دلایل مخالفت بانک مرکزی با بورس ارز

نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: مقاومت بانک مرکزی در راه‌اندازی بورس ارز موجب طرح تحقیق و تفحص از این بانک شده است. محمد رضا پورابراهیمی رییس هیات مدیره بورس کالا و عضو شورای عالی بورس در گفت‌وگو با خبرگزاری موج درباره مخالفت بدنه کارشناسی بانک مرکزی با راه‌اندازی بورس ارز گفت: مشکل این است که بانک مرکزی تصور می‌کند با راه‌اندازی بورس ارز مدیریت بازار ارز از دستش خارج می‌شود، در صورتی که این تصور اشتباه محض است. وی افزود: ساختار بانک مرکزی مربوط به سال‌های قبل از پیروزی انقلاب است و این ساختار سنتی اصلا با تحولات جدید آشنایی ندارد. تحقیق و تفحص به خاطر مقاومت بانک مرکزی

در برابر بورس ارز

نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: اگر بانک مرکزی در مقابل این قضیه و راه‌اندازی بورس ارز مقاومت کند، باید فکری برای تحول در ساختار و جایگاه بانک مرکزی در کشور کنیم.

وی همچنین از بررسی ساختار بانک مرکزی در مجلس شورای اسلامی خبر داد و گفت: طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی در راستای همین مساله است. پورابراهیمی به بازار آزاد خرید و فروش ارز در کشور اشاره کرد و گفت: در شرایط کنونی روزانه حجم قابل توجهی دلار در بازار آزاد مبادله می‌شود؛ اگر کسی این مساله را کتمان می‌کند به نظر من دیگر نمی‌توان حرف منطقی با او زد.

راه‌اندازی بورس ارز در سه فاز

وی به سه فاز مختلف راه‌اندازی بورس ارز اشاره کرد و گفت: برای بورس ارز چندین فاز در نظر گرفته شده، فاز اول راه‌اندازی بورس براساس گواهی سپرده‌های ارزی است که به این صورت است که بازار تعریف شده‌ای را در عرضه و مبادلات ارز خارجی در کشور تعریف می‌کنیم که تقاضای سفته بازی نتواند در این بازار ورود کند.

وی ادامه داد: مشکلی که ما داریم این است که حجم زیادی از تقاضاهای موجود برای دلار و ارزهای خارجی در بازار به واسطه سفته بازی است و در حوزه بورس بازی انجام می‌شود، یعنی در حقیقت تقاضای واقعی نیست.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: در تقاضای سفته بازی هر چقدر دلار عرضه شود، باز این امکان وجود دارد که بازار احساس کند می‌تواند نوسان بگیرد، بنابراین این تقاضا نشدنی است و بانک مرکزی هم شاید نتواند پاسخگوی لازم را داشته باشد.

عضو شورای عالی بورس اظهار کرد: در فاز اول در راه‌اندازی بورس ارز بازار تعریف شده‌ای از عرضه و تقاضا تعریف می‌کنیم که بتواند قیمت تعادلی ایجاد کند. وی در مورد منظور اصلی بازار تعریف شده گفت: منظور اصلی از بازار تعریف شده این است که کسانی که تقاضای واقعی ارز دارند، باید مشخص شوند. چه کسانی تقاضای واقعی ارز دارند؟ در حقیقت تمام شرکت‌هایی که در سال‌های گذشته براساس بودجه‌های خود نیاز به مواد وارداتی، مواد اولیه، کالاهای سرمایه ای، طرح‌های توسعه و امثال اینها داشتند، تقاضا‌کنندگان واقعی هستند و دستگاه‌های متولی می‌توانند این مساله را که این شرکت این میزان ارز را نیاز دارد، احراز کنند. به محض آنکه این نیاز احصا شود، وی می‌تواند تقاضای خرید ارز را در بورس ارائه کند.

وی ادامه داد: در حقیقت دیگر در این بازار، سفته بازی مطرح نیست، هر کسی تقاضای شخصی خود را اعمال می‌کند؛ نیازهای دیگر نیز به همین شکل قابل احصا هستند.

عرضه‌کنندگان بورس ارز چه کسانی هستند؟

رییس هیات مدیره بورس کالا در مورد عرضه‌کنندگان ارز در بورس ارز نیز گفت: عرضه‌کنندگان ارز صادرکنندگان محصولات به خارج از کشور هستند که پول‌هایشان براساس گواهی سپرده در خارج از کشور نگهداری می‌شود، آنها عرضه‌کننده هستند و جالب اینکه اینها در این مدت نگران بودند که چطور ارز ۱۲۲۶ تومانی را تبدیل به پول ایران کنند که این مساله می‌تواند به آنها هم کمک کند که براساس قیمت تعادلی این کار را انجام دهند و روال خارج از عرف تبدیل به روال رسمی و مشخص شود.

به گفته وی، در مرحله اول عرضه و تقاضای واقعی براساس شرایط تعریف شده فقط در خصوص گواهی سپرده ارزی صورت می‌گیرد.

پورابراهیمی در مورد فاز دوم بورس ارز گفت: فاز دوم نیازمند چیز خاصی نیست و خود عرضه و تقاضا می‌تواند تعادل را در بازار ایجاد کند و نیازمند حضور بانک مرکزی به مفهوم عرضه‌کننده ارز در این مرحله هم نیستیم.وی اضافه کرد: ما در فاز دوم پیش‌بینی کردیم که راه‌اندازی قراردادهای آتی ارز را داشته باشیم و لذا در آن اثر تعهدات بانک مرکزی ورود پیدا می‌کند که بانک مرکزی با سررسیدهای مختلف به آینده تعهد می‌کند تا دلارهایی را به واحدهایی که نیازمند هستند تحویل دهد. در نتیجه قرارداد با سر‌رسید ۳ ماهه، ۶ماهه، ۹ ماهه با نرخ‌هایی که می‌تواند مبنای نرخ شناسه نرخ نقدی بازار بورس باشد، تعریف می‌شود.

مدیریت دلار با ریال

عضو شورای عالی بورس عنوان کرد: در این فاز بخش زیادی از تقاضای کاذب به صورت خودکار حذف می‌شود، به این دلیل که به جای دلار فیزیکی قرارداد آتی ارز جایگزین می‌شود، یعنی ما عملا مدیریت دلار را با ریال انجام می‌دهیم و این بزرگ‌ترین تحول در ساختار نظام بانکی و بانک مرکزی ما خواهد بود.

وی قرارداد آتی ارز و گواهی سپرده در بورس را اتفاق بزرگی در عرصه اقتصادی کشور عنوان کرد و گفت: با این اقدام عملا بخش زیادی از دلارهایی که در گاو صندوق‌ها رفته به چرخه اقتصادی کشور برمی گردد و نه تنها تقاضای کاذب ایجاد نمی‌شود؛ بلکه عرضه مازاد ایجاد می‌شود و این یک نوع تعادل در بازار ارز است. وی فاز سوم را راه‌اندازی صندوق‌های سپرده ارزی ذکر کرد و در توضیح آن گفت: راه‌اندازی صندوق‌های سپرده ارزی به ارز گرفته شده از بازار کمک کند تا این ارزها را به چرخه جریان ارزی کشور برگردانیم که با نرخ سود مشخص روی انواع سپرده‌های ارزی این کار انجام می‌شود.