زهرا مسافر، آزاده حسینی: به اذعان فعالان صنعت فولاد از این صنعت می‌توان به‌عنوان دروازه ورود به دنیای صنعتی نام برد و بر این نکته تاکید کرد که ایران می‌تواند یکی از مهم‌ترین قطب‌های تولید فولاد در جهان شود به شرطی که مزیت‌های نسبی صنعت فولاد به مزیت‌های نسبی رقابتی تبدیل شود. هم‌اکنون صنعت فولاد در ایران از مشکل بسیار بزرگی رنج می‌برد و آن یکپارچه ندیدن این صنعت از حلقه اول تا آخر است که شامل استخراج سنگ‌آهن تا تولید محصول نهایی می‌باشد. در حال حاضرمشکل عدم توازن سود در زنجیره تولید فولاد که خود به دلیل عدم توازن ظرفیت می‌باشد به معضلی بزرگ در این صنعت تبدیل شده، به‌گونه‌ای که علاوه بر اینکه حاشیه سود در بخش معدنکاری دو برابر تولیدکنندگان فولاد است، همچنین تفاوت توزیع امکانات میان بخش دولتی و خصوصی موجب…

دکتر بهرام سبحانی مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان صنایع فولاد و کارخانه‌های فولادسازی جزو صنایع مادر و از معدود صنایعی هستند که اداره کردن و بهره‌برداری از ظرفیت کامل آنها بدون در نظر گرفتن نیازها و فراهم کردن امکانات و زیرساخت‌های متناسب با ظرفیت فولادسازی مستقر در یک منطقه امکان‌پذیر نمی‌باشد. جابه‌جایی کالا و مواد در هیچ صنعتی با صنعت فولاد قابل مقایسه نیست. برای تولید یک میلیون تن فولاد، بسته به نوع فرآیند تولید که کوره بلند و کنورتور باشد یا کوره قوس الکتریک و احیای مستقیم، بین چهار تا پنج میلیون تن کالا جابه‌جا می‌شود.

سیدرسول خلیفه سلطان دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در حال حاضر در زنجیره فولاد دو نوع عدم توازن وجود دارد؛ یکی عدم توازن در ظرفیت تولید و دیگری عدم‌توازن در سودآوری که هر دو ناشی از فقدان دید یکپارچه و مدیریت فراگیر در این صنعت است و هر کدام مسبب ایجاد و تشدید دیگری است. تولید فولاد مشتمل بر چندین حلقه است که اندکی کم‌توجهی به یک حلقه سبب بروز مشکلات در سایر حلقه‌ها می‌شود. این توجه باید در برگیرنده تمامی ‌ابعاد و تحت مدیریت متخصص و جامع باشد تا هم میزان تولید در حلقه‌های مختلف متناسب شود و هم با ایجاد توازن و تناسب در سودآوری بخش‌ها، سرمایه‌گذاران را نسبت به ورود به زنجیره تولید فولاد ترغیب کرده و اطمینان خاطر بخشد.

پروا سلطانی مدیرعامل شرکت پرسول دلایل متفاوتی برای تمایل کمتر سرمایه‌گذاران در بخش میان زنجیره ارزش‌افزوده سنگ‌آهن تا فولاد وجود دارد که این دلایل ریشه‌های متفاوتی از موانع زیست محیطی تا منافع بنگاهی دارد، در این یادداشت به اختصار به آنها اشاره شده است. نخست اینکه بنگاه‌های خصوصی عموما تمایل به انجام سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی را دارند که زمان بازدهی آن هرچه کوتاه‌تر و میزان ارزش افزوده آن هرچه بیشتر باشد. چنانچه در زنجیره ارزش افزده سنگ‌آهن کمی ریزتر شویم به آسانی با این واقعیت مواجه می‌شویم که دو فاکتور یاد شده در قسمت بالادستی زنجیره که تولید سنگ‌آهن دانه‌بندی است، جذابیت زیادی دارد.

احمد دنیا نور مدیر عامل مجتمع فولاد جنوب به نظر می‌رسد بحث بر سر متوازن کردن سود و ظرفیت در طول زنجیره فولاد با استقرار دولت یازدهم به‌صورت جدی مطرح و دنبال شده است. در چند سال گذشته با توجه به اعطای مجوزهای تاسیس به متقاضیان در دفاتر صنایع و معادن استان‌ها، انسجام و برنامه‌ریزی‌های گذشته در طرح جامع فولاد از هم گسیخته شد و در بخش‌هایی از زنجیره فولاد تورم و تعدد ظرفیت و در بخش‌های دیگر عدم تقاضا به وجود آمد، به‌طوری که در سال 1391 ظرفیت مجوزهای داده‌شده درخصوص احداث واحدهای نوردی از مرز 100 میلیون تن گذشت.

رضا شهرستانی رئیس هیات مدیره شرکت کلاچ براساس قدمت 50 ساله صنعت فولاد کشور، پایه‌ریزی این صنعت از ابتدا ریشه در بخش دولتی دارد از این رو کل سیاست این زنجیره براساس استراتژی دولتی شکل گرفته؛ به‌گونه‌ای که بخش خصوصی هیچ نوع نقشی در آن نداشته است. از آنجا که سیاست بخش دولتی از توجیه اقتصادی برخوردار نیست و تنها برای رفع نیاز است از این رو در صنعت فولاد برنامه‌ریزی به‌گونه‌ای صورت گرفت که به‌عنوان مثال راه‌اندازی ذوب‌آهن به‌عنوان اولین کارخانه دولتی بتواند مواد اولیه این زنجیره را تولید کند.