تورج اتابکی

ترجمه: هاشم بناءپور

در تاریخ‌نگاری مشروطه‌خواهی ایران و انقلاب مشروطه (۹-۱۹۰۵) جنبش اصلاح‌طلبانه به منزله جنبشی پذیرا تلقی می‌شد که ایده‌های آن عمدتا ریشه در اروپای غربی یا روسیه قرن نوزدهم داشت و توجه در آن صرفا به پیوندهای شناخته‌شده مشروطه‌خواهی با امپراتوری عثمانی و قفقاز معطوف بود، تا پیوند با آسیا و آفریقای شمالی. در مورد امپراتوری عثمانی این پژوهش‌ها اساسا در رابطه با تاثیر یکسویه‌ای که جنبش برای تغییر و اصلاح در ایران اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 داشت خلاصه می‌شد و درباره امکان تاثیر ترک‌های جوان در انقلاب ۱۹۰۸ از مشروطه‌خواهی ایرانی تحقیقی صورت نمی‌گرفت.

تنظیم و تالیف: حسن فرازمند‌‌‌‌

مسوولان توزیع سیمان در کشور روز اول شهریور سال 1343 با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کردند:«در قیمت سیمان هیچ تغییری داده نشده است و هنوز نرخ کرایه حمل آن بین 40 تا 50 ریال در هر تن می‌باشد. » در این اطلاعیه آمد: «قیمت سیمان در سراسر کشور ثابت است و به هر مقدار که تقاضا باشد از قرار تنی 1520 ریال در کارخانه برابر مصرف و نیاز کشور است و پیش‌بینی می‌شود صادرات سیمان امسال 4 برابر سال گذشته و از 50 هزار تن به 200 هزار تن برسد. » همچنین در این اطلاعیه خاطرنشان شده بود که «اکنون (1343) تولید سالانه سیمان در ایران، بیش از یک میلیون و دویست هزار تن می‌باشد، در حالی که مصرف سالانه با آنکه نسبت به سابق خیلی زیاد شده است، مع‌هذا از حدود یک میلیون تن تجاوز نمی‌کند.…

روز اول شهریور سال 1343 در رسانه‌های کشور اعلام شد به پیشنهاد بانک رفاه‌ کارگران و موافقت وزارت کار و امور اجتماعی، ترتیبی داده ‌شد که حقوق کارمندان هر ماه با استفاده از دسته‌چک‌هایی که در اختیار آنها گذاشته می‌شود، پرداخت شود. این موضوع روز اول شهریور سال 43 در مراسم افتتاح شعبه بانک رفاه کارگران در راه‌آهن تهران مطرح شد و طی آن وزیر کار و امور اجتماعی گفت: «اینک دوران عمل و فعالیت‌ است و دوره سمبل‌کاری در امور سپری شده است. »

دکتر کشفیان، وزیر راه و ترابری نیز در این مراسم از حرکت بانک‌ رفاه برای تامین آسایش و رفاه کارمندان قدردانی کرد و سپس نیک‌پور، مدیرعامل بانک رفاه کارگران، گزارشی از فعالیت‌های بانک رفاه کارگران در زمینه کمک به کارگران و اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی به اطلاع وزرای راه…

تا تاریخ اول شهریور سال 1352 سینماگران 30 کشور جهان آمادگی خود را برای حضور در فستیوال فیلم تهران اعلام کردند. در تلگراف‌های متعددی که تا روز یاد شده برای دبیرخانه فستیوال فیلم تهران ارسال شد، ذکر شده که «برخی از این فیلم‌ها برای اولین‌بار است که در یک فستیوال جهانی شرکت می‌کنند و برخی نیز در خارج از مسابقه، مانند بازار فیلم، اطلاعات یا بخش‌هایی چون «مرور آثار» تقاضای شرکت دارند. »

همچنین یک مقام مطلع در حوزه سینمایی وزارت فرهنگ و هنر اظهار کرد: «ممکن است برخی از فیلم‌های ارسالی به سوی تهران، از طرف کمیته انتخاب مورد قبول واقع نشود و به این جهت از میان 33 کشور شاید آثار برخی از آنها نمایش داده نشود.

روز اول شهریور سال 1343 نخستین گروه سپاه بهداشت که جزو برنامه‌های «انقلاب سفید» بود تشکیل شد و جراید در این روز نوشتند: «نخستین دوره سپاه بهداشت در صد گروه پزشکی و کمک پزشکی تشکیل شد. »براساس همین خبرها 428 نفر از پزشکان و دیپلمه‌ها به عضویت سپاه بهداشت درآمدند و ترتیب اعزام 128 پزشک و 300 دیپلمه برای کمک‌پزشکی‌های سپاه بهداشت به مراکز آموزشی سپاه بهداشت داده شد. در این روز مشمولان پزشک و دیپلمه متولد سال‌های 1312 تا 1323 برای شرکت در سپاه بهداشت به ژاندارمری منطقه تهران مراجعه کردند و قرار شد برای تشکیل صد گروه پزشکی و کمک‌پزشکی، صد پزشک و 300 دیپلمه به خدمت اعزام شوند.

گروه تاریخ و اقتصاد «در زمستان 1341 وقتی از زندان بیرون آمدم چند نفر از اعضای سفارت آمریکا در تهران از من درخواست ملاقات کردند. . . صورت‌جلسه این ملاقات بعدا به‌صورت گزارش به وزارت‌خارجه ارسال شد که در اینجا قسمتی از آن درج می‌شود. - به وزارت خارجه- از سفارت آمریکا در تهران- تاریخ: 19 ژانویه 1963- موضوع: اظهارات ابتهاج در مورد اصلاحات ارضی و توسعه اقتصادی- در تاریخ دهم ژانویه ابوالحسن ابتهاج، طی ملاقاتی با چند تن از مقامات سفارت آمریکا در تهران اظهار کرد که به نظر او ایران به‌طور یقین در آینده نزدیکی با یک بحران شدید سیاسی- اقتصادی روبه‌رو خواهد شد؛ چون دولت به‌جای اینکه درآمد نفت راصرف برنامه عمرانی بکند به تشویق دولت آمریکا قسمت عمده درآمد نفت را به مصرف خرید اسلحه‌هایی می‌رساند که به…

در سال 1250 شمسی دوست محمدخان معیرالممالک از برگزیدگان و صاحب اعتباران درگاه ناصرالدین شاه و متصدی چندین خدمت از جمله وزارت خزانه و ریاست ضرابخانه‌های کل ممالک محروسه ایران بود. یعنی در هرشهری ضرابخانه‌ای دایر نموده بود که از آن جمله شهرهای تهران- همدان- کرمانشاهان- شیراز- یزد- کرمان- رشت- مشهد مقدس اصفهان- کاشان و خوزستان را می‌توان نام برد. دوست محمدخان معیر الممالک، ریاست بیوتات دیوانی؛ زنبورک خانه، فیل خانه، نقاره خانه و تکیه شاهی و چندین شعبه دیگر و به علاوه خریدهای سلطنتی و مصارف انبار دولتی و غیره و غیره را نیز به عهده داشت.

گروه تاریخ و اقتصاد: آنچه بیشتر رواج دارد چوب و فلک است؛ بدین‌طریق که مقصر را به پشت خوابانده هردو پای او را در فلک می‌گذارند و دو نفر فراش دو انتهای فلک را به دست می‌گیرند و چهار نفر میرغضب دو به‌دو در جلو و عقب مقصر ایستاده ترکه‌های‌ تری را به کف پای مقصر می‌زنند. گاهی هم به مقصر ترحم کرده جوراب را از پایش در نمی‌آورند ولی غالبا پاهای او را برهنه می‌کنند تا چوب به کف پای او بخورد. رئیس میرغضبان به‌داد و فریاد و گریه و زاری مقصر اعتنایی ندارد و پیوسته به زیردستان امر می‌کند که محکم‌تر بزنید و چون دید چوب‌ها خرد شده‌اند دسته ترکه‌های دیگری را به زیردستان تقسیم می‌کند؛ زیرا همیشه مقدار زیادی از آنها را در حوض دارالحکومه ذخیره کرده است.

پنج‌شنبه غره شهر ربیع الاول- صبح زود با آقای عمادالسلطنه و محمدحسن میرزا سوار شدیم. آقا سیدعلی تدارک ناهاری در سراجه که یک دانگش متعلق به خانم شاهزاده است دیده بود. سه ساعت راه بود. در بین راه من دو کبوتر در هوا زدم. آقای عمادالسلطنه یک دانه شکار کردند. یک باقری‌قرا در هوا زدم ولی پیدا نشد. خیلی معطل شدم به‌دست نیامد. خربزه سراجه از خربزه‌های اعلای قم است و هر خربزه‌فروشی که می‌خواهد تعریف خربزه خودش را بکند می‌گوید مال سراجه است. هوا گرم [بود]. در ده زعفرانیه ناهار تهیه نموده بودند.