شماره روزنامه ۵۹۸۸
|

آرشیو اخبار : %D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87

  • اساسا فراوانی منابع طبیعی، محرکی برای رشد اقتصادی به شمار می‏رود. در عین حال، تجربه بسیاری از ملت‌ها درباره منابع طبیعی، به طرز شگفت‌انگیزی دلسردکننده بوده است. این تجربه منفی، برخی از صاحب‌نظران را به این نتیجه رسانده است که در بلندمدت، وجود منابع طبیعی می‌تواند واقعا به مانعی برای رشد اقتصادی بدل شود و به عبارتی یک نفرین منابع (Resource Curse) وجود داشته باشد. حال سوال قابل توجه آن است که منشأ این شکل از نفرین منابع که موجب کاهش رشد می‌شود، از کجا می‌تواند باشد. در این مقاله سه مجرا شامل مصرف بیش از حد، نیروهای صنعتی شدن و سیاست مورد بررسی قرار می‌گیرد.

  • امیررضا انگجی*
    این مقاله ادای احترامی است به یکی از مهم‌ترین اندیشمندان اقتصاد، مانسر اولسون که نزدیک به 60سال از تئوری مهم او یعنی «منطق اقدام جمعی» می‌گذرد. این تئوری در سال1965 به‌دلیل استفاده از استدلال اقتصادی درباره معضل کنش جمعی فراگیر بود. اولسون اعتقاد دارد در گروه‌های بزرگ به‌دلیل اینکه سهم هر شخص از کل منافعی که قرار است گروه برای کسب آن اقدام جمعی انجام دهد، ناچیز است و هماهنگی و نظارت پر هزینه بوده و معمولا منافع به‌صورت برابر توزیع می‌شود هر شخص انگیزه زیادی برای سواری مجانی و عدم مشارکت در اقدام جمعی دارد. در گروه‌های بزرگ چون شخص اعتقاد دارد مشارکت یا عدم مشارکت او تاثیری در اقدام جمعی ندارد از این کار سرباز می‌زند و گاهی اوقات همه این‌طور فکر می‌کنند! و کالای جمعی فراهم نمی‌شود. گروه‌های کوچک و توزیع…

  • اقتصاد نئوکلاسیک بر مبنای مجموعه‌ای از فرض‌های اساسی که هسته اصلی آن را شکل می‌دهد به تبیین مدل‌ها و قواعدی جهان‌شمول می‌پردازد و از این قواعد برای مطالعه موارد خاص و قضاوت درباره آنها بهره می‌برد. به این ترتیب این جریان درگیر بده‌بستانی میان سازگاری درونی و سازگاری خارجی است؛ یعنی با اینکه توانسته است نظریه‌های خود را به شکلی سازگار و بدون تناقض درونی طراحی کند از توضیح بسیاری از پدیده‌های جهان واقع ناتوان مانده است. کوز در این‌باره چنین می‌گوید: «جریان اصلی علم اقتصاد... در طول زمان هر چه بیشتر انتزاعی شده و... در واقع توجه کمی به آنچه در جهان اتفاق می‌افتد، مبذول داشته است.»

  • ترجمه: احسان صفایی / دانشجوی دکترای مطالعات اسلامی دانشگاه ارفورت
    این مطلب گفت‌وگویی است با پروفسور آکسل هونت، فیلسوف آلمانی، استاد دانشگاه فرانکفورت و مدیر انجمن پژوهش‌های اجتماعی که «نیکو بوبکا» و «زینا کنل» برای مجله «جامعه‌شناسی فرانکفورت» انجام داده‌اند. هونت از نمایندگان نسل سوم مکتب فرانکفورت به شمار می‌آید و این مصاحبه از هنجارها و پیشرفت‌های آزادی اجتماعی و بازتولیدش در جامعه می‌گوید.

  • در هر زمان و هرجا که صحبت از اقتصاد رفتاری در میان باشد، نام او نیز شنیده خواهد شد، دنیل کانمن که نخست با کتاب «تفکر، سریع و کند» و سپس کتاب «نویز» مرز افتصاد و روان‌شناسی را از میان برداشت و تحولات بزرگی را در اقتصاد جریان اصلی ایجاد کرد. ما هرگز او را فراموش نخواهیم کرد. انتشار کتاب تفکر، سریع و کند، یک رخداد فکری بزرگ بود. این کتاب تحقیقاتی را که کانمن در چهل سال گذشته انجام داده بود خلاصه می‌کند، در این میان نباید از سهم آموس تورسکی در شکل گیری ایده‌های اصلی این کتاب غافل شد. یک جمله‌ای نظریات کانمن این است که انسان‌ها متفکرانی شهودی هستند و شهود انسان ناقص است، در نتیجه قضاوت‌ها و انتخاب‌ها اغلب به طور قابل‌توجهی از پیش‌بینی‏‏‌های مدل‌های آماری و اقتصادی رسمی منحرف می‌شوند. دنیل کانمن هفته گذشته در سن…

  • بدون سرمایه و سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ممکن نیست. بنگاه‌ها برای حفظ و ارتقای خود نیازمند سرمایه‌گذاری و تامین سرمایه در گردش هستند. مشکلات تامین مالی نه تنها توسعه بنگاه را غیرممکن می‌کند، بلکه عملکرد عادی بنگاه نیز مختلف می‌شود. آلیس امسدن، اقتصاددان توسعه با بررسی مساله تامین مالی در کشورهای صنعتی موفق و کشورهای کمتر موفق (سایرین) تاکید می‌کند که مشکل در بسیاری از موارد نه کمبود سرمایه که خجالتی بودن سرمایه بود. به عبارت دیگر به علت شرایط نامناسب اقتصادی، تمایلی برای سرمایه‌گذاری وجود نداشت و مردم ترجیح می‌دادند پول‌های خود را صرف بخش‌های غیرتولیدی، عمدتا بازرگانی و قرض دادن کنند. هنر سیاستگذاری اقتصادی این است که نظام انگیزشی اقتصاد را به‌گونه‌ای تغییر دهد که مردم انگیزه سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های مولد را…

  • امیررضا انگجی *
    ویلیام استرلی، نویسنده کتاب «جست‌ و جوی گریزان برای رشد» و از اقتصاددانانی است که روی توسعه کار می‌کند. او اعتقاد دارد تاثیر شانس قرارگیری در یک اقلیم و جغرافیای مناسب بیشتر از سیاست‌های اقتصادی بر توسعه اثر دارد. او در مقاله‌ای با عنوان «سیاست خوب یا شانس خوب؟» به همین مساله می‌پردازد. ما در این نوشتار قصد بررسی یکی از مقالات مهم او را داریم. او در این مقاله ضمن نشان دادن اثر ناچیز سیاستگذاری بر توسعه، نشان می‌دهد که تاثیر جغرافیا، محیط بیماری و نوع محصولات زراعی چگونه از کانال نهادها و اقتصاد سیاسی بر توسعه اثر دارد.

  • در سالی که گذشت، نگارنده کم‏وبیش هر پنج‏شنبه یک یادداشت درباره نظریات اقتصادی موجود درخصوص مسائل پیش‏روی جوامع انسانی عرضه کرد. نظریاتی که همزمان مخالفان و موافقانی را با خود به همراه داشت. امری که دست‏کم در عرصه علوم انسانی و اجتماعی رخداد عجیبی به‌شمار نمی‏رود. از آغاز دوران روشنگری تاکنون، درخصوص مسائل پیش‏ روی جوامع انسانی نظریات مختلفی مطرح شده‏ است. نظریاتی که گاه درصدد اصلاح یا تکمیل نظریات دیگر بودند و گاه قصد ستیز با دیگر نظریات داشته‏اند. از این رو، مباحثه و جدال اندیشه‌ها با یکدیگر در عرصه علوم انسانی برای کسانی که در این حوزه مشغول هستند، نه‏تنها امری عجیب محسوب نمی‏شود، بلکه آنها چنان به آن خو کرده‏اند که از غیر آن هراس دارند. شاید این نزاع‏ها برای کسانی که در حوزه علوم انسانی و اجتماعی مشغول…

  • ظهور اولیه ایده پول خصوصی یا به عبارتی دقیق‌تر، پول غیرملی را می‌توان به‌صورت خلاصه ایده‌ای درباره خصوصی‌سازی پول، ایجاد رقابت در بازار پول‌های خصوصی یا غیرمتمرکزسازی پول دانست. ایده‌ای که هایک به تفصیل در 1976 در کتاب خود تحت عنوان «Denationalization of Money» که به فارسی نیز با عنوان «خصوصی‌سازی پول» برگردان شده، مطرح کرده است و آن را بسط داد. در این یادداشت، قصد بر آن است تا میزان انطباق ارزهای دیجیتال را با آنچه هایک سعی در گسترش آن داشت، بررسی کنیم.

  • خرداد گذشته برای فیلم‌برداری مجموعه «زن_بدون_مرز» در رسانه تصویری «اکوایران» راهی سیستان و بلوچستان بودیم. در هواپیما مسافری در کنار من نشسته بود که برای چندمین بار عازم زاهدان و بعد چابهار بود. با او که به صحبت نشستم، گفت که بلوچستان خاک مهمان‌نوازی دارد. اگر یک‌بار به این منطقه سفر کنید، هوس سفر دوباره هیچ‌گاه شما را تنها نمی‌‌‌گذارد. همان زمان به یاد محمود زند مقدم و کتاب «حکایت بلوچ» افتادم. دکتر زند مقدم از سال 43 به مدت 50سال به این منطقه سفر می‌‌‌کرد‌‌‌. در این میان روزگاری ساکن این دیار بود و همان‌جا به کار و فعالیت مشغول بود. بعد از آن سالی دو تا سه‌بار به این دیار سفر می‌‌‌کرد و به یادداشت‌برداری و شرح احوال‌نویسی مردم این دیار مشغول بود. مجموع این یادداشت‌‌‌ها و روایت‌‌‌ها در مجموعه‌‌‌‌‌ هفت‌جلدی…

جستجوی پیشرفته