بازار فولاد در حال حاضر یک روند پیچیده را پشت سر می‌گذارد که برای تحلیل آن باید در کنار عوامل واقعی، عوامل روانی تاثیرگذار بر آن را نیز به‌طور کامل مورد بررسی قرار داد؛ عواملی که پیش‌بینی مطلق را سخت خواهند کرد. با این حال «دنیای اقتصاد» در مجموعه گزارش‌های بازار فولاد که هر پنج‌شنبه منتشر می‌شود به‌صورت ممتد به رصد شرایط این بازار پرداخته و شرایط آن را تحلیل کرده است. در این گزارش‌ها، حتی مسیرهای مدیریت بازار هم ترسیم شده، ولی در حال حاضر شرایط کمی پیچیده‌تر از قبل است. این پیچیدگی را می‌توان در دو وضعیت کلی طبقه‌بندی کرد:

۱- وضعیت معاملاتی و قیمت‌ها با کاهش قیمت سکه، باعث وارد شدن یک شوک به بازارهای کالایی شده است، بر این مبنا این نگرانی وجود دارد که کاهش قیمت سکه، همان‌طور که در شرایط رشد قیمت به بقیه بازارها هم سرایت کرد، در شرایط کاهش نرخ هم از بازار سکه به بقیه بازارها سرایت کند.

۲- از طرف دیگر بازار سهام هم به شدت در حال ثبت رکوردهای  تاریخی است که این موضوع باعث می‌شود نقدینگی به سمت بازار سهام جذب شود، موردی که باعث رشد قیمت‌ها در بازارهای کالایی مثل فولاد می‌شود. از سویی قیمت‌ها در حال حاضر آنقدر بالا هستند که کمتر واسطه‌ای جرات خرید می‌کند و غالب کسانی هم که در گذشته خرید کرده‌اند، در حال حاضر در حال کسب سودهای جذابی هستند،‌ بنابراین «تمایل به فروش» بیشتر از تمایل به خرید در ذات بازار دیده می‌شود، اما در این شرایط خریداران هم دست به ریسک نمی‌زنند و خرید خود را به آینده موکول کرده و خریدهای خود را به اندازه ضرورت انجام می‌دهند.

رقابت منفی، پاشنه آشیل بازار

در ادامه شاهدیم که واسطه‌ها و تولیدکنندگان کوچکتر و اغلب نوردی رشد قیمتی خیلی جدی دارند ولی تولیدکنندگان بزرگتر که حجم تولید بالا دارند و قیمت تمام شده پایین‌تری دارند تمایل چندانی به رشد قیمت ندارند.

 به بیان دیگر در قیمت‌های پیشنهادی خود رشد قیمت چندانی را نشان نمی‌دهند که این موضوع حکایت از آن دارد که این افراد بیشتر تمایل به افزایش حجم فروش دارند تا رشد قیمت‌ها؛ این روند باعث شده که در «ذات عرضه» در بازار آهن‌آلات یک دوگانه‌ ایجاد شود.

در این راستا دو روند قابل مشاهده است:

۱-عرضه‌کنندگان کوچک‌تر قیمت‌های خود را بالاتر می‌برند تا بتوانند از نوسان قیمت استفاده کنند.

۲- عرضه‌کننده‌های بزرگ‌تر اما قیمت‌های خودشان را بالاتر نمی‌برند، بلکه حجم تولیدشان را افزایش می‌دهند تا بتوانند از افزایش حجم فروش کسب سود کنند که منطقی‌تر هم هست.

 این موضوع باعث می‌شود که تقاضای موثر در بازار، چه به میزان کم و چه زیاد به سمت تولیدکنندگان اصلی روانه شود، بنابراین تولیدکنندگان کوچکتر یا واسطه‌ها توان بازاریابی خودشان را تا حدودی از دست می‌دهند؛ روندی که باعث می‌شود «جذابیت رشد قیمت» به شدت محدود شود.

از طرف دیگر به دلیل بالا بودن موجودی انبارها و به دلیل اینکه تقاضای موثر چندانی  به بازار تزریق نشده است، اولین اتفاقی که رخ می‌دهد این است که پتانسیل رشد قیمت‌ها محدود شده و جو بازار نگران‌کننده می‌شود. از سویی اگر اولین جرقه از کاهش نرخ در هر نقطه‌ای از بازار دیده شود، به دلیل اینکه بستر تغییر فاز قیمت‌ها در بازار آزاد فولاد وجود دارد، این ترس به شدت و سرعت به بخش‌های مختلف بازار سرایت می‌کند، بنابراین رقابت منفی به این معنا که چه کسی در بازار، محصول و کالای خود را ارزان‌تر به فروش برساند تا حجم فروش بیشتری داشته باشد از این به بعد و در شرایطی که توضیح داده شد به‌عنوان «پاشنه آشیل بازار» در نظر گرفته خواهد شد.

این در حالی است که شاید این فرآیند چند روز به طول بینجامد، شاید اواسط هفته یا اواخر هفته یا هفته آینده به این نقطه برسیم ولی شرایط بازار نشان می‌دهد که تغییر فاز قیمتی جدی است، از طرف دیگر نگاهی به لیست‌های فروش نشان می‌دهد که روی این لیست‌ها نوشته شده: «قیمت با تایید مجدد»، به این معنا که در هر لحظه‌ای ممکن است این قیمت برای هر فروشنده تغییر کند، این شرایط دو مورد را نشان می‌دهد:

۱- بازیگران اصلی بازار هم یک ذهنیت مشخص و یکسانی از دورنمای بازار ندارند.

۲- انسجام قیمت‌گذاری را هم ندارند.

این در حالی است که مجموع این موارد به همراه ضعف نقدینگی و خطرناک شدن قیمت‌ها و سقوط آزاد قیمت سکه نشان می‌دهد که بازار فولاد هم مستعد تغییرات زیادی است، آن هم در شرایطی که قیمت‌های موجود رکوردهای تاریخی بازار فولاد را جابه‌جا‌ کرده و با هر تکانه‌‌ریزی ممکن است «برج عاج بازار فولاد» شکسته شده و پایین ریخته شود، این وضعیتی که در بازار فولاد هست، فقط می‌توانیم بگوییم منجر به این شده که یک دوگانه در بازار باقی بماند، اما آن چیست؟

۱-کاهش نرخ؛ این روند اگر شروع شود به شدت پرشتاب خواهد بود.

۲-رشد محدود قیمت‌ها. به این دلیل که «اصل توانمندی افزایش نرخ» مستهلک شده،‌ به این معنا که توان رشد قیمت زیادی وجود ندارد، ولی پتانسیل ریزش نرخ وجود دارد.

در این شرایط البته با قیمت‌های ثبت شده در بازار فولاد طی روز گذشته باید با احتیاط در این برهه بگوییم کاهش نرخ شروع شده، زیرا هنوز جو روانی افزایش قیمت‌ها در بازار هست و از بین نرفته است. روزهای آینده و پیش‌رو اگر چه رخدادها شفاف‌تر می‌شود ولی هیچ تضمینی هم وجود ندارد که تغییر فاز بازار از امروز یا فردا شروع شود، این شرایط دوران خطرناکی را در بازار ایجاد می‌کند؛ به‌طوری که از ابتدای شروع هفته کاری در روز گذشته، معامله‌گران وارد یک فاز دلهره خطرناک ‌شده‌اند، همین عامل روانی «دلهره» باعث می‌شود که خیلی از معامله‌کنندگان خرد اجناس خود را آرام آرام بفروشند، این روند در ادامه به افزایش حجم عرضه منجر می‌شود، افزایش حجم عرضه هم عامل کاهش نرخ است.

هفته‌ پیش رو، با توجه به مواردی که در این گزارش به آن اشاره شد، احتمالا یک هفته ملتهب در بازار فولاد باشد اما به‌صورت قاطع نمی‌توان گفت که آیا کاهش نرخ همین امروز ایجاد می‌شود یا افزایش نرخ دیگر ادامه‌دار نیست. چون در این شرایط، چیزی که بر بازار حکومت می‌کند، «جو روانی و هیجان معاملات» است، به‌طوری که ممکن است با یک معامله چند ده میلیارد تومانی کل بازار تغییر فاز پیدا کند؛ اما روند برعکس این موضوع هم وجود دارد. در حال حاضر بازار فولاد و آهن‌آلات در شرایط بسیار خطرناکی قرار دارد که عاقلانه‌ترین کار در این شرایط این است که معامله‌گران جانب احتیاط را رعایت کنند.

 

14