شماره روزنامه ۵۹۹۲
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • دولت‌سازی در ایران معاصر نخستین بار به شکل نظام‌مند و برنامه‌دار در قالب اصلاحات از بالا با به قدرت رسیدن رضاشاه و برپایی سلسله پهلوی آغاز شد. قبل از وی، در عصر قاجار برخی اقدامات اصلاحی به‌صورت پراکنده توسط برخی از نخبگان، روشن‌اندیشان و مصلحان اجتماعی و سیاسی صورت گرفت؛ با این حال این تلاش‌ها هیچ کدام نتوانست تمرکز سیاسی را در پی داشته باشد.
  • بانکداری در ایران در ابتدا منحصر به فعالیت‌های صرافی بود. صرافی‌های بزرگی در مشهد، تهران، اصفهان و بوشهر وجود داشتند. موسسات صرافی عمده آن روزگار (قرن نوزدهم) شامل تجارتخانه برادران تومانیانس، تجارتخانه جمشیدیان و شرکت اتحادیه بودند که فعالیت برخی از آنها از سال 1300 هجری شمسی متوقف شد.
  • الیاس هاو جونیور (EliasHowe Jr.) مخترع چرخ خیاطی مدرن در آمریکای قرن نوزدهم بود. او در 9 جولای 1819 در خانواده‌ای فرهیخته در اسپنسر ماساچوست زاده شد و دوران کودکی و عنفوان جوانی خود را در همین ایالت گذراند. در 1835 به یک کارخانه نساجی در شهر نو بنیان لوئل وارد شد اما در پی تعطیلی کارخانه یاد‌شده در پی بحران و تلاطم اقتصادی 1837، به شهر کمبریج در همین ایالت رفت و به‌عنوان مکانیک ماشین‌های ریسندگی مشغول به کار شد. در 1838 شاگرد استاد مکانیک، آری دیویس شد که در زمینه تولید و تعمیر کرنومتر و ابزارهای اندازه‌گیری دقیق تخصص داشت. در کنار دیویس بود که هاو ایده ماشین خیاطی خود را پرورش داد.
  • ادوارد ال. مویرز جونیور (Edward L. Moyers, Jr.) از مدیران اجرایی موفق راه‌آهن در آمریکا بود. او به‌عنوان رئیس و مدیر‌کل چند شرکت راه‌آهن از جمله «راه‌آهن جنوب میانه»، «راه‌آهن مرکزی ایلینویز» و «پاسیفیک جنوبی» در قرن بیستم فعالیت داشت. در سال 1995 مجله عصر راه‌آهن، او را «مرد راه‌آهن سال» نامید. ادوارد مویرز در سوم اکتبر 1928 در نزدیکی شهر مریدین در می‌سی‌سی‌پی به‌دنیا آمد و در 1955 در رشته بازرگانی از دانشگاه فنی لوییزیانا فارغ‌التحصیل شد.
  • دوره قاجار از چند جنبه منحصربه‌فرد و خاص است؛ از سفرهای نخستین پادشاهانش همچون ناصرالدین‌شاه به فرنگ بگیرید که رهاوردشان به قول برخی مورخان صرفا آوردن مقداری «خنزرپنزر» بود تا‌ قراردادهایی که بخش زیادی از منافع ملی را در معرض تا‌راج قرار می‌داد؛ از اینها جالب‌تر اما رشوه‌‌هایی بود که منعقدکنندگان قراردادها در قبال بستن آنها می‌گرفتند و البته برای اینکه ظاهری موجه‌تر به این دریافت‌ها بدهند بعضا به آنها لقب «کمیسیون» می‌دادند.