تجارت 400 میلیارد دلاری

بخش تولید سلاح در اکثر صادرکنندگان بزرگ اسلحه از چند جنبه ویژه محسوب می‌شود: این بخش رشدی سریع دارد، در دوران‌های رکود اقتصادی به فعالیت خود ادامه می‌دهد و تاثیری از رکود نمی‌پذیرد، از مصرف شهروندان اثر نمی‌پذیرد و اثرات چندگانه بر اقتصاد دارد؛ زیرا تعداد زیادی از بخش‌های اقتصاد به آن مرتبط هستند. برای مثال شرکت‌های بزرگ فناوری، شرکت‌های فعال در حوزه ساخت‌و‌ساز، تولید‌کنندگان مواد خام، شرکت‌های رایانه‌ای، شرکت‌های تحقیقاتی و حتی دانشگاه‌ها به نوعی با این صنعت در ارتباط هستند و به همین دلیل صادرکنندگان بزرگ سلاح تمرکز خاص بر این صنعت دارند.

در ایالات متحده یکی از عوامل موافقت دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه با افزایش بودجه پنتاگون این است که این افزایش بر اقتصاد و اشتغال اثرات مثبت می‌گذارد. در صنعت ساخت اسلحه بهترین شرایط کاری برای مهندسان، دانشمندان و حتی کارگران فراهم است و پیشرفت‌هایی که در تحقیقات دانشمندان در صنعت ساخت سلاح صورت می‌گیرد در بخش‌های دیگر اقتصاد استفاده می‌شود. از سوی دیگر به‌دلیل وجود تعداد زیادی تولیدکننده سلاح، بین تولید‌کنندگان رقابت سخت وجود دارد و دولت‌ها با بودجه‌های قابل ملاحظه از شرکت‌های تولید‌کننده اسلحه حمایت می‌کنند. سود بالای صنعت تولید سلاح سبب شده تمام مقامات حکومتی در آمریکا به آن علاقه‌مند باشند و بسیاری از اعضای کنگره سهامداران بزرگ شرکت‌های سلاح‌سازی هستند و طبیعی است که رونق این صنعت برای آنها بسیار سودبخش خواهد بود. در اروپا صنایع نظامی جزو مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد است و در ۱۳۰۰ شرکت فعال در این حوزه، پانصد هزار نفر به‌طور مستقیم و ۲۰۰ هزار نفر به‌طور غیر مستقیم مشغول فعالیت هستند.

کشور‌های اروپایی صادرکنندگان بزرگ سلاح در جهان هستند و در یک دهه اخیر میزان صادرات آنها افزایش یافته است. بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ صادرات سلاح در جهان رشد ۱۰ درصدی داشته و بیشترین فروش به آسیا، اقیانوسیه و خاورمیانه انجام شده است. در اروپا، انگلستان، فرانسه و آلمان بزرگ‌ترین صادرکنندگان سلاح هستند. یکی از عوامل مهم رشد بودجه نظامی آمریکا، نگرانی‌هایی است که درباره سرمایه‌گذاری‌های بزرگ چین در حوزه تولید سلاح‌های پیشرفته صورت گرفته است. چین اکنون پنجمین صادرکننده سلاح در جهان است و پس از آمریکا، روسیه، فرانسه و آلمان و قبل از انگلستان قرار دارد. چین پس از آمریکا بالاترین بودجه نظامی را دارد و به باور تحلیلگران حرکت این کشور در مسیر افزایش بودجه نظامی ادامه پیدا خواهد کرد و یک نکته مهم دیگر این است که ارتش چین اکنون از لحاظ در اختیار داشتن سلاح‌های پیشرفته، چندان از کشورهای غربی عقب نیست و به‌ویژه برتری ارتش‌های غربی در نبردهای هوایی در معرض تهدید قرار دارد.

در حوزه دریا نیز چین به سرعت در حال افزودن بر توان نظامی خود است. از سال ۲۰۰۰ تاکنون این کشور بیش از مجموع کشورهای ژاپن، کره جنوبی و هند کشتی جنگی ساخته است. طبیعی است که دیگر کشورهای آسیایی برای مقابله با این تهدید بر بودجه نظامی خود افزوده‌اند. رشد اقتصاد چین در سال‌های اخیر بسیار بالا بوده و رهبران این کشور تلاش کرده‌اند با افزایش توان نظامی و صادرات سلاح بر قدرت خود بیفزایند. نفوذ چین در غرب آسیا در حال افزایش است و پاکستان بزرگ‌ترین واردکننده سلاح از چین است. شرایط جهان نشان می‌دهد کشورهای بزرگ در سال‌های آینده همچنان بر توان نظامی خود می‌افزایند و افزایش قدرت نظامی را یک مولفه مهم اقتدار خود می‌دانند.