سیدمحمود کاشانی
استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

روز ۱۷ خردادماه ۱۳۹۶ و همزمان با اقدامات تروریستی در ساختمان اداری مجلس، سه‌طرح جداگانه یکی زیر عنوان: «طرح الغای برخی قوانین از تاریخ 18/ 6/ 1285 تا 30/ 12/ 1309» و «طرح الغای برخی قوانین از تاریخ 1/ 1/ 1310 تا 29/ 12/ 1328» و دیگری زیر عنوان: «طرح الغاء برخی قوانین از تاریخ 1/ 1/ 1329 تا 30/ 7/ 1336» در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی و برخلاف سنت دیرینه پارلمانی در ایران که هرگونه قانون‌گذاری اصولا «دو شوری» است به‌صورت «یک شوری» به تصویب مجلس رسیدند.

حتما به اسنادی برخورده‌اید که تعدادی حروف منقطع یا یکسری اعداد که در دید مخاطب فاقد هرگونه معنا یا یک وجه مشترک باشند متن آنها را تشکیل می‌دهد. بعضی از این اسناد برخلاف تصور از روش و قاعده‌ای خاص پیروی می‌کنند که با تلاشی اندک و مقداری شانس پژوهشگر می‌تواند رموز سند را کشف کند. رمزنویسی معمولا بنا بر مصلحت شکل می‌گیرد اساسا حکومت‌ها برای پیام‌ها و احکام و اوامر کوتاه و سری از این روش در اسناد بهره می‌جسته‌اند. رمزنویسی یک توافق است و نمی‌توان قاعده‌ای همه‌گیر و کلی برای آن تصور کرد. نشانه‌هایی که برای مکاتبات خفیه گذاشته می‌شود براساس یک توافق مشترک بین دو مرکز فرستنده و گیرنده تنظیم می‌شود.

روز 18 تیر با دستگیری و کشته شدن شماری از عوامل یک کودتا پرده از برنامه‌ای برداشته شد که مدت‌ها پیش به‌وسیله گروه‌های ضدانقلاب دنبال می‌شد. اعضای منفعل حزب ایران که وابسته به بختیار بودند، طی گزارش‌هایی در رابطه با نابسامانی اوضاع داخلی ایران او را تشویق به کودتا می‌کردند و فضای داخلی کشور را برای پذیرش این امر مناسب می‌دانستند. سرهنگ دوم بازنشسته ژاندارمری محمدباقر بنی‌عامری به این منظور کودتایی را تحت عنوان «عملیات نقاب» مخفف «نجات قیام ایران بزرگ» طراحی کرد و فرماندهی آن را برعهده گرفت.

جان هوس را باید به‌عنوان نخستین اصلاح‌طلب کلیسا معرفی کرد، کسی که پیش‌تر از لوتر و کالوین تعالیمی را برای اصلاح کلیسای کاتولیک مطرح کرد. پیش از وی تنها جان وایکلیف، فیلسوف و الهی‌دان انگلیسی انتقاداتی را علیه نظم کلیسایی مطرح کرده بود. هوس چند دهه بعد این مسیر را به‌گونه‌ای احیا و تقویت کرد که پایه‌هایی برای جنبش پروتستان و حرکت اعتراضی مارتین لوتر پدید آمد. آموزه‌های هوس در اروپای غربی نفوذ زیادی پیدا کرد. وی در دانشگاه پراگ به سمت استادی رسید و در سال 1400 به‌عنوان کشیش فعالیت کرد. او در شهرهای مختلف به موعظه می‌پرداخت و خواستار اصلاح ساختار کلیسا و قیام مردم علیه آلمان‌ها و سلطه کلیسا بود.

16 تیر ماه در ایران به‌عنوان روز مالیات نام‌گذاری شده است. مالیات همواره یکی از عمده‌ترین درآمدهای دولتی در طول تاریخ بوده است که به شیوه‌های گوناگونی از مردم اخذ می‌شده و به نام‌های مختلفی از آن یاد شده است. باج، خراج، ارتفاع، حاصل و محصول همگی به پولی اشاره دارند که دولت به‌منظور گذران امور خود، اداره سرزمین و تامین امنیت از مردم دریافت می‌کرد. این امر البته پیش از دوران مدرن در سراسر جهان و پیش از مشروطه در ایران به‌صورت فشاری مضاعف بر رعایا بود و دولت‌ها نه‌تنها این پول را از مردم می‌گرفتند و حتی در برخی از دوران‌ها نظیر زمان جنگ بر میزان آن می‌افزودند، بلکه در برابر مردم به هیچ‌وجه پاسخگو نبودند؛ اما با وقوع انقلاب مشروطه نحوه اخذ مالیات قانونمند شد و دولت دیگر قادر نبود بنابر صلاحدید خود از مردم…

نام بانک عثمانی در تاریخ ترکیه به دو بانک اطلاق می‌شود. یکی بانکی که وام‌خواهان دولت عثمانی در آن کشور تاسیس کرده‌اند که از راه بهره‌برداری انحصاری توتون و نمک و عایداتی که از این ممر دریافت می‌کردند، هر سه ماه مبلغ ثابتی برای منافع و استهلاک قرض خود بردارند و بازمانده آن باید به دارندگان قرض خارجی تعلق گیرد. . . . این بانک در 1879 میلادی (1296ه. ق) تاسیس شد. دیگری بانک سلطانی عثمانی بود که در 1863 میلادی از سوی انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها با سرمایه 4 میلیون و 100 هزار لیره انگلیسی در استانبول تاسیس شد و تا سال 1933 بانک مرکزی ترکیه بود و چون بانک دولتی ترکیه باز شد، این بانک سلطانی حالت شرکت بی‌نام را از دست داد.

تا زمان حاضر، برجسته‌ترین آثار پژوهشی مارکسیستی موج نو درباره خاورمیانه را ‌هانا بطوطه نوشته است، از جمله «طبقات اجتماعی کهن و جنبش‌های انقلابی عراق: بررسی طبقات زمین‌دار و تجاری کهن عراق، کمونیست‌ها، بعثی‌ها و افسران آزاد». بطوطه سه دهه از عمرش را البته به تناوب - زیرا او راننده کامیون بود و هزینه زندگی را از این طریق به‌دست می‌آورد - به کنکاش در اطلاعات مهم و ارزشمند موجود در اسناد پلیس و اسناد حزبی، مصاحبه و گفت‌وگو با فعالان سیاسی و نیز اسناد وزارت خارجه انگلیس صرف کرد تا بتواند تاریخ 1300 صفحه‌ای عراق مدرن را بنویسد.

در زمان شاه عباس پایتخت ایران از سه جهت شاهد حضور مسیحیان بود. نخستین گروه، ارامنه بودند که شاه بنا به دلایلی آنان را در اصفهان سکونت داده بود. گروه دوم مسیحیان گرجی بودند که به‌عنوان گروگان، اسیر یا هر عنوان دیگری در دربار صفوی حضور می‌یافتند و سوم اروپاییانی بودند که به‌دلایل تجاری، سیاسی، نظامی یا جهانگردی عازم این شهر می‌شدند. در واقع از دید توجه به مسائل مذهبی و احیانا مباحثات دینی، مهم‌ترین گروه مسافران اروپایی بودند. ارامنه به دلایل قومی، مذهبی و نیز سیاسی، علاقه‌مند به ترویج مسائل مذهبی نبودند و جز در صورتی که شاه یا شخص متنفذی آنها را به بحث می‌کشاند، خود را درگیر چنین مباحثی نمی‌کردند.