آیت وکیلیان ـ غلامرضا عباس‌زاده‌سورمی یکی از آثار و نتایج رشد سریع بازرگانی خارجی، رونق کالاهای فرنگی و اشتیاق مردم کشور به مصرف این کالاها و به‌خصوص قماش منچستر بود که ظاهری بهتر و بهایی ارزان تر از قماش وطنی داشت و همچنین قند و شکر و چای بود. اعتمادالسلطنه در ضمن بیان حوادث و وقایع چهل سال نخستین سلطنت ناصرالدین شاه تحت عنوان «رواج تام و شیاع عام مال‌التجاره فرنگ در ایران» می‌گوید: «کسانی که در این سنوات مال‌التجاره همه بازرگانان قلمرو این شهریار را به میزان اعتبار سنجیده‌اند، دیده‌اند که نسبت امتعه اروپا به کالاهای ایشان همانا نسبت ثلث است به خمس کماهو اظهر من الشمس.

در چنین روزی در سال 1952 (1330 هجری خورشیدی) نخستین جت مسافربر «دهاویلند کومت» در انگلستان وارد خطوط هوایی شد. جت مسافربر کومت نخستین پرواز خود را در 27 ژوئیه 1949 انجام داده بود و در این مدت در دست تکمیل و رفع نقایص بود. ساخت این جت مسافربر از 1946 برنامه‌ریزی شده بود. مسافران ژوهانسبورگ نخستین کسانی بودند که با جت مسافرت کردند. «دهاویلند کومت» پس از چند سانحه بعدا به نیروی هوایی انگلستان اختصاص داده شد و انواع دیگر جت مسافربر جای آن را در خطوط هوایی گرفت.

نگاهی به رخدادهای 22 و 23 ژانویه

1517: شهر قاهره به تصرف نیروهای عثمانی در آمد و از آن پس، مصر قرن‌ها وابسته به دولت اسلامبول (استانبول) بود.

1517: شهر قاهره به تصرف نیروهای عثمانی در آمد و از آن پس، مصر قرن‌ها وابسته به دولت اسلامبول (استانبول) بود. 1561: فرانسیس بیکن، اندیشمند انگلیسی22 ژانویه 1561 به دنیا آمد. وی فیلسوف، دانشمند و نیز دولتمرد بود. روش تحقیق علمی از اوست که کمکی بزرگ به انقلاب علمی به‌شمار آورده شده است. از بیکن که نهم آوریل 1626 درگذشت رساله‌های متعدد باقی مانده است. 1760: درجنگی که در هند میان انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها در گرفت، فرانسویان شکست خوردند. هر دو دولت می‌خواستند هند را مستعمره خود کنند و بر سر آن باهم رقابت می‌کردند.

با رخ دادن جنگ هرات و موقعیت بیرجند به‌عنوان خط دوم جبهه از نظر ارسال غله و اسلحه، انگلیسی‌ها دریافتند که برای حفاظت بیشتر از مستعمرات خود در هند ضرورت دارد در بیرجند کنسولگری تاسیس کنند. به‌این منظور در سال ۱۲۷۳ خورشیدی ۱۸۹۴ میلادی، هیاتی به سرپرستی کلنل چارلز ییت به بیرجند درآمد و موجبات تاسیس کنسولگری را فراهم ساخت. به دنبال آن، روس‌ها نیز در رقابت با انگلیسی‌ها، در بیرجند کنسولگری تاسیس کردند. با این وجود اعتمادالسلطنه در مرآت‌البلدان در مورد بیرجند می‌گوید: «گمان من این است که بیرجند از قرای قهستان باشد.

گروه تاریخ و اقتصاد: «زنجان از اقلیم چهارم است. . . اردشیر بابکان ساخت و «شهین» خواند، دور باروش سی هزار گام است، هوایش سرد است و آبش از رودخانه‌ای که به آن شهر منسوب است و از حدود سلطانیه برمی‌خیزد و در سفید رود می‌ریزد و از قنوات و ارتفاعات آنجا اکثر غلبه بود و در رودخانه برنج و جالیز نیز کارند، اما در آن شهر و ولایتش میوه نیست و از طارمین آورند. - نزهه القلوب، نوشته حمدالله مستوفی (سال ٧٥٠ ه. ق)

گروه تاریخ و اقتصاد: آنچه می‌خوانید بخش پایانی از مذاکرات مجلس شورای ملی است در 23 آذر ماه 1288 شمسی: تقی‌زاده: بعد از این مذاکرات باید دو رای مخالف معلوم شود، اینجا بعضی از آقایان پاره‌ای اظهارات می‌کنند و بعضی شکایت دارند و حق هم دارند. یک مساله عنوان می‌شود آن وقت یک وکیل اشتباها یک حرفی می‌زند یا یکی مثلی می‌زند و در ضمن مثلا می‌گوید در هندوستان فلان ترتیب است، آن وقت یک نفر آن لفظ هندوستان را می‌گیرد و آن وقت او هم جزو مذاکره می‌شود. اگر اتفاقا سهوی طرفداران مطلب بکنند آن هم جزو مذاکرات می‌شود! حالا در اینجا ابدا حرف عیار و کنترل نبود و ابدا صحبت این هم نبود که مقدار و عیار و وزن سکه و اقسام پول چه قسم باشد و ابدا هیچ یک از آقایان نگفتند که کنترات باید به چه قسم بشود، اگر هم می‌گفتند غرض‌بالذات نبود…

گروه تاریخ و اقتصاد: صبح روز 17، با معرفی و سفارش کنسول انگلیس، از معتمدالسلطنه نایب‌وزیر امور خارجه در خانه‌اش دیدن کردم. ساعت هشت و نیم صبح بودکه به آنجا رفتم؛ اما هم‌اکنون هفت- هشت ایرانی برای ملاقات او آمده بودند. نایب‌وزیر در اتاق وسیع بیرونی خانه‌اش بر تخت یا سکویی کنار پنجره که قالیچه‌ای روی آن گسترده بودند نشسته بود و با حاضران حرف می‌زد و به کارشان رسیدگی می‌کرد. در همه ممالک اسلامی از صبح زود شروع به کار می‌کنند و کسی را که پس از طلوع آفتاب بیدار می‌شود تنبل می‌دانند. شب‌هنگام، از تاریک شدن هوا، وقت استراحت است و کسی در کوی و گذر دیده نمی‌شود.