شاخص سهام ۲۵۸ واحد افت کرد
برزخ معاملاتی در بورس تهران
خاطره سال ۹۴ در اذهان سهامداران
در روزهای اخیر شاهد رکود مزمن معاملات سهام به واسطه فشار عوامل بیرونی بازار هستیم. رکود حاکم بر دادوستدهای سهام در روزهای اخیر تا حدی است که میانگین روزانه ارزش معاملات خرد طی یک ماه گذشته به سطح ۹۴ میلیارد تومان تنزل کرده است. این در حالی است که میانگین روزانه جریان نقدینگی در مدت مشابه سال قبل ۱۵۵میلیارد تومان بوده است. کاهش ۴۰ درصدی جریان نقدینگی نسبت به فروردین ماه سال گذشته، در چشم‌انداز کنونی، بیش از هر چیز یادآور روزهای کم‌رمق معاملات سهام در بحبوحه تحولات توافق هسته‌ای در سال ۹۴ است. جایی که می‌توان اثر چشمگیر تحولات پیرامون توافق‌نامه هسته‌ای را در فراز و فرود قیمت‌ها و جریان کم‌جان نقدینگی در آن بازه زمانی به وضوح دید.
بازار سهام تقریبا از میانه‌های تابستان سال ۹۴ تا بروز نخستین نشانه‌های قطعی از اجرای توافق هسته‌ای، در اوایل زمستان همان سال، با رکود نفسگیری دست و پنجه نرم می‌کرد. میانگین ارزش معاملات خرد سهام از ابتدای مرداد سال ۹۴ تا اجرایی شدن توافق هسته‌ای در اوایل دی‌ماه همان سال، در سطح ۷۵ میلیارد تومان قرار داشت. انجام توافق و نتایج اولیه برجام منجر به خوش‌بینی بسیار زیاد در بین سهامداران و رشد خیره‌کننده ارزش سهام وابسته به عملی شدن برجام، به ویژه سهام گروه خودرویی بورس تهران بود که مستقیما از توافق مزبور اثر مثبت می‌پذیرفتند. چیزی که در روزهای اخیر در بازار سهام شاهد آن هستیم تا حدودی مشابه وضعیت حاکم بر معاملات آن دوره و در نتیجه شکل‌گیری فضای انتظاری بر بازار طی هفته‌های اخیر است. هر چند وضعیت کنونی اقتصاد کشور در روزهای اخیربا آن دوره تفاوت‌هایی دارد، با این حال در فضای تردید و انتظار این دو مقطع شباهت بسیار زیادی دارند. چنانکه اغلب کارشناسان نیز سرنوشت نامعلوم توافق هسته‌ای و انتظار فرساینده بازیگران بازار از چگونگی اظهار نظر ترامپ در قبال برجام را متهم اصلی رکود فعلی معاملات سهام می‌دانند. وضعیتی که از بهمن‌ماه سال گذشته با تعیین ضرب‌الاجل رئیس‌جمهوری آمریکا برای خروج مشروط از برجام، بیش از پیش بر معاملات سهام سایه انداخت و هنوز عامل اصلی نگرانی از آینده قیمت‌ها و تغییر معادلات حاکم بر بازار به واسطه اثرات منفی چنین احتمالی است. تنها تفاوت این دوره با سال ۹۴ در این است که تمام تلاش‌ها در سال ۹۴ برای شکل‌گیری توافق بود؛ اما در وضعیت فعلی هراس از خروج آمریکا از برجام و از بین رفتن یا برهم خوردن این توافق‌نامه است. با این حال، اخباری موافق و مخالفی در ارتباط با موضوع برجام منتشر می‌شود. در روزهای اخیر شاهد رایزنی طرف‌های اروپایی توافق هسته‌ای برای منصرف کردن آمریکا از خروج از برجام هستیم. با این همه، به نظر می‌رسد که تا تصمیم نهایی درشامگاه بیست‌ودوم اردیبهشت ماه سهامداران باید در بیم و امید ناشی از این موضوع به داد وستد سهام مبادرت ورزند.
بورس در آیینه دلار
اما رویداد دیگری که طی روزهای اخیر در کنار ریسک‌های برجامی ارزش سهام را تحت فشار قرار داده است، وضعیت نابسامان بازار ارز و ابهامات ناشی از اعلام نرخ دلار در سطح ۴۲۰۰ تومان است. پیش از این انتظار می‌رفت که سیاست‌گذار به‌منظور بازگردانی آرامش به بازار ارز، موقتا نرخ دلار را در سطح مزبور تثبیت کند. اما به نظر می‌رسد که وضعیت کنونی تداوم خواهد داشت و تصمیم سیاست‌گذار غیرقابل برگشت است. رئیس‌جمهور روز گذشته در نشست با مدیران دولتی بر تصمیم دولت در پایداری سیاست ارزی جدید تاکید کرد. اگر چنین باشد، با توجه به نقش‌آفرینی نرخ دلار در معاملات سهام و انتفاع‌بخشی عمده‌ای از سهام صادراتی بازار، ممکن است وضعیت کنونی ادامه بیابد.در مجموع این دو عامل مهم برون‌بازاری (سرنوشت برجام و وضعیت برجاک)، باعث ایجاد فضایی در بازار سهام شده است که می‌توان از آن تعبیر به برزخ معاملات بورس تهران کرد. قفل شدن معاملات سهام در دایره بسته عوامل اجتناب‌ناپذیر بیرونی و نبود چشم‌انداز روشن نسبت به این مسیر، به شکل‌گیری فرآیندی فرسایشی در بازار انجامیده است.
آنچه در وضعیت فعلی می‌تواند بر خلاف جریان منفی بازار، نقش مهمی در معاملات سهام ایفا کند، انتشار گزارش عملکرد ماهانه شرکت‌ها در روزهای پیش رو است. از روز گذشته برخی از بنگاههای بورسی عملکرد خود را برای ماه فروردین روانه سامانه اطلاع‌رسانی ناشران(کدال) کردند. انتظار می‌رود که اغلب نمادهای معاملاتی بورس تهران تا انتهای این هفته چگونگی عملکرد خود را در یک ماه گذشته و همچین عملکرد خود برای سال ۹۶ را به اطلاع سهامداران برسانند. آنچه اهمیت این گزارش‌ها را نسبت به گزارش‌های قبلی بیشتر می‌کند، مختصات جدید بازار ارز و حضور جدی بازارساز ارزی است که با اعمال قیمت‌های دستوری سعی در مهار سازوکار بازار و گسیل دادن ارز صادرکنندگان به سامانه قابل‌کنترل بانکی برای حفظ نرخ هدف خود دارد. از این رو باید به دقت گزارش شرکت‌ها را با اعمال نرخ واحد ۴۲۰۰ تومانی برای دلار رصد کرد تا تصویر عینی‌تری از اثرگذاری این نرخ بر وضعیت سودآوری شرکت‌ها به دست آورد. از این‌رو، به نظر می‌رسد که با انتشار گزارش‌های مزبور تا حدودی تقاضا در سهام تقویت شود. به عبارت دیگر، بررسی دقیق‌تر صورت‌های مالی شرکت‌ها از سوی سهامداران، به ویژه تاثیر تغییرات نرخ دلار در سمت هزینه و درآمد بنگاههای وابسته به این متغیر، می‌تواند تصویر واقعی‌تری از معاملات بازار را ترسیم کند و از شدت تاثیر انتظارات منفی و نگرانی سرمایه‌گذاران از شکل‌بندی جدید بازار ارز بکاهد. هر چند سایه سنگین ریسک‌های سیستماتیک همچنان مانع اصلی انعکاس عملکرد شرکت‌ها در رفتار سهامداران قلمداد می‌شود.
در بازار چه گذشت؟
در دو روز پایانی هفته گذشته با کاهش شدت فشار عرضه سهام، روند نزولی شاخص کل متوقف شد و معاملات وضعیت نسبتا متعادلی داشت. بنابراین، این انتظار شکل گرفت که پس از چند روز فشار عرضه، معاملات در اردیبهشت روند متفاوت‌تری را آغاز کند و انتشار تدریجی گزارش ناشران از عملکرد خود طی یک ماه گذشته به تقویت تقاضا بینجامد. اما انتظارات در اولین روز کاری در اردیبهشت برآورده نشد و شاخص کل یک بار دیگر کاهش یافت. نماگر اصلی سهام که در ابتدای ساعات معاملاتی دیروز رشد ملایمی را ثبت کرده بود، در ادامه، با فشار فروش بر سهام بنگاههای بزرگ با افت ۲۵۸ واحدی مواجه شد. در عین حال، شاخص کل هم‌وزن رشد ۶۰ واحدی(۳۵/ ۰ واحدی) را به نمایش گذاشت. در جریان معاملات دیروز سهام گروه فلزات اساسی بیشترین نقدینگی را در بین صنایع جذب کرد. سهامداران در روز گذشته حدود۱۱ میلیارد تومان نقدینگی در زیرمجموعه گروه فلزات را بین خود دست‌به‌دست کردند. در میان نمادهای این گروه، فولاد، ضمن جذب بیشترین نقدینگی، بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص کل بر جای گذاشت. به عبارت دقیق‌تر، نماد معاملاتی «فولاد» به لحاظ تاثیر بر محاسبه نماگر بازار با فاصله نسبتا زیاد از دیگر نمادها حدود ۹۵ واحد از ارتفاع شاخص کل کاست.
در معاملات دیروز دیگر سهام مرتبط با فولاد، از جمله «فخوز»، «کاوه» و «ارفع» نیز به تبع معاملات منفی در نماد معاملاتی فولاد مبارکه اصفهان با افت قیمت مواجه شدند. به نظر می‌رسد که افزون بر تاثیر منفی نرخ دلار، بحران زیست محیطی در کشور و کمبود منابع آبی عامل دیگری بر ضعف معاملات بر تولیدکنندگان صنعتی به ویژه صنایع مادر چون صنعت فولاد است. به ویژه که در روزهای اخیر صحبت از افزایش بهای آب برای تولیدکنندگان واحد‌های صنعتی به‌طور جدی مطرح است.
در سمت دیگر معاملات، شاهد ضعف تقاضا در نمادهای مرتبط با فلز مس بودیم. هر‌چند قیمت هر تن فلز مس در بازار فلزات لندن در دو روز پایانی هفته گذشته رشد قابل‌توجهی را به نمایش گذاشت و تا محدوده ۷ هزار دلار در هر تن افزایش یافت، اما سهامداران این بازار استقبال چندانی از نمادهای مرتبط با این فلز، از جمله «فملی» به عمل نیاوردند و در نهایت شاهد افت ارزش سهام وابسته در بورس تهران طی روز گذشته بودیم.
از سوی دیگر، به رغم فضای منفی حاکم بر معاملات گروه فلزات، تقاضا در سهام مرتبط با صنعت روی افزایش یافت. اغلب سهام مرتبط با صنعت روی طی روز گذشته به لطف رشد قیمت روی در بازار جهانی با افزایش تقاضا روبه‌رو شدند و در نتیجه رشد محسوس قیمت سهم را تجربه کردند. در جریان معاملات دیروز قیمت سهام در نماد «فاسمین» به‌عنوان لیدر صنعت روی، بیش از ۳ درصد رشد کرد. هر تن فلز روی در آخرین معاملات بازار فلزات لندن در محدوده ۳ هزار و۲۴۰ دلار مبادله شد. به‌نظر می‌رسد در کنار رشد قیمت جهانی فلزات پایه در بازار جهانی طی دو روز پایانی معاملات، اصلاح قیمت در سهام گروه فلزی و رسیدن به سطوح جذاب قیمتی در بهبود تقاضا در این سهام موثر بوده است. با وجود رشد قیمت برخی از سهام گروه فلزات، شاخص این گروه در فضای منفی دیروز ۸/ ۰ درصد کاهش یافت.
در گروه پتروشیمی، تولیدکنندگان محصولات پلیمری نظیر پتروشیمی جم تحت فشار کاهش قیمت محصولات خود با فشار عرضه روبه‌رو بودند. همچنین متانول‌سازان این گروه نیز به رغم رشد قیمت متانول در بازارهای شرق آسیا در محدوده منفی قیمت مبادله شدند. یکی از رویدادهای دیروز انتشار گزارش عملکرد پتروشیمی خارک برای ماه فروردین بود. گزارش مزبور حاکی از تاثیر منفی دلار در عملکرد «شخارک» بوده است و همین امر در تقاضای سهام مرتبط منعکس شد. به عبارت دیگر، معاملات نمادهای «شپدیس»، «شخارک»، «شفن» و «زاگرس» تحت تاثیر این گزارش قرار گرفتند.
در مجموع شاخص گروه شیمیایی در پایان معاملات دیروز نزدیک ۴/ ۰ درصد کاهش یافت. در عین حال، در بین گروه‌های بزرگ، شاخص گروه‌های خودرو و پالایشی به ترتیب با رشد ۲۴/ ۰ و ۱۴/ ۰درصد مواجه شد. رشد اندک شاخص پالایشی در روز گذشته به لطف معاملات مثبت در نمادهایی نظیر پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تهران رقم خورد. هر چند در ساعات ابتدایی معاملات دیروز قیمت‌ها در این سهام رشد قابل قبولی را به نمایش گذاشتند، اما فشار عرضه سهام در ساعات پایانی معاملات مانع از افزایش بیشتر قیمت‌ها شد.قیمت نفت برنت در هفته گذشته تا نزدیکی ۷۴ دلار هم رسید. ضمن اینکه افزایش نرخ ارز مورد استفاده این شرکت‌ها نیز به‌طور بالقوه در تقاضای سهام گروه پالایشی موثر است. هر‌چند با افزایش چشمگیر قیمت نفت برنت طی دو‌روز پایانی هفته گذشته انتظار می‌رفت که سهامداران استقبال بیشتری به سهام وابسته نشان دهند، اما چنین اتفاقی نیفتاد. به نظر می‌رسد که خلأ اطلاعاتی پیرامون شرکت‌های پالایشگاهی به دلیل وقفه در انتشار گزارش عملکرد باعث تردید در سمت خرید سهام این گروه شده است. استقبال از سهام گروه قند و شکر که در دو روز پایانی هفته گذشته با استقبال از سوی سهامداران مواجه شده بود طی روز گذشته نیز با رشد قیمت ادامه یافت. هر چند جریان نقدینگی در این گروه نسبت به روز چهارشنبه از قدرت کمتری برخوردار بود با این حال شاخص گروه قند و شکر در پایان معاملات دیروز حدود یک درصد افزایش یافت.
در مجموع شاخص نیمی از صنایع بورس در پایان معاملات دیروز با افت مواجه شد. عنوان بیشترین افت شاخص طی معاملات دیروز به گروه استخراج معادن تعلق گرفت. در بین گروه‌های بزرگ، گروه فلزات اساسی و شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی به ترتیب با ۷۸/ ۰ و ۶۸/ ۰ درصد کاهش یافتند. در مقابل، شاخص ۱۵ گروه در پایان معاملات دیروز افزایش یافت که در این بین، گروه استخراج نفت و گاز و گروه محصولات کاغذی با رشد ۶/ ۴ و ۴/ ۲ بیشترین رشد را به ثبت رساندند.
همگام با بازیگران بازار
روز گذشته خالص تغییر مالکیت میان بازیگران اصلی بازار، به نام سهامداران حقوقی بازار رقم خورد. به این ترتیب دیروز بیش از ۴۷ میلیون و ۳۰۰ هزار سهم به ارزش ۶ میلیارد و ۳۲۰ میلیون تومان از سبد سهام معامله‌گران حقیقی به پرتفوی حقوقی‌ها منتقل شد. بیشترین میزان خالص خرید معامله‌گران حقوقی بار دیگر به نماد معاملاتی بانک صادرات اختصاص داشت. به این ترتیب دیروز افزون بر ۱۶ میلیون سهم «وبصادر» به ارزش یک میلیارد تومان به پرتفوی حقوقی‌ها منتقل شد. حقوقی‌ها از ابتدای سال جاری تاکنون مشارکت قابل توجهی را در این نماد بانکی به ثبت رسانده‌اند به‌طوری که از ابتدای سال جاری تاکنون، خالص خرید حقوقی‌ها در این نماد به ۳۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. به نظر می‌رسد این موضوع تلاشی در راستای جلوگیری از افت قیمت سهام این بانک است. نگاهی به روند قیمتی «وبصادر» از ابتدای سال تاکنون نیز حاکی از تثبیت قیمت سهم مزبور در ۶۲۲ ریال دارد. در این راستا گروه مالی سپهرصادرات به همراه صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی سپهرآتی خوارزمی بیشترین خرید را در نماد «وبصادر» داشتند. گروه مالی سپهر صادرات در این مدت( از ابتدای سال تاکنون) بیش از ۷۰۰ میلیون سهم «وبصادر» را به پرتفوی خود افزوده است. خالص خرید صندوق سرمایه‌گذاری بازارگردانی سپهرآتی خوارزمی نیز از ابتدای سال ۹۷ تاکنون در این سهم بانکی به حدود ۶۰ میلیون سهم می‌رسد.پس از «وبصادر» نیز بیشترین خالص خرید حقوقی‌ها در نماد معاملاتی شرکت فولاد مبارکه اصفهان شکل گرفت. به‌طوری‌که خالص خرید حقوقی‌ها در نماد «فولاد» به ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار سهم به ارزش ۹۵۰ میلیون تومان رسید. در آن سوی بازار نیز حقیقی‌ها بیشترین تحرک خود را در نماد معاملاتی شرکت‌های خدمات انفورماتیک، پالایش نفت تبریز و کالسیمین دید. به این ترتیب دیروز حدود ۴۰۰هزار سهم «رانفور» به پرتفوی سهامداران حقیقی منتقل شد. این جابه‌جایی رقمی معادل ۹۵۰ میلیون تومان به پرتفوی این گروه از معامله‌گران منتقل کرد. «شبریز» نیز دیروز مورد توجه سهامداران حقیقی قرار گرفته است و شاهد تغییر مالکیت ۲۶۰ میلیون تومانی به نفع این معامله‌گران بود. در «فاسمین» نیز حدود ۴ میلیون و ۴۰۰ سهم به ارزش ۲۵۸ میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی منتقل شد. در میان صنایع ۳۸گانه بورس تهران بیشترین معاملات معامله‌گران حقوقی بازار روی نمادهای بانکی، فلزی‌ها و خودرویی‌ها متمرکز بود. به این ترتیب دیروز خالص تغییر مالکیت بانکی‌ها بیش از یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان و به نفع معامله‌گران حقوقی بازار رقم خورد. فلزی‌ها نیز در این روز با لیدری «فولاد» شاهد جابه‌جایی یک میلیارد و ۶۰۰میلیون تومانی از سبد سهام حقیقی‌ها به پرتفوی معامله‌گران حقوقی بودند. در آن‌سوی بازار اما بیشترین نگاه حقیقی‌ها به رایانه‌‌ها جلب شد و خالص تغییر مالکیت ۸۵۰ میلیون تومانی را رقم زد.
ارسال نظر