شماره روزنامه ۵۹۷۵
|

آرشیو اخبار : تاریخ اقتصاد

  • هادی هاشمیان- ایرانیان نخستین ملتی بودند که در تاریخ اقدام به تاسیس چاپارخانه و به معنای امروزی پست منظم کردند. مورخین و نوشته‌های تاریخی جهان سابقه تاسیس چاپارخانه را در ایران به زمان سلسله هخامنشی و سابقه ایجاد آن را به داریوش اول به عنوان بنیان‌گذار چاپار نسبت داده‌اند و یکی از مشهورترین و حساس‌ترین تشکیلات اداری هخامنشیان، چاپارخانه بود که گروه چابک سواران آن ارتباط دائمی مرکزی و ایالات ایران را برقرار و در کوتاه‌ترین زمان اخبار و گزارش‌های واصله از گوشه و کنار مملکت را به مرکز و از مرکز به دورترین نقاط کشور می‌بردند.
  • گروه تاریخ اقتصاد- گرترود بل (1926- 1868) سیاح و سیاستمدار و مامور «سازمان اطلاعات و امنیت خارجی بریتانیا» (SIS) در زمان خود بود که در دوران جنگ جهانی اول نقشی تاثیرگذار در تقسیم خاک عثمانی داشت. او به موازات لورنس عربستان، سرنوشت‌سازترین عملیات «کشور سازی» و «کشور زایی» را در خاورمیانه انجام داد. او مشاور اصلی «ملک فیصل اول» بود. بل در سال ۱۸۹2 ماموریت یافت به‌ ‌عنوان مشاور سفیر به مدت 6 ماه به ایران برود و ضمن بررسی اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران برای سازمان SIS گزارش تهیه کند. بل از طریق عراق به ایران آمد و به دربار ناصرالدین شاه رسید.
  • محسن جعفری مذهب- صد سال پیش (1334 هجری قمری) که آذربایجان محل تصادم و جنگ ورزی کشورهای روسیه تزاری و ترکیه عثمانی در جنگ جهانی یکم بود و مشکلات جنگ بر مردم آذربایجان تحمیل می‌شد، یکی از مشکلات معامله پول کاغذی روسی (که به نادرستی و بر اساس عرف دوره قاجار منات نامیده می‌شد) با سکه نقره بود که باعث شد سرمایه فراوانی از بازرگانان آذربایجان فدای خودخواهی‌های استعماری شود. یکی از مشکلات حکومت‌های محلی غرب ایران، حل مشکل اصناف با اسکناس‌های فراوان و بی‌پشتوانه روس‌ها در ایران بود. در اسناد و مکاتبات محمد صادق میرزا معزالدوله حاکم ارومیه در این زمان (که به کوشش کاوه بیات منتشر شده) (1)، چند سند در این مورد وجود دارد که خود حاکی از اوضاع معاملات ارزی در آن دوره است: سند 99: فرمان ریاست قشون تزاری در ارومیه که توسط…
  • گروه تاریخ اقتصاد- از سه اداره یک حاکمیت نمونه‌وار آسیایی در ایران قرن نوزدهم تنها اداره مالیه - یعنی اداره غارت در داخل کشور - فعال بود و دیگر اداره‌ها - اداره جنگ یا غارت در داخل و خارج کشور و اداره اموال عمومی- اداره تدارک برای تولید و بازتولید، به امان خدا رها شده بودند. در اوایل قرن کوشیدند از اداره جنگ استفاده کنند، ولی نتیجه این تجربه، شکست‌های دوگانه از روسیه تزاری بود که موجب شد تا بخش‌هایی از ایالات حاصلخیز شمالی از دست برود. در زمان محمد شاه همین تجربه با حمله به هرات تکرار شد که به همان سرانجام رسید.
  • گروه تاریخ اقتصاد- آرتادخت، اقتصاددانی بود که در دوره اردوان چهارم، آخرین پادشاه اشکانی، به‌طور مستقیم در امور مالیات و خرج و دخل کشور دخالت داشت و در واقع نقش وزیر دارایی امروز را داشت. چنانچه در تاریخ یاد شده است، بی آنکه فشاری بر مردم بیاورد و باج و خراج را افزون کند، کشور را به توانگری می‌رساند. از کارهای بزرگ او در گردآوری دارایی کشور، یکی جلوگیری از هزینه های بیهوده به ویژه در ارتباط با درباریان و دیگری گرفتن باج و خراج از درآمد توانگران بوده است.

    .
  • از سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی فراوان شمس پهلوی می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 1. تصفیه شکر اهواز 2. لبنیات پاک 3. قند دزفول 4. باغداری گل چشمه 5. سازمان زراعی مهرشهر 6. سردخانه‌های مختلف با ظرفیت‌های مختلف در مهرشهر و گرگان 7. شرکت مهر ساختمان 8. شرکت آلوم پارس 9. شرکت دامداری ایران و اسکانیش 10. شرکت آب میوه و مربا 11. شرکت دامپروری. منبع: مصطفی الموتی، ایران در عصر پهلوی. ج 10

    .
  • گروه تاریخ اقتصاد- آخرین بخش از مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی در روزشنبه، 15 فروردین 1287 شمسی را می‌خوانید. در این جلسه علاوه‌بر انتخاب ممتازالدوله به عنوان رئیس مجلس، چندین موضوع دیگر بررسی شد که در شماره‌های پیشین منتشر شد. سخنان پایانی گفت‌وگوی مجلسیان در این روز در ادامه می‌آید: دکتر ولى‌الله خان: چیزی که باید بدوا اقدام نمایند تعیین ساعت قانونى افتتاح مجلس است که روزهاى مجلس جلسه رسمى و افتتاح و انعقاد معین شده راى گرفته شود و در خصوص موضوع مذاکرات باید حضرتعالى صورتى از مطالب و لوایحى که به مجلس آمده نوشته بدهید تا ما به ترتیب درآورده و فهرستى نوشته به شما بدهیم و شما هم در اجراى ترتیب آن کمال دقت را منظور دارید و حالا عقب موضوع مذاکره گشتن فایده ندارد، چون خیلى لوایح و مطالب است که اگر آنها مرتب…
  • گروه تاریخ اقتصاد - گرترود بل در سال 1911 هنگامی که از بغداد گذشته ، زندگی روزمره مردم و فضای این شهر را عکاسی کرده است. عکس های او اکنون هر کدام ارزش تاریخی دارند.

    .