شماره روزنامه ۵۹۹۳
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • مهرناز زاوه
    لویی ژاک مانده داگر، فیزیکدان و عکاس فرانسوی که در ۱۸ نوامبر ۱۷۸۷ در فرانسه به دنیا آمد، بیشتر به نام لویی داگر معروف است. داگر به‌خاطر اختراع فرآیند داگرئوتایپ در عکاسی شناخته شده است و او را یکی از پدران عکاسی می‌دانند. اگرچه او بیشتر به‌خاطر سهمی که در عکاسی دارد معروف است، اما نقاش و طراح صحنه تئاتر هم بود و نخستین دایوراما را ساخت که در جولای ۱۸۲۲ در پاریس گشایش یافت. در ۱۸۲۹ داگر با نیسه‌فور نیپس همکاری کرد، مخترعی که نخستین هلیوگراف جهان را در سال ۱۸۲۲ و قدیمی‌ترین دوربین عکاسی باقیمانده را در ۱۸۲۶ یا ۱۸۲۷ ساخت. در سال ۱۸۳۳ نیپس به‌طور ناگهانی از دنیا رفت، اما داگر به آزمایش‌هایش ادامه داد و فرآیندی را که بعدا به‌عنوان داگرئوتایپ شناخته شد ابداع کرد.

  • هیچ شکلی از معاوضه تجاری، حلقه ارتباطی بین عثمانی، صفوی و امپراتوری مغول را بسان جریان بلند مدت شمش از غرب به شرق در قرن هفدهم، روشن نمی‌سازد. مقادیر هنگفتی شمش از بنادر لوانت، مسیر زمینی را طی می‌کرد و مقدار کمتری از دولت وسیع مسکوی، از مسیر آناتولی و ارزروم و تبریز و از آنجا به اصفهان می‌رسید که از آنجا راهی به سمت جنوب می‌رفت و به بندرعباس می‌رسید و راه دیگری به شرق می‌رفت و به قندهار می‌رسید. بیشترین شمشی که به ایران وارد می‌شد، خواه از طریق خشکی و دریایی، ایران را به قصد هند ترک می‌کرد.

  • در روز 30 آبان سال 1300 با کوشش قوام لایحه‌ای در مجلس ایران به تصویب رسید که امتیاز نفت شمال را در اختیار نیروی سومی غیر از انگلیس و شوروی قرار می‌داد. این تلاش در حالی انجام می‌شد که شاه در اثر کودتای سوم اسفند 1299 در خارج از کشور به سر می‌برد و رضاخان وزیر جنگ بود. قوام تصمیم نداشت وارد رویارویی مستقیم با رضاخان شود و از سوی دیگر قصد داشت دست دولت‌های روس و انگلیس را از کشور کوتاه کند، به این ترتیب کوشید با شرکت‌های نفتی آمریکایی وارد مذاکره شود و در این جریان استاندارد اویل بود که توانست بیش از دیگران نظر دولت ایران را برای واگذاری امتیاز نفت شمال جلب کند.

  • مصدق در هر جایگاهی در سیاست خدمت کرد کوشید آن را به‌گونه‌ای انجام دهد که بیشترین خیر را برای مملکت به همراه آورد. وی پیش از تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی عهده‌دار سمت وزارت مالیه شد و در این سمت مصدق‌السلطنه در تاریخ 29 آبان 1300 طی فراخوانی کلیه افراد تحصیلکرده اروپا و متخصص در امور مالی را که در ادارات دولتی مشغول به خدمت نبودند، به همکاری در وزارت مالیه دعوت کرد. در این فراخوان اعلام شد داوطلبان در روز چهارشنبه اول آذرماه جاری با حضور در وزارت مالیه نسبت به معرفی خود اقدام کنند. تا در موقع لزوم به عضویت اداره‌های مالیه پذیرفته شوند.

  • بسیاری از منابع آغاز حکومت سامانیان را در 21 نوامبر 874 میلادی ذکر کرده‌اند، البته تعدادی از منابع این تاریخ را تا 892 میلادی و فراگیر شدن سلسله سامانیان به تعویق می‌اندازند. سامانیان نقش چشمگیری در انتقال فرهنگ ایرانی داشته‌اند. این خاندان با سابقه طولانی حکومت محلی و کسب رضایت ضمنی دهقانان از یکسو و خلفا از سوی دیگر توانستند زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و مذهبی را برای به دست آوردن حکومت فراهم آورند.

  • راه‌نامه‌ها، نقشه‌ها و نوشته‌هایی بودند که در آنها کلیه اطلاعات مربوط به دریانوردی ثبت و مستند شده بود.

  • کنت‌دوسرسی، سفیر دولت فرانسه در زمان محمدشاه قاجار است که در سال ۱۸۹۳ میلادی‌ (۱۲۵۵ هجری قمری) در ایران زندگی می‌کرد. او اطلاعات ارزشمندی در مورد مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران در سفرنا‌مه‌ای که از خود به یادگار گذاشته، آورده است. وی در بخشی از سفرنامه خود به دوره محمدشاه قاجار و تلاش‌های این شاه در سامان ارتش جدید اشاره دارد.

  • در عهد سلاطین سلوکى، شهرسازى اهمیت فراوان یافت و اکثر آنها طبق نقشه معینى که «هیپودام» نامیده می‌شد بنا شده بود؛ به این ترتیب که شهر داراى دو خیابان اصلى شمالى‌_جنوبى و شرقى‌_غربى بود که یکدیگر را قطع کرده زوایاى قائمه تشکیل می‌دادند و کوچه‌ها و خیابان‌هاى جنبى موازى با خیابان‌هاى اصلى یا عمود بر آنها بودند و بخش‌ها یا بلوک‌هاى مربعى از منازل به این طریق ایجاد مى‌گشت. ساتراپ‌نشین‌هاى ایرانى عهد سلوکیه نیز از این قاعده مستثنى نبودند. شیوه ساختمان شهرها، گوناگون بود. شهرهاى سلوکیه داراى «مجمع ملی» مرکب از افراد کامل الحقوق جامعه و «شوراى انتخابى شهر» و «دادرسان انتخابى» بودند.

  • تجارت روسیه با ایران بسیار عقب‌مانده بود. متاعی که از ممالک ایران برای فروش به خاک روسیه وارد می‌شد خیلی زیادتر از امتعه و مال‌التجاره‌ای بود که از ممالک روسیه به ایران می‌آمد. همه ساله از ممالک ایران قریب به شش میلیون منات ابریشم، پنبه و خشکبار به خاک روسیه وارد می‌شد و در مقابل آن مال‌التجاره‌ای که از روسیه به ایران می‌رفت چهارمیلیون منات برآورد می‌شد که سالانه دو میلیون منات پول روسیه در داخل ایران می‌ماند. اما تجارت انگلستان در این زمان(۱۳۰۷ق) در ایران ترقی بیشتری پیداکرده بود.

جستجوی پیشرفته