شماره روزنامه ۵۱۲۱
|

آرشیو اخبار : تاريخ و اقتصاد

  • این مقاله جستاری است در پاسخ به این پرسش که آیا نوسازی امیر کبیر، صرفا از موضع واکنشی و دفع تهدید و هجوم قدرت‌های استعمارگر آغاز شد یا دارای درک روشن و الگوی مشخصی از جوامع نوسازی‌شده و تمدن جدید بود؟ در صورت درستی شق اخیر، وی این آگاهی را از کجا حاصل کرده بود؟ دیگر اینکه آیا ناکامی نوسازی امیرکبیر نتیجه منطقی شیوه نوسازی وی بود یا عوامل دیگری مانع از موفقیت وی شدند؟

  • مهم‌ترین خبری که 11 اسفندماه 1360 در روزنامه اطلاعات منتشر شده مربوط به تصویب کلیات اصلاحات ارضی است. فاضل هرندی، رئیس کمیسیون کشاورزی در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی تفاوت‌های طرح مزبور با طرح شورای انقلاب را بیان کرده و گفته است: در این طرح اصل بر مشروعیت مالکیت است و طرح یا لایحه اصل 49 قانون اساسی باید هر چه زودتر به مجلس بیاید، چون تشخیص مشروعیت یا عدم مشروعیت به عهده قوه مجریه نیست بلکه به عهده قوه قضائیه است. وی تصریح کرده طبق این قانون، اراضی تمام مکانیزه و دامداری قابل تقسیم نیست.

  • فرانسیسکو دی‌آلمیدا (Francisco de Almeida) نجیب‌زاده، نظامی و کاوشگر پرتغالی در قرن پانزدهم و مشاور جان‌دوم، پادشاه پرتغال بود. او طی نبرد علیه مسلمانان اسپانیا و فتح غرناطه در 1492 جایگاه خود را تثبیت کرد. در 1505 به‌عنوان نخستین فرماندار و نایب‌السطلنه دولت پرتغالی هند منصوب شد. او توانست با پیروزی در نبرد دریایی موسوم به «دیو» در 1509 هژمونی پرتغال در اقیانوس هند را تثبیت کند.

  • کنت‌هنری دوبیله‌لاتور اشرافی بلژیکی و سومین رئیس کمیته بین‌المللی المپیک بود. او در اول مارس 1876 در بروکسل به دنیا آمد. پدرش کنت فردیناند دوبیله‌لاتور، فرماندار سابق ایالت آنور و مادرش کنتس کارولین دولترمونت دوراس بود. او از 1895 به مدت دو سال در دانشگاه لووای بلژیک حقوق خواند و در 1904 با کنتس الیزابت کلاری‌الدرینگن ازدواج کرد.

  • یکی از شایع‌ترین ویژگی‌ها در اشاره به ماهیت دولت پهلوی اول، متصف کردن آن دولت به صفت «دولت مطلقه» است. برای مثال، پژوهشگری ضمن توجه به تفاوت نظام رضاشاه با نظام استبداد سنتی بر آن است که «حکومت رضاشاه، اگر چه برخی از شیوه‌های اعمال قدرت خودسرانه و خود‌کامه را به سبک نظام پیشین به کار برد، لیکن با تمرکز بخشیدن به منابع قدرت برای نخستین‌بار مبانی ساخت دولت مطلقه را ایجاد کرد.»

  • بازخوانی خبرهای گذشته به معنای بازگشت به مقطع «وعده»ها، اتفاقات و مناسبت‌هایی است که در اقتصاد کشور نقش داشته‌اند. امروز خبرهایی از تولید پیکان مدل 51 بدون تغییر محسوس نسبت به سال پیش از آن، گزارش اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی درباره ارزان‌ترین و گران‌ترین شهرهای ایران، قانون لغو مالکیت اراضی موات، سوبسید 700ریالی دولت برای هر نفر در سال 60 و تکذیب شایعه گرانی نرخ برخی از کالاها و خدمات دولتی در سال 1370 را می‌خوانید. و اما چشم‌گیرترین خبر شاید این مدعای یکی از مدیران سایپا باشد که در اسفندماه 1390 گفته است: ما سعی می‌کنیم به واسطه تیراژ بالا اجازه 10 میلیونی شدن پراید را ندهیم. 10سال بعد از این اظهارات قیمت پراید از 100 میلیون تومان هم گذشته است!

  • خوزه آنتونیو ناوارو (José Antonio Navarro) دولتمرد، انقلابی و بازرگان تگزاسی در قرن نوزدهم بود. او در 27 فوریه 1795 در سن‌آنتونیو تگزاس در خانواده‌ای اشرافی به دنیا آمد. ناوارو کانتی تگزاس به افتخار او نام‌گذاری شده است. ناوارو به‌عنوان فردی خودآموخته در مسائل حقوقی مکزیک و اسپانیا تبحر داشت و به‌عنوان یک تگزاسی همچون استیون اف. آستین بینشی عمیق درخصوص آینده تگزاس داشت. او در همکاری با آستین در راستای تاسیس دولت جدید تگزاس کوشید.

  • پل مارلور سوئیزی (Paul Marlor Sweezy) اقتصاددان مارکسیست، فعال سیاسی، ناشر و سردبیر مجله مانتلی ریویو بود. از سوئیزی به‌عنوان یکی از پیشروان تئوری اقتصاد مارکسیستی در نیمه دوم سده 20 یاد می‌شود. سوئیزی زاده 1910 میلادی در نیویورک بود و در دهه 30 تحصیلات خود را در دانشگاه‌هایی چون هاروارد، مدرسه اقتصاد لندن و شهر وین پی گرفت. در همین دوران بود که سوئیزی از طریق آثار هارولد لاسکی، جون رابینسون و سایر متفکران چپ‌گرای انگلیسی با ایده‌های اقتصادی مارکس آشنا شد. پس از بازگشت به آمریکا دکترای خود را در 1937 از هاروارد گرفت و یک سال بعد در آنجا شروع به تدریس کرد. در این دوران او درسگفتارهای خود با نام «تئوری توسعه کاپیتالیستی» را نوشت.

  • ادعای بی‌پایه‌ای نیست اگر سه عریضه زنان ملایری به مجلس شورای ملی که در شکایت از تعدیات مظفرالملک، حاکم ملایر نگاشته شده است، نشانه‌ای از عریضه‌نویسی زنان دوره مشروطه محسوب شود.

  • اقتصاد ایران در نیم قرن گذشته همچون سایر حوزه‌های حیات اجتماعی با فرازو‌فرود‌های بسیاری روبه‌رو شده است. اتفاقات مشابهی بر اقتصاد ایران رفته و تصمیمات متفاوتی برای آن گرفته شده است. در ستون «گاهشمار اقتصادی» اخبار مهم اقتصادی ایران و جهان را مرور می‌کنیم. سال اول هر دهه را به‌عنوان نقطه بررسی تاریخ اقتصادی قرار داده‌ایم.

جستجوی پیشرفته