شماره روزنامه ۵۹۸۸
|

آرشیو اخبار : تاریخ اقتصاد

  • دکتر محمد خالقی مقدم - در دوره‌ قاجاریه و بعد از مرگ آغامحمدخان در اوایل حکومت فتحعلی شاه، ژوبر، فرستاده ناپلئون به ایران از بازار سنتی زنجان بحث می‌کند و در سفرنامه‌اش می‌نویسد: می‌توان در حدود دو هزار خانه را در زنجان برشمرد، این شهر دارای بازار زیبایی است که در آن افشارها، قالی‌ها، نمدها و بافته‌های پشمی خود را می‌فروشند و باروت، اسلحه و ساچمه می‌‌خرند. یازده سال بعد از سفر ژوبر به زنجان و رویت بازار آن، یک افسر انگلیسی هم به نام جانسون از بازار زنجان دیدار می‌کند، لازم به یادآوری است که این افسر انگلیسی هم در ایام سلطنت فتحعلی شاه و در دوران حکومت عبدالله میرزای قاجار که حاکم زنجان بوده در سال 1197 هجری شمسی از بازار زنجان دیدار می‌کند و نیز این ایام مصادف بود با جنگ‌های طولانی ایران و روسیه که هنوز بازار…
  • گروه تاریخ اقتصاد- مقرب الخاقانا نور چشما؛ کاغذهای مورخه غره و نیمه ماه ربیع‌الاول آن عالیجاه رسید و مراتب مندرجه در آن حالی و معلوم گردید. جواب لازم به هر یک از مطالب آن عالیجاه‌ از قراری است که در ضمن رقعه‌جات نوشته شده است. نظر به خدماتی که از عالیجاه میر علی اصغر تاجر در این مدت توقف مملکت روسیه ظاهر شده بود، سرکار اعلیحضرت قوی مکنت و اقدس شاهنشاهی- او را به لقب معین‌التجاری ملقب و یک قطعه نشان شیر و خورشید از مرتبه دویم خارجه و ستاره دار به او عنایت فرمودند که نشان مبارک و فرمان همایون اینک نزد آن عالیجاه انفاذ شد، البته برساند.
  • داریوش شهبازی- این اثر بی‌همتا که توسط اوژن فلاندن فرانسوی در سال 1220 هـ. ش در اواسط سلطنت محمدشاه قاجار ترسیم شده است، تنها تصویری است که از باروتخانه تهران باقی مانده است. از این باروتخانه اثری بر جا نیست و حتی محل دقیق آن را هم نمی‌دانیم، اما بررسی اسناد و متون دوره قاجار نشان می‌دهد که این باروتخانه بر فراز تپه‌ای در شرق بنای امیرآباد و جنوب آسیاب یوسف‌آباد در نزدیکی پارک ساعی کنونی واقع بوده است. از شرق باروتخانه، رودخانه‌ای که از شمیران به یوسف‌آباد می‌رسیده و سپس به سمت تهران می‌رفته، می‌گذشته است.
  • گروه تاریخ‌اقتصاد- در هفتم آذرماه 1352 روزنامه اطلاعات خبری را منتشر کرده است درباره تغییر نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری؛ در این خبر آمده که به منظور اعمال سیاست جامع و هماهنگ برای حمل‌ونقل کشور و توسعه، تجهیز، گسترش، نگاهداری و ایجاد تاسیسات زیربنایی آن با توجه به مقتضیات توسعه اجتماعی، اقتصادی، حفاظت، محیط‌زیست، جهانگردی و دفاع ملی، نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری تغییر می‌یابد و دولت لایحه‌ای در این زمینه به مجلس می‌برد. با تغییر نام وزارت راه علاوه بر تشکیلات، اختیارات، وظایف و مسوولیت‌های این وزارتخانه، کلیه امور ترابری (حمل‌ونقل) کشور در وزارت راه و ترابری متمرکز خواهد شد.
  • گروه تاریخ اقتصاد- 28 نوامبر سال 588 میلادی، ارتش ایران در جنگ با خاقان «شابه»در بلخ از سلاح تازه‌ای که در آن نفت خام به کار رفته بود استفاده کرد. در این جنگ ژنرال بهرام مهران معروف به بهرام چوبین فرماندهی ارتش ایران را برعهده داشت که در تاریخ نظامی جهان از او به عنوان یک نابغه رزم نام برده‌اند. هرمز چهارم، شاه وقت از دودمان ساسانیان، وقتی شنید که خاقان اقوام آلتائیک وارد اراضی ایران در شمال شرقی خراسان (تاجیکستان و شمال افغانستان امروز) شده، ژنرال‌های ایران را به تشکیل جلسه‌ای در شهر تیسفون فراخواند و تصمیم خودرا به اخراج خاقان از قلمرو ایران به آنان اطلاع داد.
  • حکومت‌های ایران -به طور کلی- فردی، مطلقه یا استبدادی و خودمحور بوده‌اند و حکومتگران ایران از هر مبدا و منشا یا از میان هر قشری از جامعه که برمی‌خاسته‌اند به هیچ وجه در اصل حکومت بر مدار اراده فردی و استبدادی، اختلافی نداشته‌اند. به این سان تمام تاریخ ایران در گذشته شواهدی را عرضه می‌کند که طالبان قدرت از هر جا که برمی خاستند و از هر دیدگاهی که به امور جامعه و نظام کشورداری می‌نگریستند، در نهایت به اراده فردی و حکومت مطلقه استبدادی روی می‌آوردند و در تقسیم قدرت با هیچ کس انباز نمی‌شدند. در این سیستم حکومتی، نهاد سلطنت با تکیه به قدرت شاه به غایت مستبدانه عمل می‌کرد و قدرت شاه در سطحی بسیار گسترده شامل مالکیت بر همه زمین‌های غیروقفی، مصادره اموال مغضوبین، حق منحصر به فرد دادن امتیازات، مزایا و انحصارات و… بود.
  • به واسطه رژیم «انا و لاغیری» رجال در دوره او (رضاشاه) تربیت نشد، نمی‌خواست کسی در مملکت جلوه‌گر شود. به قول خودش من که رفتم آنچه کرده‌ام از بین می‌رود. وزرا و کارکنان صاحب اراده نبودند گوش به فرمان داشتند. برگرفته از خاطرات و خطرات، میرزا مهدی قلی خان هدایت(مخبرالسلطنه)

    .
  • گروه تاریخ اقتصاد- خلاصه‌ای از گفت‌وگوی نمایندگان مجلس شورای ملی در روز سه‌شنبه 12 آبان 1286 شمسی: لسان‌الحکما: سالی که مجلس فرانسه منعقد شد، رییس‌الوزرای اول نطقی که کرد در مجلس این بود که یک کارى بکنید بر ثروت مملکت خود بیفزایید، درصورتی‌که مالیات دولت فرانسه دوازده هزار کرور بود، با این حال اول حرفشان تزیید مالیه و ثروت مملکت بود. همچنین ناپلئون گفت از براى ترتیب و تنظیم کارها سه چیز لازم است؛ اول پول، دوم پول، سوم پول؛ اگر قشون می‌خواهید فکر پول نمایید. وکیل‌التجار: آنچه در بودجه ما بود که به افواج می‌دادیم، خوب است.
  • مظفرالدین شاه در سفر دوم خود به اروپا در سال ۱۲۷۹ هـ ش در بروکسل بلژیک یک دستگاه خودرو کالسکه ای خریداری کرد که در سال ۱۲۸۰ به ایران وارد شد. این خودرو با ذغال سنگ کار می کرد و نخستین خودرویی بود که به رویت ایرانی ها رسید.

    .