شماره روزنامه ۵۹۷۵
|

آرشیو اخبار : تاريخ و اقتصاد

  • بهار 1322 در ایران و بسیاری از کشورهای منطقه و جهان آمیخته به هراس از ادوات نظامی و بیماری‌های واگیر بود. قحطی گسترده و فلاکت عمومی بیداد می‌کرد؛ دولت در ۱۱اسفند۱۳۲۱ اعلام کرد که تیفوس به‌صورت اپیدمی درآمده است. در بیانیه دولت، علل شیوع تیفوس دشواری‌های ناشی از اشغال نظامی ایران، کمبود خواربار و در نتیجه سوءتغذیه (به سبب انتقال مواد غذایی به شوروی) و نیز استقرار نظامیان خارجی که از جبهه‌های دوردست و آلوده به بیماری‌ها منتقل شده بودند، اعلام شده بود.
  • فیلم اوپنهایمر، ساخته کریستوفر نولان، هفت جایزه اسکار سال2024 از جمله جایزه بهترین فیلم را درو کرد؛ فیلمی تاریخی که زندگی رابرت ژولیوس.اوپنهایمر، سازنده بمب اتم در آمریکا را روی پرده آورده است.
  • عبدالله مستوفی (1320–1257) کارگزار و دولتمرد اواخر عصر قاجار و پهلوی اول و نویسنده و مترجم بوده است. کتاب «شرح زندگانی من» در واقع شرح جزئیات حیات اجتماعی و سیاسی مردم در دوران زندگی اوست. این کتاب از جمله منابع مستند دوره‌ای به شمار می‌رود که سبک زندگی مردم تدریجا تغییر کرده و گذار از سنت به مدرنیته همچون «زایمانی غیر طبیعی»، به نظر می‌رسیده است. در اینجا بخش‌هایی از این کتاب را که به مراسم نوروز و شیوه برگزاری آن مربوط می‌شود، می‌خوانید:
  • از موسیقی باستانی ایرانی اطلاع دقیقی نداریم؛ اما آثار آن در حجاری‌ها و اشعار قدیم و کتاب‌های لغت باقی مانده است. نام هنرمندانی مانند باربد و نکیسا و اسم آوازها و لحن‌های موسیقی که در اشعار فارسی و کتاب‌های لغت دیده می‌شود و نقش سازهای قدیم و نوازندگان درباری در حجاری‌ها همه حکایت از عظمت و جلال موسیقی دارد.
  • اکبر یاوریان
    آنچه تاکنون به‌دست آمده، نشان می‌دهد: قدیمی‌ترین‌سازبادی که می‌تواند نیای کهن فلوت و نی امروزی باشد در دهکده‌ای در آلمان کشف شده است. باستان‌شناسان در دهکده Ach در جنوب آلمان فلوتی به قدمت ۳۵هزار سال کشف کرده‌اند که عنوان قدیمی‌ترین ابزار موسیقی جهان را گرفته است.
  • اهمیت عبدالقادر مراغی در وهله اول به‌خاطر آخرین حلقه بودنش است؛ در زمانی که تمام رساله‌های صفی‌الدین ارموی به زبان عربی بوده است، رساله‌های عبدالقادر به زبان فارسی روزگار خودش نوشته شده که آمیخته به زبان عربی و اصلاحات قدیم ایران است.
  • عباس‌میرزا از حامیان موسیقی نظامی به سبک اروپایی بود و برای ایجاد گروه موسیقی به سبک اروپایی تلاش بسیار کرد. طی دوره 1327ـ1213 نقاره‌چی‌ها و دسته موسیقی نظامی اروپایی در مراسم تشریفات رسمی حضور داشتند.
  • تنبور، ‌سازی رازآمیز است که ذکر آن در کلام مولانا جلال‌الدین رومی آمده است؛ آنجا که از بانگ ها،یاهای‌های دهر سخن می‌گوید و اینکه خلق می‌نوازندش به تنبور و به حلق. تنبور، روایتی اسطوره‌ای دارد.
  • در متون موسیقی کهن ایران همواره به برتری ‌ساز عود نسبت به سازهای دیگر تاکید شده و این‌ ساز با القابی چون «ساز کامل»، «شاه سازها»، «اشرف سازها» و «کامل‌ترین ساز» عنوان شده است. افزون بر این، نظریه‌پردازان موسیقی قدیم ایران، برای تشریح مباحث مهم موسیقی نظری و عملی مانند استخراج نغمات و فواصل موسیقایی، استخراج گام‌ها و ادوار، شیوه دستان‌بندی و غیره از‌ ساز عود بهره می‌بردند. معنی لغوی عود به زبان عربی، چوب است. اغلب بر این اعتقاد هستند که واژه عود را به آن سبب بر این ‌ساز نهادند که بین آن و بربط ساسانی که دارای اشتراکات فراوانی با هم بودند، افتراق قائل شوند.
  • جی پریتزکر و همسرش در سال 1979 جایزه‏‏‌ای را در زمینه معماری بنیاد نهادند که اکنون به نوبل معماری مشهور شده است. خانواده پریتزکر همه عمر در زمینه ساخت‌و‏‏‌ساز فعال بودند و مجموعه هتل‏‏‌های موسوم به «هایت» از جمله دستاوردهای ماندگار آنها محسوب می‌شود. آنها بر این باور بودند که یک جایزه معنامند نه‌تنها موجب آگاهی عمومی بیشتر نسبت به فرآیند ساختمان‏‏‌سازی می‌شود، بلکه الهام‏‏‌بخش خلاقیت بیشتر و فراگیرتر در حرفه معماری خواهد شد. دفتر مرکزی این جایزه در شیکاگو قرار دارد. خانواده پریتزکر به دلیل حمایت از فعالیت‏‏‌های آموزشی، علمی، پزشکی و فرهنگی شناخته شده بودند.