شماره روزنامه ۵۹۹۲
|

آرشیو اخبار : تاریخ اقتصاد

  • آزیتا لقائی- در دی ماه سال 1281 / ژانویه 1903م هیاتی به فرماندهی کلنل آرتور هنری مک ماهون از طرف انگلستان برای تعیین تکلیف آب هیرمند و رفع اختلاف ایران و افغانستان وارد سیستان شد. قرار بود کار این هیات سه چهار ماه بیشتر طول نکشد و پس از خاتمه کار به سرعت ایران را ترک کنند. اما بیش از سه سال به بهانه حل اختلاف در سیستان ماندند و بالاخره در تیرماه 1284 / ژوئن 1905م ایران را ترک کردند. گرچه ماموریت مک ماهون به ظاهر حل اختلاف ایران و افغانستان بود، اما تامین منافع استعماری انگلستان هدف اصلی او محسوب می‌شد.

  • گروه تاریخ اقتصاد- از سال 1926 تا 1930 میانگین حق‌الامتیازهای پرداختی به ایران به 1/1 میلیون لیره در سال رسیده بود و هر سال به طور متوسط 6/5 میلیون تن نفت از میدان‌های نفتی استخراج می‌شد (به نقل از گزارش چارلز سی‌هارت وزیر مختار آمریکا). حق‌الامتیاز پرداختی در سال 1930 به یک میلیون‌و323هزارو 679 لیره و 2 شیلینگ بالغ شد که قدری کمتر از حق‌الامتیاز سال 1929 (4/1 میلیون لیره) بود. طبق آمار و ارقامی که جکس و آر. ئی. لینگمن، وابسته بازرگانی انگلیس، ارائه دادند کل حق‌الامتیازی که در این چهار سال و نُه ماه پرداخت شد،2/5 میلیون لیره و کل تولید 5/26 میلیون تن بود که به عبارتی برابر بود با میانگین سالانه یک میلیون و100هزار لیره در ازای 6/5میلیون تن نفت.

  • قلم در دست گرفتم که وقایع اوضاع گیلان را بنگارم، اما غریق یک دنیا حیرت گشتم که چه بنویسم. کدام یک از دردهای بی‌درمان این صفحه بزرگ را که ناشی از اختلاف مرکز و غرایـض شخصی متصدیان امور است [بنگارم]. پلیس این شهر که امنیت این بلدیه به آنها محول است، سه ماه است حقوق نگرفته و در این هوای سرد در شرایط بی لباسی و بالاپوش است، باید تا صبح به حراست شهر بپردازد. کمیسرها علاوه از آنکه از حقوق محرومند باید از مالیه شخصی یا استقراض یک اندازه حقوق پلیس‌ها را کفالت کنند تا لطمه به امنیت شهر و آسایش عمومی وارد نیاید.

  • مقدار عرضه روزانه گوشت در تهران از حدود 110 تن در روز به‌موازات افزایش عرضه دام به کشتارگاه به 175 تن گوشت در روز افزایش یافته است. به علاوه تعداد 61 هزار رأس دام در مناطق مغان، فارس، ورامین، گرمسار و بیجن (36 کیلومتری تهران) جهت ذخیره نگهداری می‌شود. از طرف سازمان گوشت نیز اقدام به عقد قراردادهای متعدد برای ورود گوسفند زنده و گوشت از کشورهای خارج شده که تاکنون قراردادهای 10 هزار تنی با آرژانتین، 3هزار تنی با ترکیه، 2هزار تنی با کشور بلغارستان منعقد شد و در مورد خرید 10 هزار تن دیگر با مقامات استرالیایی مذاکراتی جریان دارد.

  • گروه تاریخ‌اقتصاد- محاسبات تقویمی تازه بر پایه نوشته‌های یونانیان و رومیان عهد باستان نشان می‌دهد که آگوست سال 500 پیش از میلاد - دوران پادشاهی داریوش بزرگ - میترا از سوی دربار هخامنشی پس از مشورت با روحانیون آیین زرتشت، به‌عنوان مظهر (سمبل) نور (آفتاب)، مهر و دانایی رسمیت یافت. پس ازرسمیت یافتن آن، با مصوبه آگوست سال 500 پیش از میلاد نماد مهرورزی، محبت، صمیمیت و دوستی شد و قرار شد این صفات که تا آن زمان اختصاص به ایرانیان داشت، جهانی شوند. به علاوه هر سال در روز مهر از ماه مهر (جشن مهرگان) تدابیری به‌کار گرفته شود تا مهر و دوستی و نور و دانایی در دل‌ها تقویت شود و نهال مهرورزی پرورش یابد و پندار بد، دشمنی ورزیدن و ظلمت نهی گردد.

  • در دوران مشروطه تجار زرتشتی در اقتصاد ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند؛ در صدر آنها ارباب جمشید بهمن معروف به جمشیدیان بازرگان یزدی بود. وی موسس تجارتخانه جمشیدیان بود. خانه‌اش مهمانخانه بزرگی بود. روزانه بیش از صد نفر بر سفره او حاضر می‌شدند. شهرت جوانمردی او سراسر ایران را فرا‌گرفته و حتی کاروان‌هایی که حامل بار و بنُه او بودند از دستبرد راهزنان در امان می‌ماندند؛ زیرا که آنان نیز از خوان نعمت او مستفیض شده و دزدیدن کالایش را ناجوانمرد‌انه می‌دانستند. هفته‌ای یک روز یا در منزل یا در بازار در حدود چهارصد الی پانصد نفر بینوایان به ردیف می‌نشستند و ارباب با دست خود به هر یکی نیم یا یک ریال آن روز بخشش می‌کرد.

  • «سقوط وزیردربار [تیمورتاش] نمونه دیگری بود از نحوه عملکرد یک دیکتاتور آکنده از سوء ظن و بیمناک از باختن تاج و تخت، درنابودی و انهدام یک به یک کلیه رجال قابل و مستقل، سیاست شاه [رضا‌شاه] برآن قرارداشت که هیچ‌گاه اجازه ندهد دولتمردی وجود خود را لازم و ضروری فرض کند. وی به این ترتیب نه تنها رهبران را از میان برد، بلکه اصولا نفس رهبری را هم نابود ساخت. از این رو هنگامی که از صحنه کنار رفت، درایران فقط معدود شخصیت‌های جان به در برده برجای بودند و آن تعداد نیز اندک و خرد بودند. در واقع هیچ کشوری نمی‌توانست تا به این حد درآستانه ورشکستگی سیاسی قرار گرفته باشد.

  • گروه تاریخ اقتصاد- گفت‌وگوهای پیاپی مجلس‌نشینان درباره انتشار مطالب بعضی روزنامه‌ها، نطق‌های وزیر علوم و اعتراض وی به نحوه تعامل مدیران مطبوعات با وزارت متبوع، از بحث‌های همیشگی مجلس تا زمان تصویب قانون مطبوعات بوده است، این گفت‌وگوهای نخست، اما سخن از ضرورت تصویب سریع قانون مطبوعات می‌دهد. (شمار روزنامه‌نگاران مجلس‌نشین در دوره اول مجلس شورای ملی (13 مهر 1285 تا 2 تیر 1287) 6نفر بوده است. ) خلاصه مذاکرات نمایندگان مجلس اول شورای ملی در این باره و پیشنهادهای متفاوت آنها را در11 تیرماه 1286شمسی می‌خوانید: شیخ حسین: از روز انعقاد این مجلس تاکنون یک طایفه به ما مدعى بودند که ظالمین و مستبدین بودند، یک عده هم هستند که ظالم نیستند، ولى ساده هستند و به واسطه نوشتن پاره‌ای مطالب در روزنامه‌ها پاره‌ای خبط‌ها می‌شود،…

جستجوی پیشرفته