دنیای اقتصاد:همایش «مشروطیت در اصفهان به روایت اسناد» ششم اردیبهشت ماه سال‌جاری در سالن صائب دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان برگزار شد. دکتر شهرام یوسفی‌فر، معاونت اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در این همایش با تاکید بر اهمیت منابع آرشیوی از جمله اسناد به‌عنوان یکی از منابع اصلی تاریخ‌نگاری گفت: به‌رغم اینکه کشور ما از نظر داشتن اسناد اعم از دولتی و نیمه دولتی و به‌ویژه خصوصی بسیار غنی است اما به علل گوناگون، ارتباطی بین این اسناد با پژوهشگران وجود ندارد، درنتیجه پژوهش‌های ما دچار نقص‌های جدی هستند.

17 اردیبهشت ماه به‌عنوان روز اسناد ملی نامگذاری شده است. به‌طور کلی می‌توان گفت اسناد قدیم را همچون سنگ‌های کنده‌کاری شده، کتیبه‌های سنگی، نقوش روی دیواره‌های غارها، الواح گلی، تومارهای پاپیروس، پوست آهو، بز یا گوساله گرفته تا کاغذ تشکیل می‌دادند که بیشتر به مسائل حقوقی، قضایی، قراردادهای بین مردم و تجارت، تاریخ، ادبیات و سحر و جادو. . . اختصاص داشت. کتاب‌های اولیه به‌دست آمده از تمدن‌های آشور، بابل، ایران، روم، مصر و یونان روی همین مواد بودند. از قرن 15 به بعد با اختراع چاپ مجموعه کتابخانه‌ها نیز شکل گرفتند و از همان زمان واحدهای مستقلی از آرشیوها به‌عنوان بخش اداری برای حفظ و نگهداری سوابق به‌وجود آمدند و با گسترش تمدن‌ها مخازن مرکزی شکل گرفت و توسعه یافت.

دکتر محمد مصدق روز 17 اردیبهشت 1330 در گفت‌وگو با خبرنگاران از استعمار اروپایی سخن گفت و تاکید کرد ایرانی‌ها به درخت کهن استعمار، توفان‌وار، تکان شدید وارد کرده‌اند. او گفت: «سادگی است اگر تصور رود که با این یک تکان، این درخت تنومند ریشه‌کن خواهد شد. به همان‌گونه که استعمارگران هر وقت که لازم باشد برای حفظ منافع خود با یکدیگر متحد می شوند، ما استعمار زدگان هم اگر بخواهیم موفق شویم باید گرد هم آییم و یکپارچه عمل کنیم و بدانیم که استعمارگران نمی خواهند ما را متحد ببینند و با تمام نیرو و توان و توسل به انواع نیرنگ می‌کوشند مانع همصدایی و یکدلی ملل استعمارزده شوند و ما هنگامی موفق خواهیم شد که به این حقیقت پی ببریم.

هفتم ماه مه سال 1889 برج ایفل به روی تماشاگران گشوده شد. این برج در واقع نماد ساختمان سازی در دوران مدرن است. برج ۳۲۴ متری ایفل برای مدت ۴۱ سال بلندترین سازه ساخته شده به‌دست بشر بود. ساخت این برج در سال ۱۸۸۷ شروع شد و در سال ۱۸۸۹ به اتمام رسید. تعداد ۳۰۰ کارگر ۱۸۰۳۸ قطعه این برج را به هم متصل کردند. برای ساخت این برج بیش از 5/ 2 میلیون پیچ و پرچ استفاده شده است. برج ایفل زمان ساخت تنها برای مدت ۲۰ سال درنظر گرفته شده بود و قرار بود پس از ۲۰ سال این برج را تخریب کنند. یکی از مواردی که در طرح‌های برج درنظر گرفته شده بود نیز این موضوع بوده که به راحتی بتوان آن را تخریب/ جمع کرد.

کشور ایران با تمدن چند هزار ساله از پیشتازان صنعت ‌ذوب فلزات بوده است؛ اما در سه قرن اخیر به لحاظ افزایش سرعت تحولات در زمینه تکنولوژی تولید فولاد در کشورهای صنعتی و نیاز روزافزون به محصولات فولادی، ایران در زمره وارد‌کنندگان محصولات فلزی قرار گرفت و ایجاد یک کارخانه ذوب‌آهن که مادر صنایع محسوب می‌شود به‌عنوان یک آرمان ملی از دوره قاجار مطرح بود که همواره با موانع متعددی از جمله مشکلات سیاسی خارجی و داخلی و محدودیت‌های مالی مواجه بود.

توسعه و گسترش مناسبات اقتصادی با اتحاد جماهیر شوروی در سال 1344ش.

حاکم معمولا در قصر خود به قضاوت می‌پرداخت. محکمه مظالم در خیمه مخصوص، مسجد آدینه یا هرجایی که قاضی به‌طور اتفاقی حضور داشت، تشکیل می‌شد. در عصر صفوی معمولا از قصر حاکم یا شاه (دولتخانه) یا در حین مسافرت از خیمه‌ای برای تشکیل محکمه استفاده می‌شد. رویه شاه عباس اول این بود که بر دروازه قصرش بایستد و قضاوت کند و بعضی از حاکمان ایالتی و وزیر اعظم هم همین رویه را اتخاذ کردند. در بعضی از موارد ساختمان ویژه‌ای برای این منظور وجود داشت. حال آنکه یک آلاچیق در یک باغ هم می‌توانست مورد استفاده قرار گیرد.

امروزه شهر بزرگ و پرجمعیت تهران با شهرک بی‌اهمیت و کوچکی که آقامحمدخان در 1212 هجری قمری به پایتختی برگزید، بسیار متفاوت است. اگرچه برخی از سیاحان از تهران قدیم، با انبوه باغ‌ها و میوه‌های مرغوب و هوای گاه عفن و گاه لطیفش یاد کرده‌اند، با این همه، در آغاز زمامداری قاجاریه دیگر شهرهای ایران، هریک به سببی بیش از تهران شهره بودند. شیراز به «دارالعلم» معروف بود، سیمای اصفهان در بازمانده آثار و ابنیه تحسین‌برانگیز صفوی ترسیم می‌شد. تبریز را رونق اقتصادی آن به مثابه مهم‌ترین مرکز تجاری کشور متجلی می‌کرد، مشهد مهم‌ترین زیارتگاه و تنها مدفن یک امام شیعه در ایران بود، کاشان هم به سبب صنایع نساجی، ابریشم، مخمل و کاشی‌سازی آوازه‌ای داشت.

این عکس ازدحام مردم در میدان مشق - دوره ناصرالدین شاه - را نشان می‌دهد. او در یادداشت‌های روزانه مورخ شنبه ۲۵ ربیع‌الثانی ۱٣٠٩ ق موضوع عکس مذکور را چنین شرح داده است:

امروز نایب‌السلطنه [کامران میرزا امیرکبیر]، زن‌های فقیر را در میدان مشق جمع کرده، پول داده بود. به این معنی که گفته بودیم، به هزار نفر از زن‌های فقرا بلیت بدهند، در میدان مشق حاضر شوند؛ هزارتومان ما پول می‌دهیم، نایب‌السلطنه به آنها تقسیم کند. امروز نایب‌السلطنه پول را برده بود؛ میرزامحمدخان* هم با نایب‌السلطنه بود.