شماره روزنامه ۵۹۸۹
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • دنیای اقتصاد: روز یکشنبه سوم اردیبهشت ماه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی میزبان همایش «دولت و مردم در تاریخ ایران» بود. این همایش علمی به‌منظور مفهوم‌سازی و نظریه‌پردازی در زمینه مناسبات میان دولت و مردم در تاریخ ایران برگزار شد. دکتر حسنی‌فر، دبیر علمی این همایش با اشاره به اهمیت این موضوع در گستره‌اندیشگی ایرانیان، آن را دارای عوامل دخیل متعدد دانست که می‌توان از جنبه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد. حسنی‌فر، مقوله دولت و مردم را دارای خلأهای جدی نظری به‌ویژه نقد آرای موجود در این رابطه دانست.

  • ناصرالدین شاه خاطره‌نویس قهاری بوده با نثری شسته رفته و دقیق. یادداشت‌های روزانه او اسناد دوره طولانی حکومتش است. او در سفرهای اروپایی‌اش نیز از نوشتن خاطراتش باز نایستاده. در اینجا وصف گردش در رود دانوب (روز پنج‌شنبه 19 تیرماه 1257 ه. ش ) را به قلم سلطان صاحبقران می‌خوانید:

    باید با کشتی در روی رودخانه دانوب گردش بکنم و ناهار را هم در کشتی، باید خورد. محقق آمد، مرخص شد رفت رو به تهران تا کی برسد. بعد برادر امپراتور از ییلاق خودش با بچه‌هایش دیدن ما آمده بود، آمد. دست دادیم، نشستیم.

  • 11 اردیبهشت ( اول ماه مه) روز جهانی کارگر است؛ روزی که یادآور پاسخ خشونت‌آمیز به مطالبات آنها در سال 1886 میلادی است. کارگران اعتصاب‌کننده خواستار تعدیل شرایط کار و کاهش ساعات روزانه کار از ده ساعت به 8 ساعت بودند. قرار بود که اول ماه مه 1886 در آمریکا، کاهش زمان کار به هشت ساعت در روز، به اجرا درآید که چنین نشد و در نتیجه، کارگران در گوشه و کنار این کشور دست به تظاهرات زدند و در یک‌هزار و دویست کارخانه و کارگاه، اعتصاب صورت گرفت. شمار کارگران معترض شهر شیکاگو بیش از سایر شهرها و حدود90 هزار تن بود.

  • سیمون کوزنتس، اقتصاددان روسی‌الاصل 30 آوریل 1901 در پینسک به دنیا آمد. او در سال 1971 جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد. کوزنتس در زمان جنگ جهانی اول به همراه خانواده به خارکوف رفت. در دانشگاه خارکوف به تحصیل در رشته اقتصاد پرداخت و تحت تاثیر نظریه شومپیتر درباره نوآوری و دورهای اقتصادی قرار گرفت. خانواده وی همزمان با انقلاب شوروی از روسیه فرار کردند؛ ابتدا به ترکیه و سپس به آمریکا رفتند. پس از مهاجرت به آمریکا، در سال 1923 از دانشگاه کلمبیا درجه لیسانس، در سال 1924 فوق‌لیسانس و در سال 1926 درجه دکترا را به‌دست آورد.

  • 30 آوریل 1900 جزایر هاوایی رسما ضمیمه آمریکا شد. در سال ۱۸۹۳ میلادی، نظام سلطنتی منقرض و لیلی‌اوکالانی از دودمان کالاکائوآ از سوی انقلابیون برکنار شد و دولت جدید فورا درخواست پیوستن به ایالات‌متحده آمریکا را کرد. نخستین اروپایی که وارد هاوایی شد کاپیتان جیمز کوک در سال ۱۷۷۸ بود و آن را جزایر ساندویچ نامید. از سال ۱۸۵۲ تا ۱۹۳۰، صاحبان کشتزارهای شکر و باغات میوه ۴۰۰ هزار کارگر کشاورزی را که بیشتر آسیایی بودند به هاوایی آوردند به‌طوری‌که در سال ۱۹۰۰، بومیان کمتر از ۱۵ درصد کل جمعیت را تشکیل می‌دادند و بقیه مهاجر بودند.

  • در پایان سال ۱۲۸۸، همچنان که عملیات حفاری شرکت نفت گسترش می‌یافت، خط لوله انتقال، کار گذاشته شد و پالایشگاه نفت آبادان شروع به تولید کرد. صنعت نو، نیروی کار به سرعت در حال رشد را در خود جای داد. در طول یک سال، شمار کارگران ایرانی در عملیات میدانی به ۴۵۷ نفر، برای خطوط لوله‌گذاری به ۷۷۰ نفر و در آبادان به ۵۹۰ نفر رسید. . . عمله استخدام شده، رفته‌رفته با سبک زندگی جدید صنعتی خو گرفت. برخی از آنان دسته جدیدی از نیروی کار را تشکیل دادند که به‌عنوان «سرکار» شناخته می‌شدند. سرکار‌ها از «سرکارگر‌ها» یا فورمن‌ها (foremen) متمایز بودند.

جستجوی پیشرفته