شماره روزنامه ۵۹۸۸
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • با اشغال ایران در پی جنگ دوم جهانی، برای بهبود اوضاع نابسامان اقتصادی ایران از دکتر آرتور میلسپو، توسط دولت ایران و با سمت رئیس کل دارایی، دعوت به همکاری شد. از مهم‌ترین مسائلی که وی برای حل آن تلاش کرد، بحران نان بود. مقاله حاضر در تلاش است به این سوال اساسی پاسخ دهد که دکتر میلسپو برای رفع بحران نان در سال‌های 1321 تا 1323 چه اقداماتی انجام داد و نتایج این اقدامات چگونه بوده است؟ در پاسخ به این سوال، از منابعی همچون اسناد موجود در سازمان اسناد ملی ایران، آرشیو وزارت امور خارجه ایران، مذاکرات مجلس دوره سیزدهم و چهاردهم شورای ملی، روزنامه اطلاعات و روش توصیف و تحلیل اطلاعات تاریخی استفاده شده است.

  • در چهارمین سالگرد انقلاب اکتبر، آزمونی جدید رقم خورد؛ آزمونی که «سیاست‌های نوین اقتصادی» و به اختصار NEP نام گرفت. دولت شوروی براساس این سیاست‌ها نه‌تنها تجارت غلات و دیگر مواد خوراکی بلکه محصولات صنعتی را نیز آزاد اعلام کرد. از این پس همه امور مربوط به محصولات مختلف تابع نیازها و ممنوعیت‌های دولتی نبود و تنها از قانون عرضه و تقاضا پیروی می‌کرد. چیزی نگذشت که ناگهان بار دیگر عشرتکده‌ها، نایت‌کلاب‌ها و قهوه‌خانه‌ها در مسکو و پتروگراد شروع به کار و فعالیت کردند؛ مغازه‌های تا قبل از آن خالی، به یکباره پر از نان و میوه‌های عجیب‌و‌غریب شدند و کارهایی که تا چندی پیش میلیون‌ها نفر در بازار سیاه انجام می‌دادند به ناگاه جنبه قانونی به خود گرفت.

  • 22 آبان ماه 1321 که ایران در اشغال نظامی متفقین بود، مجلس شورای ملی با استخدام دکتر میلسپو آمریکایی برای ریاست بر مالیه ایران و سرهنگ شوارتسکف به‌عنوان مستشار ژاندارمری موافقت کرد.

  • جلال‌الدین خوارزمشاه 13 نوامبر سال1225 میلادی از برادرش غیاث الدین حاکم کرمان خواست که اراضی اتابک فارس را پس بدهد تا دشمن داخلی نداشته باشند که دشمن داخلی به مراتب زیان‌رسان‌تر از خارجی است. جلال‌الدین پس از شکستی که از چنگیز خان مغول در ایران خاوری خورد، در حالی که چنگیز او را که در‌حال عقب‌نشینی بود دنبال می‌کرد پس از عبور از رود سند به هند رفته بود. چنگیز به‌دلیل بدی هوای دره سند از ادامه تعقیب جلال‌الدین منصرف و از منطقه خارج شده بود. جلال‌الدین نیز پس از اطلاع از بازگشت چنگیز به ایران بازگشته و در سال 1225 میلادی به کرمان وارد شده بود.

  • 22 آبان ماه ۱۳۳۵ جمعیت ایران ۱۹ میلیون نفر اعلام شد. این نخستین سرشماری عمومی بود. سرشماری در روز دهم آبان شروع و تا روز بیست‌وپنجم در تمامی نقاط کشور به پایان رسید.

  • 22 آبا ن ماه ۱۳۲۲ فرانکلین روزولت رئیس‌جمهور آمریکا برای شرکت در کنفرانس سران متفقین در تهران با ناو جنگی آیوا عازم ایران شد. کنفرانس تهران با شرکت چرچیل، روزولت و استالین از ۶ تا ۹ آذرماه ۱۳۲۲ (۲۸ نوامبر تا اول دسامبر ۱۹۴۳) به‌صورت سری و محرمانه در سفارت شوروی در تهران، برگزار شد.

  • سیزدهم نوامبر سال 1941 نخستین ناو هواپیمابر بریتانیا غرق شد. ناو هواپیمابر انگلیسی «آرک رویال» که در غرب مدیترانه بر ضدآلمان و ایتالیا ماموریت جنگی داشت بر اثر اصابت اژدر غرق شد. اژدر از زیردریایی آلمانی «یو ـ بوت 81» پرتاب شده بود. آرک رویال 22 هزار تنی در سال 1938 راه‌اندازی شده بود. به زیر آب رفتن آرک رویال تدریجی بود و چند ساعت طول کشیده بود. هواپیماهای این ناو قبلا در حمله به رزم ناو آلمانی بیسمارک و نیز بمباران بندر ایتالیایی «جنوا» شرکت کرده بودند و زیر دریایی‌های هر دو کشور (آلمان و ایتالیا) مامور شکار آن و انتقام‌گیری شده بودند. آرک رویال هنگامی هدف اژدر قرار گرفت که به پایگاه دریایی انگلستان در جبل‌الطارق باز می‌گشت. در سال 2002لاشه آرک رویال در 56 کیلومتری جبل‌الطارق و در کف مدیترانه کشف شد.

  • 22 آبان ماه 1358 دولت آمریکا با تصمیم جیمی کارتر مبنی بر عدم خرید نفت از ایران و مسدود کردن دارایی‌های ایران موافقت کرد. این تصمیم 10 روز پس از تسخیر سفارت آمریکا در تهران گرفته شد. کارتر رئیس‌جمهور وقت آمریکا با اعلام وضعیت فوق‌العاده در روابط ایران و آمریکا طی دستوری دارایی‌ها و اموال دولت، سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته به جمهوری اسلامی ایران در ایالات‌متحده و نزد بانک‌های آمریکایی خارج از این کشور را مسدود کرد.

  • بعد از تایید اشغال، لازم شد که تشکیلاتی برای اداره کار‌ها ایجاد شود؛ پس بخش‌هایی با نام شورای هماهنگی، اسناد، عملیات، تدارکات و تبلیغات یا‌‌ همان روابط‌عمومی تشکیل شد. به جز افرادی که محتوای اعلامیه‌ها و مصاحبه‌ها و موضع‌گیری‌ها را تولید می‌کردند یعنی شورای هماهنگی، گروهی از خواهران و برادران در روابط عمومی و تبلیغات و گروه دیگری در بخش اسناد، ترجمه و اولویت‌بندی اسناد و بازسازی اسناد رشته‌شده مشغول شدند و گروه سومی هم در بخش تدارکات، امر تهیه خوراک و نیازهای جاری دانشجویان را به عهده گرفتند و در ‌‌نهایت همه اعضای این بخش‌ها موظف به کار پاسداری و نگهبانی از گروگان‌ها و محوطه تحت‌نظر بخش عملیات بودند.

  • سر ماه مالیه به تهران نوشته بود از زمانی که رئیس عدلیه تازه آمده درآمد عدلیه بسیار کاسته شده.

جستجوی پیشرفته