بازتاب ناترازی در سیاستگذاری و آینده‌‌‌نگری

در استان گلستان، به‌‌‌عنوان یکی از قطب‌‌‌های مهم تولید محصولات کشاورزی و صنایع غذایی کشور، آسیب‌‌‌پذیری در برابر اختلالات انرژی، نه‌‌‌تنها تولید صنعتی بلکه امنیت غذایی را نیز تهدید می‌‌‌کند. خاموشی‌‌‌های مقطعی برق، قطع گاز در زمستان و نبود سیاست‌‌‌های حمایتی موثر برای بهره‌‌‌وری انرژی، باعث شده‌‌‌اند تا بنگاه‌‌‌های اقتصادی در این استان با افزایش هزینه‌‌‌های غیرمولد و کاهش رقابت‌‌‌پذیری روبه‌‌‌رو شوند.

بحران کنونی، نتیجه سال‌‌‌ها جاماندگی در توسعه زیرساخت‌‌‌های انرژی، سرمایه‌‌‌گذاری پایین در انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر و تداوم سیاست‌‌‌های یارانه‌‌‌ای ناکارآمد است. در شرایطی که فناوری‌‌‌های نوین انرژی در جهان به‌‌‌سرعت در حال گسترش‌‌‌ هستند، ما همچنان درگیر سیاست‌‌‌هایی هستیم که مصرف بی‌‌‌رویه را تشویق و بهره‌‌‌وری را تنبیه می‌‌‌کنند.

ناترازی انرژی، در واقع نشانه‌‌‌ای از یک خلأ راهبردی است؛ خلأیی که اجازه نداده ظرفیت‌‌‌های بالقوه‌‌‌ای مانند انرژی خورشیدی در استان‌‌‌هایی نظیر گلستان به بالفعل تبدیل شوند. در حالی‌‌‌که بسیاری از مناطق روستایی استان از تابش قابل‌‌‌توجه خورشید برخوردارند، اما نبود مشوق‌‌‌های سرمایه‌‌‌گذاری، طولانی‌‌‌بودن فرآیندهای صدور مجوز، و نبود چارچوب‌‌‌های تضمین خرید، مانع شکل‌‌‌گیری زنجیره‌‌‌های نوآورانه در حوزه انرژی پاک شده است.

از سوی دیگر، بسیاری از صنایع کوچک و متوسط استان برای اجرای طرح‌‌‌های بهینه‌‌‌سازی انرژی، با مشکل تامین مالی مواجهند. فقدان الگوهای ترکیبی برای تامین منابع مالی، نظیر مدل‌‌‌های مشارکت عمومی-خصوصی یا بهره‌‌‌گیری از منابع صندوق توسعه ملی برای پروژه‌‌‌های انرژی‌‌‌بَر، موجب شده تا اراده برای اصلاحات در سطح بنگاه، در عمل به بن‌‌‌بست برسد.

برای عبور از این بحران، ما نیازمند نگاهی جامع و عملی به حکمرانی انرژی هستیم؛ نگاهی که در آن، واقعی‌‌‌سازی تدریجی قیمت‌‌‌ها، هدفمند کردن یارانه‌‌‌ها، حمایت از انرژی‌‌‌های پاک و حذف موانع سرمایه‌‌‌گذاری در دستور کار قرار گیرد. اتاق بازرگانی گرگان آماده است با مشارکت اتاق ایران و سایر استان‌‌‌ها، بستر همکاری بخش خصوصی در طرح‌‌‌های ملی انرژی را فراهم کند؛ به‌‌‌ویژه در حوزه‌‌‌هایی مانند ساخت نیروگاه‌‌‌های تجدیدپذیر، بهینه‌‌‌سازی مصرف در صنایع غذایی، و مشارکت در صادرات انرژی از طریق کریدورهای شمالی کشور.

ناترازی انرژی، فقط بحران برق و گاز نیست، بلکه نشانه‌‌‌ای از ناترازی در سرمایه‌‌‌گذاری و مدیریت منابع کشور است. اگر امروز برای برقراری این توازن اقدامی نشود، فردا توسعه‌‌‌ای برای متوازن‌‌‌سازی نخواهیم داشت.

* رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گرگان