آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد
-
مواجهه مجلس شورای ملی و ساختار کهن قدرت
از همان روز که غرامت سنگین شکست در جنگ دوم ایران و روس خزانه شاه را خالی کرد تا زمانی که بحران مالی مزمن به ورشکستگی و استقراض پیدرپی از روس و انگلیس انجامید، مساله مالی همچون خاری در پای دولت قاجار میخلید. از دهه آخر عصر ناصری فزونی گرفتن خرج بر دخل شتاب بیشتری گرفت. علت آن هم مسائل مختلفی ازجمله مخارج گزاف و درآمدهای ناکافی بود. اصولا نظام بودجه به معنای مدون آن تعریفی در سازوکارهای اقتصادی دولت نداشت. پیشی گرفتن خرج و هزینه دولت از مداخل آن، که خود نتیجه مجموعهای از عوامل داخلی و بینالمللی بود، به استقراضهای مکرر انجامید و مالیه ایران را در بحرانی عمیق فرو برد. این امر در کنار بایستههای دیگری چون ضرورت استقلال کشور و رهایی آن از سلطه روس و انگلیس سبب شد تا پس از مشروطه، مجلس اول شورای ملی اصلاح… -
چرایی توسعهنیافتگی در دوره قاجار
یکی از ویژگیهای ساختار پاتریمونیالیستی تمرکز قدرت و اقتدار وسیع حـاکم اسـت. -
گفتهها
سابقه بررسی نظری پیوند میان جامعه و دولت به زمان پیدایش دولتهای مـدرن و گسترش اندیشههای لیبرالی برمیگردد. در لیبرالیسـم کلاسـیک اندیشـمندانی چـون هابز و لاک زمینههای نظری این پیوند را در نظریه قرارداد اجتمـاعی پـی ریختنـد و سپس بنتام، اسمیت و میل آن را بهصورت کاملتری مورد پـردازش قـرار دادنـد. در چارچوب لیبرالیسم کلاسیک، دولت مقید به خواستههای جامعه بود و وظیفه داشت موانع داخلی و خارجی سد راه فعالیت آزادانه شهروندان را برطرف کند و درمقابـل، جامعه نیز سیاستهای دولتی را که در راستای خواستههای جمعی بـود، برمـیتابیـد. -
تعلیق بخش خصوصی
داور زمانی که بر مسند وزارت مالیه نشست بر حسب اندیشههای اقتصادی خود آغاز به تاسیس شرکتهای دولتی زیادی بهصورت شرکت سهامی در حوزههای مختلف کرد. از جمله شرکتهایی که به ابتکار وی ایجاد شد میتوان به موارد زیر اشاره کرد: شرکت سهامی ساختمان ایران، شرکت سهامی حمل ونقل، شرکت سهامی گلهداری، شرکت قند و شکر، شرکت کبریتسازی، شرکت نساجی، شرکت آبیاری، شرکت پنبه، شرکت برنج، شرکت پشم و پوست، شرکت بیمه و دهها شرکت دیگری که به طریق بازرگانی اداره میشدند و تشریفات دستگاههای دولتی را نداشتند.