شماره روزنامه ۵۹۷۵
|

آرشیو اخبار : تاریخ و اقتصاد

  • دکتر فریدون شایسته

    در مورد بررسی زمینه‌های پیدایش ارتباط قزلباشان و خاندان شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی ‌باید به گذشته‌های دور رجوع کرد. ریشه این زمینه و بستر را می‌توان در قرن پنجم هجری قمری جست‌و‌جو کرد. آسیای صغیر که از دیرباز مهاجرپذیر بود، با ورود ترکمانان سلجوقی به آن سرزمین، رنگ دیگری گرفت. پیش‌تر اقوام دیگری چون یهودیان، ارامنه و اعراب که هر یک به دلایلی سرزمین‌های اصلی خویش را ترک کرده بودند، سبب به‌وجود آمدن دو فرهنگ متفاوت یعنی شهری و روستایی در آن ناحیه شدند.

  • تنظیم و تالیف: حسن فرازمند‌‌

    در روزهای آخر مردادماه سال 1307 مدیرکل خارجی بانک ملی که دولت او را برای راه‌اندازی این بانک استخدام کرده بود، آخرین اقدامات زیربنایی را برای آماده شدن افتتاح این بانک انجام ‌داد. روزنامه اطلاعات در روز 28 مرداد 1307 در خبری کوتاه در این باره نوشت: «ساعت 7 صبح امروز آقای «مسیو لیندن بلات» رئیس بانک ملی در محکمه تجارت کشور حضور یافت و پس از تسلیم اعتبارنامه خود و معرفی سرمایه بانک ملی، تشریفات لازمه آن را مطابق قانون تجارت معمول انجام داد و «بانک ملی» به رسمیت شناخته شد.

  • دولت وقت روز 28 مرداد 1307 مقررات ویژه‌ای برای آن دسته از مردم که متقاضی خرید و داشتن رادیو بودند وضع کرد و در چنین روزی در سال 1307مقررات یادشده را در جراید به اطلاع عموم رساند. در این اطلاعیه آمده بود: کسانی که می‌خواهند رادیو داشته و آن را در منزل خود نصب کرده و به آن گوش دهند مشمول این مقررات هستند و تصمیم‌نامه هیات وزرا به عموم وزارتخانه‌ها به قرار ذیل ابلاغ شده است: 1- ورود دستگاه تلگراف و تلفن و بی‌سیم (گیرنده و مخابره‌کننده مطلب) و آلات و اسباب متعلقه به آن مطلقا ممنوع است به استثنای آن قسمت که برای اداره تلگراف بی‌سیم دولت ایران و بر طبق خواست رسمی وزارت پست و تلگراف وارد می‌شود.

  • یک حراج عمده چای کلکته در بازار تهران روز 28 مرداد 46 قیمت بازار چای را شکست. در حراج یادشده حدود 53 هزار صندوق چای برای فروش عرضه شد. در این حراج چای‌های باب میل مردم و بازار ایران خصوصا چای مارک «زرین ممتاز» به حد وفور بود و قیمت‌های فروش در بعضی موارد حراج، حالت عادی داشت. قیمت‌های این حراج به این شرح بود: چای شکسته نمره یک بدون بیمه هر کیلو 50/19 روپیه هند، چای باروتی نمره یک هر کیلو 50/17 روپیه هند، چای شکسته نمره دو هر کیلو 50/16 روپیه و باروتی نمره دو هر کیلو 50/14 روپیه هند معامله شد و در حراجی چای‌های روز دوشنبه و چهارشنبه هفته گذشته در بازار تهران 64 هزار صندوق چای وارداتی به معرض فروش گذاشته شده بود.

  • وزارت اقتصاد روز 28 مرداد سال 1346 با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد کارخانه‌های تولیدکننده رادیو و تلویزیون نباید بیشتر از ظرفیت و نیاز کشور این محصولات را تولید کنند. در این اطلاعیه آمده بود: باید توجه داشت که طبق آمار موجود ایران سالانه 150 هزار دستگاه رادیو و 30 هزار دستگاه تلویزیون احتیاج دارد، در حالی که تولید فعلی کارخانجات موجود کشور 140 هزار دستگاه رادیو و 25 هزار دستگاه تلویزیون است و تاکنون 19 پروانه برای کارخانجات تولید رادیو و 15 پروانه برای کارخانجات تولید تلویزیون صادر شده است.

  • روز 28 مرداد سال 1346 جراید اعلام کردند که اعضای شرکت تعاونی تهیه و تولید دارو یکسالگی فعالیت خود را جشن گرفتند. در این گزارش آمده بود: هفته گذشته به مناسبت یکمین سالگرد تولد شرکت تعاونی و تولید دارو مراسم جشن باشکوهی در هتل «کمودور» ترتیب داده شد که در آن مراسم مدیران داروخانه‌های تهران و اعضای شرکت تعاونی یادشده و جامعه داروسازان حضور داشتند. در آغاز این مراسم دکتر «طیب‌نیا» رئیس هیات مدیره شرکت گفت: با تشریک مساعی‌ به عمل آمده ظرف یک سال گذشته منظور و نیاز اصلی داروخانه‌ها شناخته و به آنها رسیدگی شد.

  • گروه تاریخ و اقتصاد‌‌: اما آن وقت سعدالدوله عنوانی نداشت. در اواخر شاه شهید رئیس کالسکه‌چی‌های کرایه بود، یعنی امتیاز آن را گرفته و از خودش راه انداخته بود. به هزار لطایف‌الحیل وزیر مختار بلژیک شد. در ایام عین‌الدوله با تقدیم زیاد وزیر تجارت، بعد از 9 ماه تقلب او معلوم [و] تبعید یزد شد. مشروطه شده به احترام آمد. یعنی مثل تمام آن کسانی که تبعید شده بودند. از دروغ وکیل شد. خیلی محترم گردید تا «ابو‌المله» شد. زود عمرش سرآمد. آنجا را هم تفتین کرد و برهم زد بیرونش کردند.

  • گروه تاریخ و اقتصاد‌‌: عطاملک‌جوینی اشاره‌ای بس جدی به نقش کانونی ایران در جهان داشت و نوشته پراهمیت او نباید از سر بازیچه خوانده شود. جُوینی، به‌درستی، به این نکته اساسی پی‌برده‌بود که ایران در کانون تراکم همه چالش‌های بخشی از جهان قرار دارد و سرزمینی است که ساکنان آن، ناگزیر باید به رویارویی با چالش‌هایی برخیزند که مکان جغرافیایی این کشور به آنان تحمیل کرده‌است. مراد ما از این مکان جغرافیایی البته جغرافیای ظاهری و صرف مکانی در عرض و طول جغرافیایی نیست، بلکه این چالش‌ها پیوسته همچون گره‌هایی پیچیده بودند و در شرایط جغرافیایی ایران هیچ ظاهری وجود نداشته‌است که نمود باطنی بغرنج نباشد.

  • کارخانه وطن در سال 1304 به همت فضل‌الله دهش و محمد‌حسین کازرونی راه‌اندازی شد. «وطن» از جمله نخستین کارخانه‌های تولید البسه مدرن در ایران محسوب می‌شود. فضل‌الله دهش که خود در بمبئی هند و در رشته صنایع تحصیل کرده بود از دهه 1280هـ . ش در آرزوی تاسیس چنین کارخانه‌ای بود؛ اما اوضاع پس از مشروطه و فضای نابسامان داخلی و جنگ جهانی اول مانع از تحقق اهداف او شد تا اینکه در سال ۱۳۰۰ خورشیدی به آلمان سفر کرد وسایل کارخانه را خرید و از راه بین‌النهرین وارد ایران کرد. در مرداد ۱۳۰۴ نخستین بخش ریسندگی این کارخانه افتتاح شد.