افزایش تولید انرژی‌های پاک در اتحادیه اروپا

 قرارداد سبز اروپا در سال ۲۰۱۹ راه‌‌اندازی شد و اهداف بلندپروازانه‌‌ای را دنبال می‌کرد. ازجمله آنکه مقرر شد اتحادیه اروپا در سال ۲۰۵۰ به قاره‌‌ای بدون کربن تبدیل شود. درهمین‌‌حال کاهش ۵۵ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌‌ای تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سطوح سال ۱۹۹۰، سازگاری و انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات آب و هوایی، افزایش بهره‌‌وری انرژی و افزایش استفاده از انرژی‌‌های تجدیدپذیر از دیگر اهداف مورد بررسی در این طرح بود.

تحول عمیق و سریع در اتحادیه اروپا

بخش قابل توجهی از استراتژی اتخاذ شده توسط اتحادیه اروپا برای اجرای قرارداد سبز اروپا به توسعه انرژی‌‌های تجدیدپذیر همچون انرژی بادی و خورشیدی متمرکز است. در گزارش پیش‌‌رو که با هدف بررسی روند تولید برق در اتحادیه اروپا طی سال ۲۰۲۴ منتشر شده، امیدها به تحقق اهداف قرارداد سبز اروپا تقویت شده است.

براساس این گزارش نگاه کلی به روند تولید برق در اتحادیه اروپا، حکایت از آن دارد که تا سال ۲۰۳۹، بخش بزرگی از روند انتقال برق به سمت تولید از انرژی‌‌های پاک محقق خواهد شد. درواقع باوجود شرایط سیاسی و اقتصادی چالش‌‌برانگیز این منطقه، روند انتقال در تولید برق اجرایی می‌شود.

در سال ۲۰۲۴ تولید انرژی برق با اتکا به توان خورشیدی رشد کرد و برای نخستین‌بار از تولید برق با اتکا به منابع زغال‌‌سنگ پیشی گرفت. در همین‌‌حال سال گذشته میلادی را باید دوره افت تولید برق با اتکا به زغال‌‌سنگ و گاز عنوان کرد. گفتنی است تولید برق با منابع گاز برای پنجمین سال متوالی در اتحادیه اروپا کاهشی بود. درهمین‌‌حال کاهش وابستگی این منطقه به سوخت‌‌های فسیلی وارداتی پیشرفت چشمگیری داشته است. درواقع باید اذعان کرد قرارداد سبز اروپا تحول عمیق و سریعی در این منطقه ایجاد کرده است.

بخشی از تحولات برق در اتحادیه اروپا در سایه توسعه انرژی بادی و خورشیدی محقق شده است. سهم انرژی‌‌های بادی و خورشیدی از تولید برق این منطقه از ۳۴ درصد در سال ۲۰۱۹ به ۴۷ درصد در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است. درهمین‌‌حال میزان تولید انرژی خورشیدی در سال ۲۰۲۴ برابر ۲۹ درصد برآورد شده است. تکیه بیشتر بر انرژی بادی و خورشیدی، هزینه واردات انرژی‌‌های فسیلی از اتحادیه اروپا را کاهش داده است. درنتیجه چنین شرایطی آسیب‌‌پذیری اتحادیه اروپا در برابر گاز نیز کاهش خواهد یافت.

نکات کلیدی

پیشتازی تولید انرژی برق با اتکا به منبع خورشیدی در قیاس با زغال‌‌سنگ: تولید برق در سال ۲۰۲۴ با اتکا به منابع خورشیدی رو به رشد گزارش شده است. زغال‌‌سنگ از جایگاه سومین منبع تامین انرژی در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹ به ششمین منبع برق این اتحادیه تبدیل شد. درواقع باید تاکید کرد همزمان که تولید برق با اتکا به انرژی خورشیدی رو به رشد است، تولید آن با تکیه بر زغال‌‌سنگ به حاشیه می‌‌رود.

تولید برق با اتکا به منابع گازی برای پنجمین سال متوالی کاهشی بود: تولید برق با اتکا به گاز برای پنجمین سال متوالی کاهش یافت. کاهش وابستگی تولید برق به گاز و زغال‌‌سنگ به افت تولید گازهای گلخانه‌‌ای نیز منجر شده است. کاهش مداوم تولید برق با اتکا به گاز در اتحادیه اروپا نقش کلیدی در کاهش انتشار گاز گلخانه‌‌ای از سوی این منطقه داشته است.

شروع معامله سبز: توسعه تولید برق با اتکا به انرژی باد و خورشید، از واردات ۵۹ میلیارد یورویی سوخت فسیلی جلوگیری می‌کند. در سال‌های گذشته تولید برق با اتکا به منابع انرژی خورشیدی رو به رشد بوده است. با‌‌وجود این تسریع استقرار ظرفیت نیروگاه بادی باید در اولویت سیاستگذاران اروپایی باشد تا مسیر انتقال انرژی در این منطقه ممکن شود.

میزان پیشرفت اتحادیه اروپا در سال‌های گذشته برای تغییر الگوی تولید برق، باید در سال‌های آتی نیز مورد توجه قرار گیرد. در سال ۲۰۱۹ کمتر کسی گمان می‌‌برد انرژی بادی و خورشیدی می‌تواند تولید برق با اتکا به سوخت‌‌های فسیلی را به حاشیه براند. در این میان انعطاف در زیرساخت‌‌های شبکه و برق‌‌رسانی کلید حفظ انرژی پاک خواهند بود. آینده تولید برق در اتحادیه اروپا به تامین انرژی با اتکا به انرژی باد و خورشید گره خورده است. رشد وابستگی یاد‌شده امنیت انرژی را در این منطقه ارتقا خواهد داد. دلایل متعددی برای روند رو به رشد سرمایه‌‌گذاری برای تولید انرژی‌‌های پاکدر اتحادیه اروپا نام  برده می‌شود. کاهش وابستگی به انرژی‌‌های فسیلی و ارتقای سطح امنیت انرژی یکی از مهم‌ترین مزیت‌‌های انرژی‌‌های پاک در اروپا است. به این ترتیب با وجود روند رو به رشد تورم اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴، توسعه تولید برق با اتکا به انرژی‌‌های پاک همچنان مورد توجه بود.

در شرایطی که بسیاری معتقدند بحران انرژی اروپا پایان یافته است، سیاستگذاران این منطقه به‌‌خوبی می‌‌دانند که وابستگی به انرژی‌‌های فسیلی آنها را در برابر شوک‌‌های جهانی، آسیب‌‌پذیر خواهد کرد. کمااینکه شهروندان اروپایی همچنان از قیمت بالای انرژی، تحت تاثیر حمله روسیه به اوکراین، در رنج هستند. در همین‌‌حال تغییرات گسترده اقلیمی و آب‌‌وهوایی و تاثیر انتشار گازهای گلخانه‌‌ای در تشدید این بحران‌‌های آب‌‌وهوایی، بر بروز تغییر در روند تولید انرژی تاثیرگذار است. حضور دوباره دونالد ترامپ در کاخ سفید و احتمال عقب‌‌نشینی ایالات متحده از اجرای سیاست‌های توسعه انرژی پاک، فرصت را برای اتحادیه اروپا فراهم می‌کند تا نقش ویژه‌‌ای در رهبری توسعه تولید انرژی‌‌های پاک ایفا کند.