محمدحسین شریعتمدار
رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران
امنیت غذایی طبق تعریف سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) به معنی «اطمینان از دسترسی فیزیکی و اقتصادی همه مردم به غذای کافی، مغذی و سالم در تمام اوقات برای داشتن فعالیت و زندگی سالم» است.
با وجود اینکه سه قرن از عمر پدیدهای به نام صنعت میگذرد اما این پدیده تاثیرات شگرفی بر انسان و محیط زندگی او گذاشته است. با توجه به انقلاب صنعتی در غرب اروپا و توسعه و رشد سریع آن در سایر نقاط جهان، صنعتی شدن به عنوان یکی از رویکردهای محوری در جهت توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه مطرح شده است. بررسیها نشان میدهد تحقق پیشرفتهای فنی و فناوری طی سه قرن اخیر سبب رشد و توسعه اقتصادی کشورهای پیشرفته شده است. این کشورها هر کدام با فاصله زمانی متفاوت به مرحله صنعتی شدن رسیده و ناگهان پس از رسیدن…
دنیای اقتصاد:
اولین هشدار ورود به محدوده قرمز مصرف برق اعلام شد. بهدنبال افزایش بیسابقه مصرف برق در کشور و رسیدن پیک مصرف به مرز ۵۶ هزار مگاوات، شرکت توانیر اطلاعیهای خطاب به مردم و مشترکان برق در سراسر کشور صادر کرد. در این اطلاعیه از مشترکان و مصرفکنندگان برق درخواست شده با توجه به افزایش دما و پایداری هوای گرم تا آخر هفته جاری، برای تامین پایدار برق تمام مشترکان بهخصوص در استانهای گرمسیر بیش از هر زمان دیگر مدیریت مصرف برق را در دستور کار قرار دهند.
در دنیای پیچیده امروز دیگر نمیتوان به روشهای ساده و غیر برنامهریزیشده دل بست. تعاون و مشارکت عمومی، شکل ساده گذشته را از دست داده و پیچیده، کارآمد، قانونمند و منظم شده است. یکی از جلوههای بارز این مشارکت عمومی و تعاون در هنگام بروز بلایای طبیعی و غیرطبیعی، بیمه است که بهعنوان یکی از راهکارهای اصلی و اساسی جبران خسارت مصیبتدیدگان حوادث مورد توجه قرار گرفته و هر روز نقش آن در مدیریت بحران بیش از پیش نمایان میشود.
ریشه روی کارآمدن دولتها وگسترش نفوذ و سیطره آنها بر اقتصاد کشورهای در حال توسعه را میتوان در نظریهها و پیشنهادهای اقتصاددانانی دانست که در بستر اقتصاد توسعه، راهحلهایی ارائه کردند که خود بلای جان توسعه اقتصادی جوامع مختلف شد. دولتی شدن اقتصاد و از بین رفتن فضای رقابت را میراث افرادی میدانند که با عنوان پیشگامان اقتصاد توسعه شناخته میشوند. این افراد با ترویج ایدههای ناصحیح در راستای گسترش دامنه فعالیتهای دولت گام برداشته و باعث از بین رفتن فضای رقابت و بازار شدند. همچنین تلقی میشد…
بحرانهای بانکی یکی از زیانبارترین بحرانهایی بوده که در دهههای اخیر پایههای اقتصاد جهانی به ویژه اقتصادهای قدرتمندی مانند آمریکا و ژاپن را به لرزه درآورده است. بحران بانکی به حدی برای ژاپن سنگین تمام شد که اقتصاددانان این کشور از دهه بحرانی این کشور بهعنوان «دهه سوخته» یاد میکنند.
پس از مدتها بحث، سرانجام شورای پول و اعتبار در اواخر فروردینماه سال جاری مجوزهای لازم برای اجرای عملیات بازار باز را به بانک مرکزی اعطا کرد. . عملیات بازار باز (OMO) به فعالیتی از سوی بانک مرکزی اطلاق میشود که بهمنظور جذب یا عرضه منابع به یک یا گروهی از بانکها به انجام میرسد. بانک مرکزی میتواند بهطور ساده اوراق قرضه دولتی را در این بازار بخرد یا بفروشد.
۱ خرداد در تقویم رسمی کشور به عنوان روز بهرهوری نامگذاری شده است. اصطلاح «بهرهوری» نخستین بار از سوی اقتصاد دانی به نام «کوئیزنی» در سال ۱۷۷۶م به کار برده شد. بیش از یک قرن بعد یعنی در سال ۱۸۳۳ فردی به اسم «لیتر» بهرهوری را «قدرت و توانایی تولید کردن» تعریف کرد. مفهوم بهرهوری با گسترش انقلاب صنعتی گسترش یافت و طی یک سده اخیر از محورهای توجه اقتصاددانان بوده است. به گفته تین برگن، برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۱۹۶۹ اگر هدف و غایت توسعه اقتصادی، بهبود سطح زندگی کشورهای در حال توسعه باشد،…
دنیای اقتصاد:
درحالیکه هنوز آثار تحریمهای پیشین از چهره اقتصاد کشور رخت نبسته بود، دونالد ترامپ بهصورت یکجانبه برجام را کنار گذاشت تا بار دیگر سایه تحریمها بر اقتصاد کشور سنگینی کند. بسته شدن گشایشهای حاصل از برجام، اقتصاد ایران را بار دیگر در وضعیتی شبیه به سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ قرار داده است. در چنین شرایطی این سوال مطرح میشود که رژیم سیاستی مناسب برای مهار قدرت تخریب تحریمها چیست؟ نگاه به تجربه دوره پیشین تحریمها نشان میدهد که اتخاذ رویکرد کجدار و مریز، نداشتن تصویر درست از میزان امتداد آثار…
دانشگاه عموما همهجا با دوگانه استاد- دانشجو و با هدف دانشاندوزی و توسعه علم شناخته میشود؛ آنچه فلسفه تاسیس و استمرار این نهاد ضروری و اساسی بوده است. اما در سده اخیر، چه در جوامع پیشرفته و چه در کشورهای در حال توسعه، دوگانه دیگری هم با هدف ایفای مسوولیت اجتماعی افراد شکلگرفته، تا به آن حد که در مقاطعی هرچند کوتاه بر نقش نخست دانشگاه غلبه یافته است.
سیل اخیر که بسیاری از مناطق کشور را درنوردیده است، پیام دیگری داشت حاکی از آنکه اگر به علل و عوامل طبیعی توجه درخوری نشود و به باد فراموشی سپرده شوند، این نظام علت و معلولی، ما را فراموش نخواهد کرد و در یک لحظه همه چیز را با خود میبرد و به صغیر و کبیر رحم نمیکند تا بلکه درس عبرتی فراموش نشدنی به ما بدهد که ممکن است ما را فراموش کنید؛ ولی ما هیچگاه شما را فراموش نخواهیم کرد.
عصر ایران نوشت:
محمدجواد رسایی، مشاور قائممقام وزیر علوم با بیان اینکه ایران در میان کشورهای در حال توسعه رتبه اول فرار مغزها یا گردش نخبگان را دارد، گفت: خسارت فرار مغزها در سال معادل ۶۰ میلیارد دلار است.
دنیای اقتصاد:
شرکت جنرالموتورز پنج سال گذشته را صرف ایجاد راهبردی برای سودآوری در آمریکایلاتین و کشورهای در حال توسعه کرده و اکنون زمان نمایش این راهبرد فرارسیده است. بزرگترین خودروساز آمریکایی بنا دارد تا دو شاسیبلند کوچک را با نام اختصاری «جیایام» معرفی کند. این دو مدل قرار است جزو مدلهایی باشند که جیام پیشبینی کرده است تا سال ۲۰۲۳ یکپنجم از فروش آن را به خود اختصاص دهند. این نخستین شلیک از توپخانهای ۵ میلیارد دلاری است که جیام براساس آن قصد دارد خودروهای مدرن خود را بهطور سالانه به…
دنیای اقتصاد:
سید سلیم ۲۶ ساله یک کارآفرین جوان افغانی است که اخیرا در کابل پایتخت افغانستان، فروشگاهش را افتتاح کرده است. این فروشگاه در یکی از طبقات بالایی بهترین مرکز خرید این شهر یعنی داوودزی قرار دارد. او پرفروشترین محصولاتش از لوسیون ضد ریزش موی تولید روسیه گرفته تا اسباببازیهای تولید امارات متحده عربی را روی پیشخوان فروشگاه چیده است. با این حال خبری از مشتری نیست؛ چون ویترین واقعی کسب و کار سید سلیم، شبکه اجتماعی فیسبوک است. فروشگاه آنلاین و جهانی او تمام سفارشها را بهصورت مجازی از طریق…
دنیای اقتصاد:
یافتههای یک پژوهش در مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری، دیدگاه سنتی در مورد فرار مغزها و اثر آن بر سرمایه انسانی را به چالش کشیده است. از نگاه این پژوهش، این دیدگاه سنتی که فرار مغزها مانعی بر سر راه توسعه اقتصادی کنونی و آینده کشورهای در حال توسعه است، در ادبیات اقتصادی کنونی پذیرفته نیست. در مقابل مهاجرت نخبگان، با ایجاد انگیزه برای سرمایهگذاری در توسعه انسانی، کشورهای در حال توسعه را به سمت کیفیت بالاتر آموزش و تحصیلات قابلانتقال بینالمللی بیشتر سوق میدهد.
دنیای اقتصاد:
ایران چگونه میتواند جایگاه خود را در زنجیره ارزش جهانی ارتقا دهد؟ ارزیابیها نشان میدهد طی دو دهه اخیر سهم کشورهای در حال توسعه در تجارت جهانی براساس ارزشافزوده سه برابر شده است. اما آسیبشناسیها حاکی از آن است که در ایران بهرغم اینکه صادرات مبتنی بر مزیت نسبی از زمان اجرای برنامه سوم توسعه در دستورکار سیاستگذار قرار گرفته است، تحول اساسی در صادرات با ارزشافزوده بالا دیده نمیشود.
دنیای اقتصاد:
کامپیوترهای شخصی سالهاست که در سیر تحولات مختلف و البته سریع دنیای تکنولوژی در کنار ما بودهاند. با این اوصاف است که دستگاههای کامپیوتری شخصی هنوز طرفداران خاص خودشان را دارند، هر چند که ورود و رونق بازار دستگاههای موبایلی مانند گوشیهای هوشمند و تبلتها تاثیر عمیقی بر این بازار گذاشته و آن را وارد روند رکود و کاهشی کرده است. این موضوعی است که موسسه تحقیقاتی IDC به تازگی آن را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که صادرات جهانی دستگاههای کامپیوتری شامل کامپیوترهای شخصی قدیمی و…
تقریبا برای ما تمام قصه نوآوری و تکنولوژی در همین دو کلمه خلاصه میشود، که چگونه بتوانیم فاصله و شکاف تکنولوژیک خودمان را با کشورهای توسعه یافته جبران کنیم: همان چیزی که به آن کچاپ تکنولوژیک میگویند. اما نظام نوآوری، تنها زمانی به درستی عمل خواهد کرد که تمام اجزا و خرده سیستمهای آن عملکرد کارآمدی داشته باشند.
بسیاری از مدیران شرکتهای تجاری تمایل دارند تا ما بهعنوان مشتریان یا ناظران بیرونی اینطور فکر کنیم که زنگ خطر وجدان در حوزههای مختلف بشردوستانه در شرکت تحتمدیریت آنها با کوچکترین اتفاقی بهصدا در میآید. مثلا ممکن است اکسونموبیل به سوء مدیریت منابع از سوی سرمایهگذاران و سهامداران متهم شود، اما اعانههای چندین میلیون دلاری بنیاد اکسونموبیل در نجات جان انسانها از مرگ به وسیله مالاریا و آموزش زنان در کشورهای در حال توسعه، آن چیزی است که تاکید گسترده بر آن بین اخلاق و فعالیتهای مالی آنها…
دنیای اقتصاد:
نتایج یک پژوهش از اثر فعالیتهای مالی غیربانکی نظیر «بازار سرمایه»، «املاک»، «بیمه» و «بنگاهداری» بر کفایت سرمایه ۱۰۸ بانک کشورهای در حال توسعه نشان میدهد اصرار بانکها برای سرمایهگذاری در حوزه املاک و مستغلات اثر منفی بر نسبت کفایت سرمایه آنها خواهد داشت و اگر مقررات اثربخشی اعمال نشود، سرمایه بانکها در معرض خطر قرار میگیرند. این در حالی است که سرمایهگذاری بانکها در شرکتهای غیرمالی خطر کمتری برای سرمایه آنها دارد. در عین حال سرمایهگذاری بانکها در حوزه بیمه و بازار سرمایه منطقه امن…
در سه ماه اخیر، بخش قابلملاحظهای از وقت من به خواندن پایاننامههایی سپری شده که در آنها داور، مشاور یا راهنما بودهام؛ حدود ۱۰ پایاننامه. در همه این متنهای اقتصاد مالی، آزمون فرضیهها به کمک ابزارهای اقتصادسنجی و مدلهای اقتصاد ریاضی انجام میشود. هر روز هم مدلها و آمارههای جدیدی معرفی میشود.
دکتر سجاد برخورداری
هیات علمی دانشکده اقتصاد- دانشگاه تهران
امروز نقش اقتصادسنجی در تحلیل سیاستهای اقتصادی و بررسی پدیدههای اقتصادی غیرقابل انکار است. بهگونهای که سالانه حجم بالایی از مقالات علمی در مجلات معتبر دنیا با استفاده از مدلهای اقتصادسنجی نگارش میشوند. این نقش پررنگ اقتصادسنجی در علم اقتصاد موجب شده است که یادگیری ابزارهای اقتصادسنجی و روشهای کمی برای دانشجویان رشته اقتصاد و سایر رشتههای مرتبط ضروری باشد.
محمد اتابک
رئیس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان کشور
صنعت و صنعتی شدن پدیدهای است که بیش از سه قرن از عمر آن نمیگذرد، ولی تاثیرات شگرفی بر انسان و محیط زندگی او گذاشته است. با توجه به انقلاب صنعتی در اروپای غربی و رشد و بسط سریع آن در سایر نقاط جهان، صنعتی شدن بهعنوان یکی از رویکردهای اساسی برای توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه مطرح شده است.