شماره روزنامه ۵۹۷۵
|

آرشیو اخبار : تاریخ اقتصاد

  • یونس کرامتی*- الجماهر فی الجواهر، که غالبا به خطا الجماهر فی معرفه جواهر نامیده می‌شود، کتاب مهمی به زبان عربی نوشته ابوریحان بیرونی درباره سنگ‌های گران بها و فلزات و آلیاژهای فلزی معروف است. بیرونی این کتاب را در روزگار مودودبن مسعود (433-440ق) و به نام وی تالیف کرده است. کتاب دارای مقدمه‌ای بسیار مفصل و سه مقاله است که به ترتیب به بحث درباره: 1) گوهرها، 2) فلزات و 3) آلیاژها و ترکیبات فلزی مصنوع اختصاص دارد. اما بیرونی در این اثر نیز به پیروی از شیوه همیشگی خود، مطالب فرعی بسیاری، به‌ویژه برخی نظرات مهم اقتصادی و سیاسی را بیشتر در مقدمه طولانی و نیز به‌طور پراکنده در سراسر کتاب، یاد کرده است.
  • اصفهان با همه عظمت خود بدبختانه یا در اثر عدم توجه اولیای امور یا در نتیجه بی‌حسی و بی‌همتی اهالی آن، که این قسمت اخیر بیشتر دخیل است، تاکنون به داشتن یک مریض‌خانه ملی و تاسیس و افتتاح آن موفق نیامده و هر اقدامی ‌هم که برای ایجاد آن تا حال حاضر شده است عبث مانده، در صورتی که شهرهای کوچکی از قبیل شیراز، قزوین، رشت و غیره هر یک به داشتن یک یا دو از این موسسه عام‌المنفعه مهم مفتخر و برخوردار می‌‌باشند. در سه سال قبل برای تشکیل یک چنین موسسه‌ای تحت ریاست مرحوم آیت‌الله (حاج آقا نورالله نجفی)، اقداماتی شده و جلساتی از طرف چند نفر از خیرخواهان اصفهان تا مدتی هر هفته یک بار منعقد می‌‌شد؛ ولی نتیجه تنها به همین جا منتهی گشت که جزئی وجهی گرد‌آوری شده، قطعه زمینی در خیابان پشت مطبخ خریده و سردری نیز برای آن ساخته و…
  • در دوره قاجاریه مخبرالدوله وزیر علوم و صنایع، قرارداد استخراج معادن پیرامون جندق و بیابانک را با علی‌اصغر بیک یاورجندقی یکی از صاحب‌منصبان نظامی منعقد کرد و نامه‌ای در این باره به نایب‌الحکومه وقت محل «میرزا هادی‌خان فرمان» که «نوش آفرین» ملقب به بشری دختر علی‌اصغربیک در حباله نکاح او بوده نوشته است. در این نامه تصریح شده که معادنی در منطقه وجود دارد که پیش از این استخراج می‌شده. چند نامه هم که اشاراتی به خرید و فروش معادن دارد، در دست است. با این حال می‌توان گفت از قرن دوازدهم تا پایان قرن چهاردهم هجری سندی که دال بر استخراج معادن باشد نداریم، البته استخراج نمک از بستر شوراب و استخراج گچ برای کارهای ساختمانی انجام می‌گرفته که چندان اهمیتی نداشته است.
  • گروه تاریخ اقتصاد-اصول و مواد انشای هر گونه صنایع و حرف متداوله معهود در ممالک ایران به نحو اکمل و اتم موجود و مهیا است. مثل پشم و ابریشم و پنبه و کتان و غیره و غیره. از برای انشای صناعات فراشیه و لباسیه و معادن سرب و مس و آهن و قلع و ذغال و غیره. از برای انشای صناعات و حِرَف آلیه واعوانیه و برین قیاس مواد مأکولات و مشروبات و مشمومات و هر چیز از هر نوع حاصل مملکتی و ولایتی هست و طریق تحصیل آنها و ریع و ازدیاد آنها هم در کمال سهولت و آسانی است. ولی لطایف علمی و وظایف عملی که حاصل است از اطلاعات وافیه و استحضارات کامله و مداومت و ممارست هر عمل بر طرق استخراج فلزات معدنیه و تلطیف و تنظیف امتعه و اقمشه لباسیه و وثایق و‌ آلات و ادوات صناعیه چنانچه باید و شاید درین مملکت مفقود و غیرآماده است و فرنگی‌ها رموز علمی هر…
  • هشتم اسفند 1286 (27 فوریه سال 1908) در تهران به سوی کالسکه محمدعلی شاه قاجار دو بمب دستی پرتاب شد که ضمن آن عده‌ای جلودار و محافظ یمین و یسار کشته شدند، اما به خود شاه آسیبی نرسید. محمدعلی شاه از کاخ گلستان عازم باغ دوشان‌تپه (شرق تهران) بود که به سوی کالسکه او بمب پرتاب شد. در پی این حادثه، به دستور شاه، «ظفر السلطنه» فرماندار تهران را چوب زدند. ظفرالسلطنه همان روز (پیش از رویداد حمله به کالسکه) به عنوان وزیر جنگ کابینه معرفی شده بود که پس از کتک خوردن به زندان افتاد.

    .
  • از سال 1901 که امتیاز دارسی امضا شد تا قرارداد 1919، کودتا، آمدن و رفتن رضاشاه، نهضت ملی صنعت نفت ایران، کودتای 28 مردادماه 1332 و بسیاری وقایع که در ایران رخ می‌دهد همگی تاثیر گرفته از نفت است. محمد علی موحد، خواب آشفته نفت

    .
  • گروه تاریخ‌اقتصاد- آنچه می‌خوانید بخش دوم از مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی است در روز شنبه، دوم اسفند 1286 شمسی، گفت و گویی که درباره بررسی راه‌های مختلف کسب پول برای رفع احتیاجات ضروری مملکت در این جلسه مجلس صورت گرفته، چنین ادامه یافته است: آقا شیخ حسین:گفته شد هر کس در باب تحصیل پول هر چه به نظرش می‌رسد بگوید. بنده از شب عید به این طرف می‌گفتم که باید یک پولى از خارجه قرض کرده و به دردهاى لازمه مصرف بشود، اما حالا که عقیده بعضى به جهت اصلاحات فورى این است که اعانه لازم است، پس خوب است ترتیب آن را این‌طور قرار دهند که یک بلیتى به اسم بلیت شرافت از پنج تومانى الى پنجاه تومانى چاپ شود و هرکس می‌خواهد اعانه بدهد از آن بلیت‌ها بگیرد.
  • گروه تاریخ اقتصاد- 15 سپتامبر سال 1830 روزی به یادماندنی در تاریخ حمل و نقل است. در این روز راه‌آهن لیورپول- منچستر در شمال غربی انگلستان افتتاح شد. این نخستین راه‌آهن جهان بود که 97 کیلومتر طول داشت. جورج استفنسون که اختراع لوکوموتیو را در پرونده خود ثبت کرده بود پیش از احداث خط راه آهن شمال غربی انگلیس ، تجربه راه‌اندازی راه آهن شرکت استوکتون تا دارلینگتون را در سال 1823 آزموده بود. او قطاری حامل ۶ واگن پر از ذغال سنگ، آرد و ۶۰۰ مسافر را از برابر چشم های حیرت زده هزاران نفر عبور داده بود.