شماره روزنامه ۵۹۸۹
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • ملیحه درگاهی
    شناخت هر پدیده به درجه شناخت تاریخی ما از آن پدیده بستگی دارد و فرآیند تاریخی بر آن است که نحوه شکل‌گیری پدیده و عناصر موثر در آن را کشف کرده و سپس آن را در طول زمان مورد بررسی قرار دهد. کتاب از شار تا شهر به مدد متون تاریخی و آثار و اسناد بر جای مانده و همچنین نیمرخ کالبدشناسانه موجود، سعی دارد دگرگونی‌های کالبدی- فضایی آنچه امروزه شهر نامیده می‌شود را مورد ارزیابی قرار داده و به دنبال آن اوضاع و احوال اجتماعی - فرهنگی و سیاسی - اقتصادی حاکم بر جامعه که در ساختاری فضایی و کالبدی تبلور یافته را تبیین کند.

  • سعید نفیسی
    توجهی که در این روزها جوانان ما از پسر و دختر نسبت به تحصیلات عالی دارند، کسانی را که در اندیشه آینده ایرانند قهرا وادار می‌کند درباره دانشگاه‌های ایران بیش از آنچه تاکنون کرده‌اند، اندیشه کنند. نخستین نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که دانشگاه در حقیقت پلی است در میان گذشته و آینده؛ یعنی در ضمن آنکه سنت‌های گذشته را نگاه می‌دارد و منتهای احترام را به آنها دارد، بر روی همان سنن آینده را می‌سازد و رابطه میان گذشته و آینده خواهد بود. پس بدعت و طرح مطالبی که مدلل نشده و برهان قاطع برای پذیرفتن آنها به دست نیامده است، در دانشگاه مطلقا روا نیست. وظیفه دانشگاه این است که علوم گذشته را تنقیح کند و در پی تکمیل و توسعه آنها باشد و آنها را برای تطبیق با زندگی آینده رو به کمال ببرد.

  • سعید نفیسی ۱۸ خرداد ۱۲۷۴ در تهران به دنیا آمد. او تاریخ‌نگار، نویسنده، مترجم و محقق و جزو نسل اول استادهای دانشکده تاریخ دانشگاه تهران بود. نفیسی زمانی چشم به جهان گشود که ایران هنوز دوران استبداد قاجار را تجربه می‌کرد. وقتی فرمان مشروطیت امضا شد و آزادی‌خواهان مشروطه جشن گرفتند او 11 سالش بود. گفته‌اند تا 11 پشت او همه به شغل طبابت مشغول بوده‌اند. حتی جد یازدهم او، حکیم برهان‌الدین نفیسی بن عوض بن حکیم کرمانی، صاحب تالیفاتی در طب است که بعضی از آنها در دورانی که طب قدیم در ایران تدریس می‌شد جزو کتب درسی بود. به پدرش که از اهالی دانشمند کرمان بود لقب ناظم‌الاطبا داده بودند. برادر بزرگ سعید هم بنا به رسم خانوادگی رشته پزشکی را دنبال کرد و به طبابت پرداخت اما در این میان که اعضای این خانواده همه در فکر سلامت و…

  • محمد علیشاه قاجار در پی استقرار در باغ شاه (پادگان حر) و بازداشت گروهی از سران کشور و تبعید برخی از آنان به خراسان و اشغال نظامی سازمان‌های پست و تلگراف، از 17 خرداد 1287 هجری خورشیدی حفظ نظم تهران را به پالکونیک، ژنرال روس و نیروی قزاق سپرد.

  • 17 خرداد 1294 از سوی میرزا کوچک خان کمیته انقلاب سرخ در گیلان تشکیل شد. آن‌گونه که محمدعلی گیلک، از اعضای نهضت جنگل در کتاب تاریخ انقلاب جنگل به روایت شاهدان عینی (نشر گیلکان- چاپ ١٣٧١) آورده، خرداد سال ١٢٩٤، میرزا از راه مازندران به تنکابن آمد و تصمیم به سازماندهی قیام گرفت اما کسی او را همراهی نکرد و با وجود ممنوعیت قانونی برای ورود به رشت، مخفیانه به این شهر بازگشت.

  • هرچند جنبش مشروطه عناوینی چون «انقلاب» هم به خود دیده است و در معنای انقلاب درگیری و دگرگونی همه‌جانبه نهفته است، مشروطه جنبشی مدنی با هدف تغییر بود که در آن همه نوع فردی از مردم فعال بود: از افراد حکومتی گرفته تا افراد غیرحکومتی؛ از اصحاب قلم گرفته تا اصحاب سخن؛ از پولدار تا بی‌پول. به عبارت دیگر، حمایت و همراهی «مردم» در بروز و پیشبرد آن کاملا مشهود است و در منابع تاریخی این دوره به صراحت و به تفصیل آمده است.

  • رعایت بهداشت اصناف یکی از اهداف بلدیه در دوره پهلوی‌اول بود و برای این منظور نظام‌نامه‌هایی تدوین کرد. یکی از این نظام‌نامه‌ها، نظام‌نامه معاینه صحی اصناف اصفهان بود که ابتدا شامل صاحبان مشاغلی می‌شد که با بهداشت عمومی جامعه سروکار داشتند. مانند قصابان، نانواها، غذاخوری‌ها و اصنافی از این دست. در ماده دوم این اعلان آمده بود: «کلیه اصناف مذکور موظفند کتابچه معاینه صحی که حاوی مشخصات لازمه است، از صحیه بلدی دریافت دارند.

  • نفیسی واقعا عاشق کتاب بود. او مصرف مفید و به‌جای پول را فقط در خریدن کتاب می‌دانست؛ به‌طوری‌که ضروری‌ترین احتیاجات شخصی خود را در این راه صرف می‌کرد. می‌گویند در مدرسه شاگرد زیاد منظمی نبود، ولی هوش و حافظه‌اش عالی بود. مطالعه را از همان اوایل جوانی دوست داشت. عقیده داشت کتاب باید چاپ شود و به دست مردم برسد. کتاب را نباید حبس کرد و جلوی پیشرفت فکری مردم را گرفت.

جستجوی پیشرفته