آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد
-
گذار از سنت به مدرنیته
دوره حکومت قاجار (1344- 1210 ق/ 1925- 1795 م) همزمان است با دگرگونیهای اجتماعی و فکری در غرب و اوجگیری پیشرفتهای علمی و فنی و گسترش نیروهای استعماری اروپاییان در جهان آن روزگار. در این دوره است که دروازههای ایران بیش از پیش به روی جهانگشایان غرب گشوده و مظاهری از تمدن غرب همراه با سیاستهای استعمارگرانه آن به میهن ما وارد شد. دورهای که برخی از ایرانیان با حیرت و شگفتی از این پدیدههای نو استقبال کردند و فرنگی مآبی و غربدوستی رفته رفته در کشور هوادارانی یافت و جنبههایی از فرهنگ غرب، از آن جمله آموزش و پرورش آن، الگویی برای ایرانیان شد.
-
زادروز کسی که «بوئینگ» را پدید آورد
ویلیام بوئینگ، یکی از پیشگامان صنعت هواپیماسازی آمریکا در نخستین روز از ماه اکتبر سال 1881 در دیترویت، ایالت میشیگان به دنیا آمد. او در دانشگاه ییل درس خواند؛ اما دانشگاه را به خاطر گرایش به کسبوکار و تجارت ترک کرد. بوئینگ در ۱۵ ماه ژوئیه سال ۱۹۱۶، شرکتی تحت عنوان «شرکت محصولات و تولیدات هوایی اقیانوس آرام» را به کمک شریکش جرج کونراد وسترولتس بنیان گذاشت در ۹ ماه مه سال ۱۹۱۷ این شرکت بهعنوان «شرکت هواپیمایی بوئینگ» با صد هزار دلار سرمایه در سیاتل ثبت شد و سفارش تولید 50 فروند بوئینگ را از ارتش آمریکا دریافت کرد.
-
روز درخشش اختراع ادیسون
توماس ادیسون در نخستین روز از ماه اکتبر سال 1880 اولین لامپ برق ابداعی خود را روشن کرد. ادیسون یک سال قبل از این تاریخ به کشف بزرگ خود دست یافته بود. او در نخستین سالهای دهه 1880، اولین مرکز تولید و توزیع شبکه برق را برای روشنایى به وجود آورد. او همچنین شبکه ایستگاههای مرکزی و دستگاه کنتور اندازهگیریِ مقدارِ مصرف برق را اختراع کرد. گفته میشود که نخستین لامپ برق در سال ۱۸۵۴ توسط هاینریش گوبل اختراع شده و حدود چهارصد ساعت نور داده است؛ اما گوبل آن را به نام خود به ثبت نرساند. پس از وی جیمز وودوارد، ویلیام سایر، متیو ایوانز (۱۸۷۵) و جوزف سووان (۱۸۷۸ م) مدلهای دیگر چراغهای الکتریکی را ارائه کردند.
-
حمله انگلیس به بلوچستان در سال 1877
در نخستین روز اکتبر سال 1877 ژنرال ریجنالد ادوارد هری دایر به بهانه همکاری سرداران بلوچ با قوای آلمانی به بلوچستان حمله کرد. هنگامی که کمپانی هند شرقی بر هند و پاکستان امروزی مستولی شد و منطقه کلات و بلوچستان پاکستان به تصرف انگلیسیها درآمد، عدهای از سران بلوچ برای اهداف شوم و استعماری انگلیس مانعتراشی میکردند. آنها با حمله به کاروان انگلیسیها مانع حضور انگلیس در سرحد بلوچستان شده بودند. در این زمان انگلیس به فکر کشیدن خط آهن به بلوچستان ایران بود. مهمترین سرداران بلوچ که با انگلیسیها جنگیدند سردار جمعه خان اسماعیل زهی، سردار خلیل خان گمشادزهی در منطقه گـشت و سردار جنیدخان یار احمد زهی بودند.
-
انگلیسیها، مساله تلگراف و بلوچستان
معاهده پاریس و استقلال افغانستان، مشکلات انگلیسیها در هند، برای چند سال آنها را از دخالت علنی در بلوچستان بازداشت، اما شورش هند در سال 1857/ 1274ق. انگلیسیها را در تقسیم بلوچستان مصمم کرد. انقلاب هندوستان و خطری که در آن مقطع تاریخی متوجه امپراتوری بریتانیا شد، آثار و نتایج عمیقی در ایران بهجای گذاشت. از جمله مهمترین این آثار ارتباط تلگرافی هندوستان با اروپا و با انگلیس و در نتیجه کشیده شدن خطوط تلگراف در ایران بود. برای ایجاد خطوط تلگرافی در بلوچستان، مذاکرات توسط افسران انگلیسی با دولت ایران شروع شد، اما این مذاکرات با مخالفت و مقاومت شدید در ایران مواجه شد.
-
مستوفیالممالک
باری خدمت وزیر جنگ رفتیم. من هیچ آنجا نرفته بودم. عمارت قشنگی داشت. وقتی این خانه مرکز تمام رجال و شاهزادگان بزرگ ایران بود. خاک درش را به عوض توتیا به چشم میکشیدند. مستوفیالممالک خیلی مهربانی کرد. اگر جیره مرا بدهد حقیقه آقا است. راستی خوب است این وزیر جنگ با وزیر مالیه اقلا لقبهای خود را تبدیل کنند. این مستوفیالممالک پدر بر پدر اهل قلم حالا وزیر جنگ است. او امیر نظام سردار پشت در پشت نظامی و لشکری وزیر مالیه است. وزیر جنگ. . . زنش را طلاق داد اما در یکی از حیاطها نشسته از اولادش نگاهداری میکند.