد و در نتیجه آن در حاشیه سود ثابت افزایش مبلغ فروش به رشد سودآوری این شرکت‌ها منتج می‌شود.

اما در بسیاری از موارد این برآوردها فراتر از واقعیت است و منجر به سبقت قیمت از سودآوری واقعی می‌شود. اگر به کاهش التهاب در اقتصاد کشور امیدوار باشیم این دوره گذرا است. در این خصوص افت نرخ دلار و همچنین افزایش دوباره کشت گوجه فرنگی می‌تواند التهاب را کاهش دهد. اما به صورت کلی ادامه نرخ‌های کنونی گوجه می‌تواند به جهش قیمت محصولات و تغییر محسوس سود ناخالص منجر شود.

«چکاپا» زیر شلاق عرضه‌ها

سهام شرکت کاغذسازی پارس که با قدرت نقدینگی و بر محور تبلیغ کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی با تمرکز بر موارد مختلفی نظیر بهره‌برداری از طرح توسعه شرکت و میزان سودآوری تخمینی براساس سناریوهای بعضا رویایی، قدرت نقدشوندگی بالا در روزهای اصلاحی و مواردی از این دست در متن نگاه سهامداران و سرمایه‌گذاران بود، پس از عرضه سنگین و جمع شدن صف فروش روز گذشته با حجم بالای معاملات، امروز با صف فروش سنگین بیش از 100 میلیارد تومانی مواجه شد و همین امر میل به خرید در این نماد و برچیده شدن صف فروش را به شدت کاهش داد. در حاشیه بازار مواردی نظیر حضور پررنگ شرکت فرابورس در خصوص مقابله با کانال‌های سیگنال‌دهی و موج‌سازان قیمتی و جذب نقدینگی را مهمترین عامل این واکنش سهامداران و تشکیل صف فروش در این نماد عنوان می‌کنند که نمی‌تواند چندان بی‌ربط باشد. موج‌های صعودی مبتنی بر نقدینگی صرف در سهم‌هایی که سودآوری نمی‌تواند توجیه‌کننده قیمت آنها باشد برای سرمایه‌گذاران تازه‌وارد بسیار خطرناک و پرریسک است و در برخی موارد حس طمع‌ورزی برخی سرمایه‌های باتجربه را نیز بر می‌انگیزد.

بازی بورس در دست حقیقی‌ها

در مطالب گذشته پنج ناگفته معاملات بورس به موضوع سهم بزرگ سهامداران حقیقی و افزایش ضریب نفوذ آنها در معاملات روزانه و به حاشیه رانده شدن سهامداران حقوقی اشاره شده بود. امروز نیز در معاملات بورسی شاهد این موضوع بودیم. علیرغم عرضه‌های سنگین  صف‌های خرید توسط حقوقی‌ها در نمادهای خاص بانکی، محصولات شیمیایی و غذایی، برآیند خالص تغییر تغییر مالکیت سهام حقوقی به حقیقی نشان از عرضه‌های یکطرفه سهامداران حقوقی نمی‌دهد. مجموع خالص تغییر مالکیت روزانه حقوقی به حقیقی در معاملات روز گذشته عدد 136 میلیارد تومان را نشان می‌دهد که در برابر ارزش معاملات خرد 2380 میلیارد تومانی نسبت بزرگی به حساب نمی‌آید. اگرچه عرضه صف‌های بزرگ توسط سهامداران حقوقی می‌تواند بار روانی منفی بر خرید و فروش‌های روزانه بگذارد اما نوع معاملات امروز حاکی از این است که انگشت اتهام اصلاح قیمت‌ها در روز جاری را نباید به سمت حقوقی‌های بازر گرفت و موج‌های هیجانی بروز چنین پدیده‌های را بسیار محتمل می‌کند.