در واقع این افزایش نرخ سودآوری در واحدهای فولادی صادرکننده فولاد بیشتر از گذشته بوده است. اما حقیقت تلخی (یکی از دلایل) که بازارهای صادراتی را مورد توجه بیشتری قرار داده، کاهش قابل توجه مصرف داخلی فولاد است. پیش‌بینی می‌شود مصرف سرانه فولاد (بر اساس آمارهای نیمه ابتدای سال ۱۳۹۷) در پایان سال جاری به کمتر از ۲۰۰ کیلوگرم برسد. به عبارت بهتر، ما بعد از سه سال افزایش مستمر مصرف سرانه فولاد انتظار کاهش حداقل ۲۰ درصدی آن را در پایان سال ۱۳۹۷ خواهیم داشت. مصرف ظاهری فولاد کشور در هشت ماه منتهی به آبان سال ۱۳۹۷ به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۸ درصد کاهش داشته و به ۵/ ۱۰ میلیون تن رسیده است. جالب آنکه در طول هشت ماه منتهی به آبان سال ۱۳۹۶ به نسبت مدت مشابه سال ۱۳۹۵ ما شاهد افزایش ۴ درصدی مصرف فولاد داخلی هستیم. شاید بتوان این‌گونه ادعا کرد که ضربه نهایی کاهش مصرف داخلی را افزایش شدید نرخ ارز بر پیکره رکود بازارهای مصرف داخلی سالیان اخیر وارد کرده است. بررسی برخی کانون‌های مصرف فولاد داخلی شاهد این مدعا خواهد بود.

مسکن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کانون‌های مصرف در سال جاری چالش جدیدی را تجربه کرده است. به‌طور کلی، نرخ رشد گروه ساختمان (بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران) در تابستان ۱۳۹۷ نرخ رشد منفی ۸ درصدی و در بهار نیز نرخ رشد منفی یک درصد را متحمل شده است. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نرخ رشد گروه ساختمان به ترتیب در فصول بهار و تابستان مثبت ۱/ ۳ و ۸/ ۴ درصد بوده است. تورم رکودی گروه مسکن را به وضوح در بازار معاملات مسکن تهران می‌توان رصد کرد. در دوره منتهی به آذر سال جاری به نسبت مدت مشابه سال ۱۳۹۶ ما شاهد افزایش ۹۱ درصدی متوسط قیمت (متر مربع) معاملات هستیم، این در حالی‌ است که در همین مدت تعداد معاملات کاهش قابل توجه ۶۱ درصد را متحمل شده است.  تولید خودرو نیز شرایطی بهتر از مسکن در سال جاری نداشته است. این صنعت که با چالش افزایش قابل توجه هزینه تولید به دلیل افزایش نرخ ارز و همچنین تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا (که به‌طور مستقیم قطعه‌سازی را متاثر از خود قرار داده) دست به گریبان است، در نیمه ابتدای سال با کاهش بیش از ۱۷ درصدی به نسبت مدت مشابه سال قبل روبه‌رو بوده است. 

به‌طور کلی، در گروه صنعت نیز شاهد کاهش نرخ رشد هستیم. اما به غیر از ساختمان دو گروه ساخت صنعتی و تامین آب‌، برق و گاز طبیعی نیز شاهد کاهش قابل توجه در نرخ رشد محصول در سال جاری بوده‌اند. نرخ رشد تولید محصول ساخت صنعتی و تامین آب‌، برق و گاز به ترتیب در تابستان سال جاری منفی ۱/ ۳ و ۱/ ۱۲ درصد بوده در حالی که این ارقام در تابستان سال ۱۳۹۶ به ترتیب مثبت ۳/ ۲ و ۷/ ۲۲ درصد بوده است. علاوه بر این (بر اساس اطلاعات وزارت صمت) تولید برخی لوازم خانگی مانند یخچال و ماشین لباسشویی در نیمه ابتدای سال به ترتیب با کاهش میزان تولید منفی ۱۶درصد و منفی ۳۶ درصدی به نسبت مدت مشابه سال ۱۳۹۶ مواجه بوده‌اند. بر اساس شواهد فوق کاهش مصرف داخلی فولاد کشور در سال جاری و احتمالا ابتدای سال آتی به روشنی قابل پیش‌بینی است. این شرایط مساله حیات و استمرار صادرات فولاد را برای واحدهای تولیدکننده داخلی فولاد جدی‌تر از گذشته مطرح خواهد کرد. به نظر می‌رسد کاهش موانع صادراتی فولاد اعم از قوانین تجاری و به خصوص ارزی از سوی دولت در مدت پیش‌رو از اهمیت بالایی برخوردار است. 

ارزیابی و تحلیل دقیق تحولات بازار فولاد در سال ۱۳۹۷ از جمله مسائلی است که در نهمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار در ۹ و ۱۰ بهمن ماه مورد واکاوی قرار می‌گیرد.

***

نهمین دوره همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار، به ابتکار گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» برگزار می‌شود و صاحب‌نظران و فعالان صنعت فولاد مهم‌ترین مسائل حال و آینده این صنعت را بررسی خواهند کرد. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این همایش می‌توانند با شماره تلفن ۸۷۷۶۲۳۵۰ تماس بگیرند یا به وب‌سایت http:/ / events.den.ir مراجعه کنند.

اخبار مرتبط