شماره روزنامه ۵۹۹۴
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • عبدالحسین‌خان تیمورتاش (معززالملک، سردار معظم خراسانی) متولد سال ۱۲۵۸ش پسر حاج کریم‌خان نردینی بجنوردی معززالملک امیر منظم بود. عبدالحسین‌خان بعد از تحصیلات مقدماتی برای ادامه تحصیل به روسیه رفت و بعد از اخذ مدرک در رشته نظام به ایران بازگشت و به‌عنوان مترجم روسی، به استخدام وزارت‌خارجه درآمد.

  • بعد از جنگ جهانی اول و از سال 1920 به بعد شرکت نفت ایران و انگلیس به توصیه مشاوران حقوقی و مالی خود و به دلیل اهمیت نفت جنوب ایران برای دولت بریتانیا درصدد برآمد علاوه بر تمدید امتیاز دارسی، برخی از اختلافاتی را که درباره مسائل مالی و فنی قرارداد وجود داشت رفع کند. نیاز بریتانیا به نفت ایران سبب شد تا تولید نفت ایران از یک‌میلیون و 743 هزارتن در سال 1921 به رقم 7 میلیون و 87 هزار تن در سال 1933 افزایش یابد. با این‌ حال میزان رشد حق امتیاز ایران در این سال‌ها نه‌تنها به‌اندازه رشد استخراج نفت نبود بلکه برخی از سال‌ها کمتر از میزان تعیین‌شده نیز می‌شد. به‌عنوان‌مثال در سال 1931 حق امتیاز ایران 872 هزار لیر برآورد شد، این درحالی است که سال قبل به ایران یک‌میلیون و 288 هزار لیر پرداخت ‌شده بود.

  • 25 آذرماه 1329 (16دسامبر سال 1950) دکتر مصدق نماینده اول تهران و 10 تن از یارانش به‌عنوان اعضای کمیسیون نفت گزارش خود را به مجلس دادند. پیشنهاد آنها این بود: در تاریخ 30 آوریل 1933، فقط پس از سه هفته مذاکره، یک امتیازنامه جدید به امضا رسید. ابتدا اترتن گزارش امضای قرارداد جدید را در لندن اعلام کرد. اگرچه مفاد قرارداد محرمانه بود، نکات اصلی آن به قرار زیر بود: «به موجب قرارداد جدید، مبنای 16 درصدی سابق پرداخت حق‌الامتیاز باطل شد و به‌جای آن مقرر شد که برای هر تن نفت استخراج شده (با حداقل سالانه 5 میلیون تن) مبلغ 4 شیلینگ (طلا) به دولت ایران پرداخت شود؛ علاوه بر این، به موجب قرار جدید شرکت موظف شد مبلغ 2 میلیون لیره (طلا) بابت بدهی‌های معوقه و حق‌الامتیاز سال گذشته بپردازد و اینکه امتیاز نفت شرکت به مدت 30 سال…

  • 25 آذرماه 1304 عبدالحسین تیمورتاش به‌عنوان وزیر دربار برگزیده شد. تیمورتاش از کسانی بود که در جهت براندازی سلسله قاجار و تشکیل حکومت پهلوی‌ها کوشش بسیار کرد. او در دوره رضاشاه نخستین وزیر دربار بود و نقش مهمی در سیاست خارجی ایران بازی کرد. با این حال چند سال بعد در قضیه پرونده شرکت نفت ایران و انگلیس مورد غضب رضاشاه قرار گرفت، اموال و املاک او مصادره و خانه‌اش برای تاسیس دانشگاه جنگ به ارتش واگذار شد. این رجل سیاسی شهیر در مهرماه سال ۱۳۱۲ در زندان قصر کشته شد.

  • غیاث‌الدین محمد خدابنده، مشهور به اولْجایتو یا اُلجایتو 24 آذر سال 695 ه.ش درگذشت. او از فرمانروایان سلسله ایلخانان در ایران بود که در طول زندگی چند بار مذهب خود را تغییر داد و نخستین کسی بود که در دوران حکومتش به مذهب شیعه در ایران رسمیت داد و به نام امامان شیعه سکه زده و خطبه خواند.

  • بعد از نوروز سال ۱۷۶۲م. کریم‌خان سپاه خویش را تا آن اندازه که قادر به فراهم آوردن مقدمات ضروری اردوکشی عظیمی علیه ‌خان افشار گردد توانا می‌دید. بنابراین اداره شهر تهران را به یکی از بزرگان آنجا که حاج‌جعفر‌خان نام داشت محول کرد و در تاریخ ۲۵ ماه مه ۱۷۶۲ م. تهران را ترک گفت. هفته‌ای در شمیران به سر برد تا ترتیب فراهم آوردن تجهیزات و آذوقه سپاه را بدهد، آنگاه به آرامی وارد خمسه (زنجان) شد.

  • یحیی دولت‌آبادی چنین می‌نویسد: «تیمورتاش دربار باشکوهی برای پهلوی مرتب می‌کند و طولی نمی‌کشد که مرجع کل امور مملکت و واسطه همه با شاه واقع می‌گردد، غیر از نظامیان و کارهای مربوط به نظام، چراکه شاه پهلوی در کارهای نظامی مانند ایام وزارت جنگ خود دخالت تام کرده به هیچ‌کس هیچ‌گونه رخنه نمی‌دهد، اما در غیر کارهای نظامی شاه پهلوی حاجتمند وجود چنین شخصی است، مخصوصا در مسائل مربوط به خارجه و بالاخص به کار روی بلشویک‌ها که از آنها اندیشه دارد و در دست داشتن شخصی را که زبان آنها را بداند و با چرب‌زبانی بتواند آنها را به مصلحت اغفال کند، مغتنم می‌شمارد.»

جستجوی پیشرفته