روی خوش بورس به حذف رانت کالایی

 رشد فلزی-معدنی‌ها در واکنش به آزادسازی قیمت‌ها

روز گذشته نمادهای زیرمجموعه گروه فلزات اساسی و کانه‌های فلزی، بیشترین نقش در جهش نماگر اصلی بورس تهران را بر عهده داشتند. شرایطی که سبب شد این نماگر در قله جدید ۱۳۷ هزار واحدی قرار گیرد. دلیل رشد مناسب قیمتی نمادهای فلزی – معدنی طی معاملات روز گذشته را می‌توان در اخبار پیرامون قیمت‌گذاری محصولات فلزی در بورس کالا جست‌وجو کرد. به این ترتیب انتشار خبرهای غیررسمی مبنی بر موافقت با عرضه محصولات مسی در بورس کالا با قیمت پایه بر اساس ارز بازار ثانویه و برداشتن سقف رقابت قیمت روزانه، محرک رشد قیمت سهام شد. از سوی دیگر، مصاحبه‌ای از معاون اول رئیس‌جمهوری روی خط «ایرنا» رفت که بر خبر پیشین اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی به کالاهای اساسی و ضروری تاکید داشت. در مجموع، این اخبار سبب شد تا با تقویت گمانه‌زنی‌های سرمایه‌گذاران درخصوص برداشتن سقف قیمتی برای عرضه محصولات فلزی در بورس کالا و همچنین تسویه عرضه‌ها با نرخ دلار بازار ثانویه ارزی، رشد ۹/ ۳ درصد شاخص صنعت فلزات اساسی و کسب بازدهی روزانه ۵/ ۴ درصدی برای معدنی‌ها در پایان معاملات دیروز ثبت شود. استقبال از این نمادها تا جایی پیش رفت که برخی از نمادهای زیرمجموعه این دو گروه با افزایش حجم تقاضا در سقف مجاز قیمتی و تشکیل صف خرید همراه شدند. در این میان، می‌توان به معاملات نمادهای پرتقاضا و اثرگذار «فولاد»، «فملی» و «کگل» اشاره کرد.

البته عصر دیروز خبرهایی هم، درخصوص از سرگیری عرضه محصولات فولادی از امروز-سه‌شنبه- در بورس کالا بدون تغییر قیمت پایه به بازار مخابره شد. در این خصوص یک منبع آگاه در گفت‌وگو با «دنیای بورس» از عرضه محصولات فولادی در بورس کالا بدون تغییر در قیمت‌ پایه خبر داد. بر اساس اظهارات این منبع مطلع، نرخ پایه محصولات در گروه فولادی با معادل دلاری ۴۲۰۰ تومانی محاسبه شده و محدوده نوسان مجاز روزانه از ۵ درصد به ۱۰ درصد افزایش یافته است. در مورد نرخ پایه و دامنه نوسان عرضه محصولات پتروشیمی نیز  تصمیم نهایی گرفته نشده است.

 چالش نرخ خوراک گریبان‌گیر پتروشیمی‌ها

پتروشیمی‌ها که طی معاملات روز یکشنبه، با موج سنگینی از تقاضا و رشد حداکثری قیمت همراه بودند، روز گذشته معاملات ضعیف‌تری را نسبت به دیگر نمادهای کالایی تجربه کردند. در تشریح این وضعیت می‌توان به چالش تعیین نرخ خوراک این شرکت‌ها در چارچوب بسته جدید ارزی اشاره کرد. روز یکشنبه در آخرین تحولات مربوط به این گروه، طرحی دوفوریتی در راستای آزادسازی نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی در دستور کار نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفت. در این طرح بر لزوم تسویه ارزی خوراک با وزارت نفت از سوی صنایع پایین‌دست نفت مانند پتروشیمی‌ها تاکید شده بود. با تصویب نهایی این موضوع، رانت چندین ساله پتروشیمی‌ها (ناشی از اختلاف نرخ ارز مبادله‌ای به‌عنوان مبنای خوراک پتروشیمی‌ها و نرخ ارز آزاد به‌عنوان مبنای نرخ فروش محصولات این شرکت‌ها) حذف خواهد شد. هر چند حذف رانت خوراک شرکت‌های پتروشیمی و پالایشی به خودی خود امری خوشایند است، اما از آنجا که اجرایی شدن این طرح تاثیر منفی بر سودآوری شرکت‌های پتروشیمی می‌گذارد، معاملات پتروشیمی‌ها تحت‌ تاثیر این مساله با فشار عمومی فروش به ویژه پتروشیمی‌های مصرف‌کننده خوراک گاز به پایان رسید. در این خصوص اما باید توجه داشت شرایط مناسب بنیادی این شرکت‌ها می‌تواند مانع از اثرگذاری شدید ریسک آزادسازی قیمت خوراک پتروشیمی‌ها بر قیمت سهام مزبور شود.

 مروری بر بازگشایی بازارهای جهانی

روز گذشته به دنبال بازگشت امید نسبت به کاهش تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین در میان فعالان بازار فلزات پایه، بسیاری از این محصولات در صبح دوشنبه روندی صعودی را در پیش گرفتند. در این خصوص امروز (سه‌شنبه) مذاکرات دو روزه میان آمریکا و چین بر سر مساله تجارت خارجی آغاز می‌شود. فعالان بازار فلزات امید دارند با کاهش تنش‌ها میان دو ابرقدرت اقتصادی، نگرانی‌ها در زمینه رشد اقتصادی برطرف و تقاضا برای فلزات احیا شود. در چند هفته اخیر با شدت گرفتن تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین، بسیاری از سرمایه گذاران به سوی دارایی‌های امن حرکت کردند و همین امر به خروج ملموس جریان نقدینگی از بازار فلزات منجر شد. اما خوش‌بینی به مذاکرات تجاری بین دو اقتصاد بزرگ دنیا، سبب افزایش اقبال سرمایه‌گذاران به بازارهای کالایی و بازگشت نسبی قیمت فلزات به محدوده مثبت شد.

از دیگر تحولات اثرگذار بر بازارهای کالایی می‌توان به حصول توافق میان کارگران معدن مس اسکوندیدا با شرکت BHP اشاره کرد. روز یکشنبه اتحادیه کارگری این معدن قرارداد کاری جدیدی را با شرکت BHP منعقد کرد.  به این ترتیب ریسک برگزاری اعتصاب در بزرگ‌ترین معدن مس جهان از میان رفت.در این شرایط روز گذشته هر تن مس در معاملات آتی لندن با رشدی ۷۵/ ۱ درصدی در سطح ۶۰۱۶ دلار در هر تن قرار گرفت. آلومینیوم نیز با افزایش ۱/ ۲ درصدی، ۲۰۷۶ دلار در هر تن مورد معامله قرار گرفت. سرب نیز ۸/ ۰ درصد گران شد و ۲۰۱۷ دلار در هر تن قیمت خورد. کمترین میزان رشد اما به فلز روی با افزایش ۲/ ۰ درصدی و قرار گرفتن در سطح ۲۳۸۵ دلاری اختصاص یافت.از سوی دیگر، انتشار اخباری در زمینه احتمال اعمال محدودیت‌های جدید برای واحدهای فولادسازی در تانگشان چین، قیمت محصولات فولادی را در بازار آتی شانگهای با جهشی ملموس مواجه کرد. به این ترتیب دیروز قیمت میلگرد فولادی در مقطعی از معاملات به رقم ۴۳۶۴ یوآن (۶۳۵ دلار) رسید. این رقم از ۲۲ سپتامبر سال ۲۰۱۱ تاکنون در بازار دیده نشده بود.

 صنایع بورسی در ۵ ماه نخست ۹۷

شاخص کل بورس تهران در ۵ ماه سپری شده از سال ۹۷، بیش از ۴۲ درصد بازدهی در کارنامه این بازار ثبت کرده است. در این میان نگاهی به نوسان این نماگر در سال‌جاری نشان از ثبت دو دوره رونق دارد؛ دوره نخست از روزهای پایانی خرداد ماه تا پایان معاملات ۴ تیر و دوره دوم از ۶ مرداد ماه تا دوشنبه هفته گذشته (۱۵مرداد). شرایط دو روز اخیر معاملاتی نیز می‌تواند نشانه‌ای از ورود این نماگر به سومین دوره رونق در سال‌جاری باشد. در این میان مروری بر عملکرد صنایع ۳۸گانه بورسی خالی از لطف نیست. نگاهی به جدول بازدهی صنایع از ابتدای سال تاکنون نشان از پیشتازی سهام کالایی دارد. در رده نخست این جدول، گروه استخراج نفت و گاز با تک نماد «حفاری» و کسب بازدهی ۱۴۳ درصدی قرار دارد.

 در رده‌های دوم تا چهارم برترین صنایع بورسی در بازه زمانی ۵ ماهه سال ۹۷ اما گروه‌های کانه‌های فلزی، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی به‌چشم می‌خورد. به این ترتیب، معدنی‌ها در مدت مذکور موفق به کسب سود حدود ۹۱ درصدی برای سهامداران خود شده‌اند. فلزی‌ها نیز در همین بازه زمانی با بازدهی افزون بر ۸۵ درصدی همراه شده‌اند. شاخص صنعت پتروشیمی‌ها نیز با افزایش ۵۶ درصدی، در رده چهارم صنایع ۳۸ گانه بورسی از ابتدای سال تاکنون ایستاده است. پالایشی‌ها نیز سهامداران خود را بی‌نصیب نگذاشتند و در این بازه زمانی با رشد ۶/ ۴۶ درصدی همراه شدند. نگاهی به جدول بازدهی صنایع بورسی در سال گذشته نیز وضعیتی مشابه را نشان می‌دهد. در این سال روند مطلوب قیمت فلزات در بازارهای جهانی به رشد پرشتاب قیمت سهام شرکت‌های وابسته به بازارهای کالایی انجامید. در سال‌جاری نیز با وجود تثبیت قیمت‌های جهانی اما روند شتابنده نرخ دلار در بازار آزاد و تاثیر آن بر افزایش سودآوری شرکت‌های کالایی، بر روند قیمتی این سهام منعکس شد تا صنایع مزبور در صدر جدول بازدهی ۵ ماه نخست سال ۹۷ قرار گیرند.

 مروری بر معاملات بازار

نماگر بورس تهران در ادامه رکوردشکنی‌های روز یکشنبه خود، دیروز نیز با ثبت سه کانال‌شکنی در مسیر صعودی، در قله جدید ۱۳۷ هزار واحدی ایستاد. بازگشت تقاضا به معاملات سهام از ابتدای هفته تا معاملات روز گذشته، سبب شد تا نماگر اصلی بورس تهران با ۷ کانال‌شکنی در مسیر صعودی و کسب بازدهی بیش از ۵ درصدی همراه شود.روز گذشته نیز شروع توفانی فلزی – معدنی‌ها، زمینه جهش ۲۷۱۸ واحدی شاخص سهام (معادل ۲ درصد) را فراهم آورد. ارزش معاملات نیز در این روز در سطح قابل‌توجه ۷۱۷ میلیارد تومانی قرار گرفت. با احتساب رشد دیروز، بازدهی این نماگر از ابتدای سال تاکنون به ۳۵/ ۴۲ درصد رسید. به این ترتیب نمادهای معاملاتی «فولاد»، «فملی»، «کگل» و «فارس» نقشی اثرگذار در رشد این نماگر ایفا کردند.

در مجموع بررسی روند صنایع بورسی نشان می‌دهد از ۳۸ ‌صنعت مورد بررسی، ۲۳ صنعت با رشد شاخص همراه شدند و در مقابل شاهد کاهش شاخص ۱۳ صنعت بورسی بودیم. هر‌چند عمده رشد شاخص سهام بر دوش گروه‌های بزرگ کالایی بود اما گروه‌های کوچک و تک‌نماد بازار همچون استخراج نفت و گاز و استخراج زغال‌سنگ با بیشترین رشد شاخص صنعت خود همراه شدند. با این حال وزن کم این صنایع بر شاخص کل سهام اثر چندانی به‌جا نگذاشت.روز گذشته دو نماد معاملاتی «حفاری» و «کطبس» پس از ارائه شفاف‌سازی به دلیل نوسان بیش از ۲۰ درصدی قیمت در کمتر از ۵ روز معاملاتی به گردونه معاملات بازگشتند. حفاری شمال در این روز شاهد رشد بیش از ۱۰ درصدی قیمت سهام خود بود. نماد معاملاتی شرکت زغال‌سنگ نگین‌طبس نیز پس از ثبت رشد ۶/ ۶ درصدی در روز گذشته، بار دیگر با توجه به تغییرات بیش از ۵۰ درصدی قیمت سهام، به منظور برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی توسط ناشر متوقف شد.

یکی از مهم‌ترین‌ اتفاقات دیروز بازار سهام، بازگشت نماد معاملاتی شرکت داده‌گستر عصر‌نوین پس از توقف ۸ماهه به تابلوی معاملات بورس تهران بود. به این ترتیب دیروز «های‌وب» با محدودیت نوسان ۲ درصدی قیمت و با استفاده از مکانیزم حراج به مرحله بازگشایی رسید. در ابتدای معاملات این سهم با صف فروش سنگین ۱۴۰ میلیونی در قیمت ۵۸۶۱ ریالی همراه شد. در ادامه این سهم با قیمت ۵۷۴۴ ریالی (افت قیمت ۹۵/ ۳ درصدی) کشف قیمت شد.

 نگاهی به تغییر مالکیت‌ها

بررسی روند جابه‌جایی‌های صورت‌گرفته در بازار دیروز نشان از فعالیت قابل‌توجه سهامداران حقیقی در سمت خرید دارد. به‌طوری‌که در این روز خالص خرید معامله‌گران خرد بازار به بیش از ۱۱۴میلیارد تومان رسید.در این روز بیشترین حجم جابه‌جایی‌های صورت‌گرفته به نمادهای فلزی و معدنی تعلق داشت، به‌طور‌ی‌که در صدر این خریدها تمایل برای جمع‌آوری سهام فولاد مبارکه بود که با خالص خرید ۳۵میلیارد تومانی حقیقی‌ها روبه‌رو‌ شد. در ادامه این روند خریدهای پرحجم در نماد ملی مس ایران قرار داشت. بر این اساس بیش از ۲۳میلیارد تومان نقدینگی در مسیر پرتفوی سهامداران حقوقی به حقیقی «فملی» منتقل شد. فولاد خوزستان نیز با انتقال تغییر مالکیت ۵/ ۷ میلیارد تومانی به پرتفوی سهامداران حقیقی از دیگر نمادهای مورد توجه در این گروه بود.

به این ترتیب با خریدهای صورت‌گرفته، گروه فلزی بیشترین ارزش تغییر مالکیت را در میان ۳۷صنعت دیگر به‌ خود اختصاص داد، به‌طوری‌که در مجموع بیش از ۶۶میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان نقدینگی در مسیر سبد سهامداران حقوقی به حقیقی این صنعت جابه‌جا شد.در ادامه این روند گروه معدنی قرار داشت که با خالص خرید ۲۰میلیارد و ۵۰۰میلیون تومانی در فهرست صنایع مورد توجه سهامداران خرد بازار قرار گرفت. در راس این گروه نیز تمایل به خرید سهام گل‌گهر و چادرملو بود. البته میزان خریدهای صورت‌گرفته در نماد «کگل» به مراتب سنگین‌تر بود و با حجم تغییر مالکیت ۱۶میلیارد و ۵۰۰میلیون تومانی همراه شد. خالص خرید سهامداران خرد در نماد «کچاد» نیز به بیش از ۷میلیارد تومان رسید.گروه پالایشی نیز از دیگر صنایع مورد توجه حقیقی‌ها در بازار دیروز بود که با خالص خرید ۱۳میلیارد تومانی حقیقی‌ها همراه شد. در این میان دو نماد پالایش نفت تبریز و اصفهان، بیشترین حجم خریدها را به خود اختصاص دادند؛ به‌طوری‌که تغییر مالکیت بیش از ۴میلیارد تومانی در هر کدام از این دو نماد و در مسیر پرتفوی سهامداران حقوقی به حقیقی صورت گرفت. البته در این روز سهامداران خرد به جمع‌‌آوری سهام پالایش نفت تهران نیز تمایل نشان داده و توانستند خالص خرید ۳/ ۲میلیارد تومانی را در این نماد به سمت پرتفوی خود رقم بزنند.

 حقوقی‌ها چه خریدند؟

بررسی روند خریدهای صورت‌گرفته از سوی سهامداران عمده نیز نشان از آن دارد که گروه اطلاعات و ارتباطات بیشترین تغییر مالکیت را از سوی سهامداران حقوقی تجربه کرد که با رقمی در حدود ۲میلیارد تومان همراه شد. در این میان تمامی رقم مزبور به تغییر مالکیت سهام «های‌وب» تعلق داشت. این نماد که پس از توقف چندین ماهه سرانجام روز گذشته بازگشایی شد، با عرضه سنگین سهامداران خرد مواجه شد. به‌ این ترتیب سهام عرضه‌شده توسط حقوقی شرکت جمع‌آوری شد.همچنین در این روز پتروشیمی پارس نیز از دیگر نمادهایی بود که از حمایت سهامداران عمده برخوردار شد؛ به‌طوری‌که ۹میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان نقدینگی در مسیر پرتفوی سهامداران حقیقی به حقوقی «پارس» منتقل شد.