سناریوی شوم مفقودالاثری

 «نیل مک‌‌‌فارکوهار» و «میلانا مازایوا» در گزارش دیروز شنبه برای نیویورک‌تایمز نوشتند، «الکساندر سوکولوف»، افسر واحد رافائل که مسوول ارتباط با خانواده بود، وقتی به مقر فرماندهی در غرب روسیه سفر کرد، به کایپووا گفت: «ما پسرت را گم کردیم.» کایپووا به افسر مربوطه می‌‌‌گوید: «گم کردید؟ چطوری؟» او می‌افزاید که با نگرانی و عصبانیت پاسخ داده است، به‌خصوص وقتی افسر مربوطه توضیح داد، پس از اینکه رافائل از طریق رادیو تماس نگرفته، جست‌وجو غیرممکن شده است. کایپووا می‌گوید به افسر مربوطه گفتم: «چگونه او را پیدا کنم؟»

از زمان حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، آن سناریوی شوم به شکل‌های مختلف بارها تکرار شده است. به گفته خانواده‌‌‌های داغدار، سازمان‌های خصوصی که سعی در کمک به آنها دارند و تحلیلگران نظامی می‌گویند که وزارت دفاع روسیه فاقد هرگونه تلاش رسمی و سازمان‌‌‌یافته برای ردیابی انبوهی از سربازان مفقودالاثر است. بستگان که در بلاتکلیفی گیر افتاده‌‌‌اند، با اطلاعات قطره‌چکانی دولتی، خود را سرگرم می‌کنند. سوکولوف، افسر رابط، در یک پیامک گفت: «شما می‌‌‌دانید که من نمی‌‌‌توانم در مورد هیچ چیزی اظهارنظر کنم.» حتی اگر روسیه و اوکراین به توافق صلح برسند، انتظار می‌رود جست‌وجوی سربازان مفقودالاثر سال‌ها، اگر نگوییم دهه‌‌‌ها، ادامه یابد. وزارت دفاع آماری در مورد تعداد مفقودان منتشر نکرده است. تحلیلگران نظامی و خانواده‌‌‌ها می‌‌‌گویند دلیل این کار این است که تعداد سربازان مفقودالاثر را نمی‌‌‌داند. تخمین‌‌‌ها به ده‌‌‌ها‌هزار نفر می‌‌‌رسد.

«آنا تسویلیووا»، معاون وزیر دفاع و دایی‌زاده رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین، نوامبر گذشته به دومای دولتی گفت که ۴۸‌هزار نفر از بستگان مفقودان، نمونه‌‌‌های DNA را به امید شناسایی بقایای اجساد ارائه داده‌‌‌اند. در اوکراین، «می‌‌‌خواهیم پیدا کنیم»، یک پروژه دولتی برای کمک به یافتن سربازان روسی که در آنجا دستگیر یا کشته شده‌‌‌اند، اعلام کرد که بیش از ۸۸‌هزار درخواست برای اطلاعات دریافت کرده که بیش از ۹‌هزار درخواست فقط در ماه آوریل بوده است. این پروژه خاطرنشان کرد که تعداد کل مفقودان هنوز مشخص نیست. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ که سعی در مکان‌یابی و یافتن مفقودان از هر دو طرف -چه غیرنظامی و چه نظامی- دارد، ۱۱۰‌هزار مورد را ارائه کرده است.

خانواده «ایساخانوف روازان»، یک سرباز ۲۵ساله، آخرین بار در ۹نوامبر پیام صوتی کوتاهی از او دریافت کردند. عمه‌‌‌اش گفت در جریان نبردی که کمی پس از آن رخ داد، او با رادیو به فرمانده خود اطلاع داد که نمی‌‌‌تواند خون‌ریزی ناشی از زخم سهمگین خود را متوقف کند. از آن زمان تاکنون از او خبری نیست. عمه‌‌‌اش که مانند چند نفر در این مقاله که از ترس گرفتار شدن در دام قوانین منع جزئیات تلفات میدان جنگ، نخواست نامش فاش شود، گفت: «هیچ‌‌‌کس او را مرده ندید.» او گفت: «شاید خودش را نجات داده باشد، شاید کسی او را پیدا کرده باشد، ما هنوز به زنده بودن او امیدوار هستیم. آرامش روح نداریم. من شب‌‌‌ها نمی‌‌‌توانم بخوابم، والدینش هم نمی‌‌‌توانند.» کارشناسان می‌‌‌گویند که اکثر سربازان مفقودالاثر احتمالا در حین جنگ جان باخته و در میدان جنگ رها شده‌اند. تیم‌‌‌های کافی برای جمع‌‌‌آوری اجساد وجود ندارد و استقرار مداوم پهپادها، بازیابی اجساد را بسیار خطرناک می‌کند.

یک تحلیلگر نظامی از «تیم اطلاعات درگیری»، یک سازمان مستقل در تبعید که درگیری‌‌‌ها را دنبال می‌کند، گفت که فرماندهان به اندازه کافی در رساندن غذا و مهمات مشکل دارند و این اولویت اول است. این تحلیلگر که از استفاده از نامش برای جلوگیری از به خطر انداختن بستگانی که هنوز در روسیه هستند، خودداری کرد، گفت که فقط خانواده‌‌‌های سربازان به جمع‌‌‌آوری اجساد اهمیت می‌دهند «و هیچ مجازاتی برای دور کردن بستگان وجود ندارد.» یک مرد اوکراینی از شهر اشغالی لوهانسک که به عنوان پزشک در میدان جنگ به خدمت گرفته شده بود و او نیز از افشای هویت خود خودداری کرد، درباره تجربه خود گفت: «صدها نفر آنجا رها شده بودند. هر روز، ده‌‌‌ها نفر زخمی یا کشته می‌‌‌شدند.» 

حتی وقتی اجساد بازیابی می‌‌‌شوند، شناسایی آنها مشکل‌‌‌ساز است. اغلب بقایای اجساد تنها پس از تغییر قابل‌توجه خطوط نبرد به طوری که پهپادهای تهاجمی به جای دیگری پرواز می‌کنند، قابل جابه‌جایی هستند و این می‌‌‌تواند ماه‌‌‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. سردخانه نظامی در شهر غربی روستوف که رسما با نام «مرکز پذیرش، پردازش و اعزام متوفی» شناخته می‌شود، مرکز اصلی پاک‌سازی است.