شماره روزنامه ۵۹۹۳
|

آرشیو اخبار : تاریخ اقتصاد

  • غلامرضا زعیمی- تلاش دولت بریتانیا برای ایجاد مراکز سیاسی به منظور ایجاد یک حریم امنیتی در خاک کشور‌های دیگر به دنبال تحمیل اراده نظامی این دولت بر مناطق مختلف جهان به ویژه خلیج فارس و ایران صورت گرفت. نخستین مراکزی که انگلستان در پی تاسیس آن بود تجارتخانه‌های وابسته به کمپانی هند شرقی این دولت بود که مرکز آن در بمبئی قرار داشت و خط و ربط خود را از لندن (دفتر مرکزی) دریافت می‌کردند. این تجارتخانه‌ها علاوه بر ایفای نقش اقتصادی و مستعمراتی، عهده دار انجام وظایف نظامی و سیاسی بودند، چنانکه کشتی‌های جنگی وابسته به این کمپانی، عملیات‌های نظامی متعددی را انجام می‌دادند.

  • گروه تاریخ اقتصاد- همرزمانم! دوستانم! تبریز در تنگنا است. اوضاع خیلی مبهم و خطرناک به نظر می‌رسد. روس‌ها اینجا را مستعمره خود می‌پندارند و هر کاری که دلشان بخواهد، انجام می‌دهند. دو روز پیش،‌ دو نفر از افراد نظمیه که جلوی پستخانه در حال گشت بودند از طرف نظامیان روسی خلع سلاح (و کشته) شده اند. مقامات دولتی رسما به این کار اعتراض کردند و استرداد سلاح‌ها و تنبیه عاملان آنها را خواستار شدند. ولی کنسول در جواب گفته است که به خاطر راحتی اهالی و امنیت شهر این کارها ضروری است. ‌مداخلات ادارات دولتی محلی در این قبیل اقدامات مغایر با قوانین نظامی‌دولت روسیه است.

  • ریچارد جی اوانز* ترجمه: شیدا قماشچی شهرنشینان اروپایی در فاصله‌ بین دو جنگ جهانی، از تصور بمباران هوایی در هراس بودند. هشداردهندگان، مرگ میلیون‌ها نفر از مردم لندن را طی تنها یک حمله‌ ویرانگر پیش‌بینی می‌کردند. شهر توسط بمب‌های ویرانگر و آتش‌زا با خاک یکسان خواهد شد و کل جمعیت توسط گازهای سمی که بر سرشان می‌بارد، از بین می‌روند و تمدن پایان خواهد یافت. در سال ۱۹۰۸ اچ. جی. ولز در کتاب خود «جنگ در آسمان»، پیشگویی می‌کند که نیویورک ظرف چند ساعت به «کوره‌ای سرخگون بدل خواهد شد و هیچ مفری در آن وجود نخواهد داشت».

  • آخرین بررسی‌های سازمان برنامه در تدوین بودجه سال آینده در هفته جاری پایان خواهد یافت و حداکثر تا هفته آینده بودجه برای طرح در مجلس شورای ملی آماده خواهد شد. به همین جهت نخست وزیر قسمتی از وقت خود را در روزهای آینده اختصاص به همین کار خواهد داد و تعطیلات و مرخصی کارشناسان بودجه هم تا تنظیم نهایی بودجه لغو شده است. پیش‌بینی می‌شود که بودجه سال آینده بالای 900 و نزدیک به 950 میلیارد ریال باشد، اما کارشناسان اقتصادی معتقدند به احتمالی تا پایان سال جاری و به احتمال نزدیک به یقین در طول سال آینده قیمت نفت یک یا چند بار دیگر ترقی کند.

  • پلاک تاکسی در تهران تا مبلغ 350 هزار ریال در بازار آزاد خرید و فروش می‌شود و تصمیم اتاق اصناف مبنی بر تحویل یک هزار پلاک جدید تاکسی هم نتوانست اثری در کاهش نرخ پلاک تاکسی در بازار آزاد بگذارد. در حال حاضر نرخ پلاک تاکسی در شهرستان‌های مختلف متفاوت است. پلاک تاکسی در بعضی شهرستان‌ها به این ترتیب است: در شهرستان قم پلاک تاکسی تا 400 هزار ریال خرید و فروش می‌شود، در گرگان ارزش پلاک تاکسی 480 هزار ریال است. گفته می‌شود که نرخ پلاک تاکسی در بازار آزاد کرج نیز حدود 500 هزار ریال است. تاکسیران‌ها برای خرید پلاک تاکسی از شرکت تعاونی تاکسیرانی 5 هزار تومان می‌پردازند، لیکن برای استفاده از همین پلاک در بازار آزاد تا 50 هزار تومان در نوسان است.

  • «در اواخر سال 1316، درآمدهای نفتی فقط 13 درصد از دریافتی‌های دولت را تشکیل می‌داد که آن هم صرف تجهیز ارتش می‌شد. کل درآمد نفتی ایران از سال 1292 تا 1328ش. نزدیک به 316 میلیون دلار بود. این درآمد پس از سال‌های 1332 افزایش یافت. منبع: چارلز عیسوی، تاریخ اقتصادی ایران

    .
  • گروه تاریخ اقتصاد- قانون خدمت نظام اجباری مشتمل بر ۳۲ ماده، در ۱۶ خرداد ۱۳۰۴ به تصویب مجلس شورای ملی رسید. به موجب ماده اول آن، کلیه‏ اتباع ذکور ایران، اعم از نفوس شهری و روستایی و ایلات و افراد ساکن خارج از کشور، از ابتدای سن ۲۱ سالگی موظف به خدمت سربازی بودند و مدت خدمت نیز دو سال بود. به‌این ترتیب، همه افراد مذکر بدون توجه به منطقه یا ایل آنان موظف به انجام خدمت سربازی شدند. این امر نیازمند آمار دقیقی از افراد کشور بود و به همین علت، ابتدا اداره‏ا‏ی به نام اداره کل احصائیه و سجل احوال تشکیل شد و برای تعیین تعداد جمعیت کشور و ثبت احوال آنان نیز قانونی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

  • گروه تاریخ اقتصاد- خلاصه مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی در روز پنج‌شنبه، 26 شهریور 1286 شمسی را می‌خوانید: مفتخرالممالک: تلگراف بارفروش قرائت می‌شود یا خیر؟ رییس: بلى قرائت می‌شود. (قرائت شد؛ خلاصه آن این بود که هشت ماه قبل به موجب نظامنامه دو نفر انتخاب کرده فرستادیم، بعد از تجار و غیره به انتخاب صحیح انجمن تشکیل نمودیم، بعد به اغواى مغرضین اسباب اختلال انجمن فراهم آمد به اتابک تلگراف کردیم، جواب دادند که نظام‌السلطنه می‌آید و انجمن را تشکیل می‌دهد. باز بعد از طرف اتابک تلگراف آمد که مازندران یک ولایت است؛ غیر از سارى جایى حق تشکیل انجمن ندارد.