تنیده در تار و پود زندگی بشر
جامعه را دوباره شکل دهد
استارتآپهایی که توسط قدرتمندترین شرکتهای فناوری جهان پشتیبانی میشوند، از سال ۲۰۲۲ استقرار این هوشهایمصنوعی مولد را تسریع کردهاند و به میلیونها نفر دسترسی به چتباتهای متقاعدکننده اما اغلب نادرست را میدهند، این در حالی است که سیل موجود در اینترنت با نوشتهها و تصاویر تولیدشده توسط هوشمصنوعی به روشهایی که میتواند، جامعه را تغییر میدهد. داستان هوشمصنوعی یکی از چرخههای تکراری بوده که شامل «افزایش علاقه و سرمایهگذاری» در یک حوزه بوده و اینبار قرعه به نام این حوزه افتاده است.
در دهه ۱۹۵۰، شور و شوق زیادی در مورد ایجاد ماشینهایی وجود داشت که هوشی در سطح انسان را نشان دهند. خود این عبارت در یک کارگاه تابستانی در کالج دارتموث، نیوهمپشایر، در سال ۱۹۵۶ ابداع شد. اما این هدف عالی محقق نشد؛ زیرا سختافزار و نرمافزار کامپیوتر بهسرعت با محدودیتهای فنی مواجه شدند. نتیجه، بهاصطلاح زمستانهای هوشمصنوعی در دهه ۱۹۷۰ و اواخر دهه ۱۹۸۰ بود؛ زمانی که بودجه تحقیقاتی و علاقه شرکتها کمرنگ شد یا از بین رفت.
دهه گذشته، هم برای محققانی که بهدنبال بهبود قابلیتهای یادگیری هوشمصنوعی هستند و هم برای شرکتهایی که بهدنبال بهکارگیری این فناوری هستند، چیزی شبیه به تابستان داغ هوشمصنوعی بود. به لطف ترکیبی از پیشرفتهای عظیم در قدرت کامپیوتر و در دسترس بودن دادهها، رویکردی که از هوشمصنوعی با الهام از مغز استفاده میکند، موفقیتهای زیادی داشته است. قابلیتهای تشخیص چهره و صدا در تلفنهای هوشمند معمولی از چنین شبکههای عصبی استفاده میکنند؛ مانند هوشمصنوعی محاسبهبر که بهترین بازیکنان جهان را در بازی «Board game Go» شکست داده و چالشهای علمی قابلتوجهی را حل کردهاند، همچون پیشبینی ساختار تقریبا تمام پروتئینهای شناختهشده برای علم.
پیشرفتهای تحقیقاتی در این زمینه معمولا در طول سالها آشکار شده است، با ابزارهای جدید هوشمصنوعی که برای کارهای تخصصی به کار میروند یا بهطور نامرئی در محصولات و خدمات تجاری موجود، مانند موتورهای جستوجوی اینترنتی قرار میگیرند. اما در دوسال گذشته، هوشمصنوعیهای مولد که از شبکههای عصبی نیز استفاده میکنند، به کانون پرتلاش صنعت فناوری تبدیل شدند؛ چرا که عزم کردند هوشمصنوعی را از آزمایشگاههای شرکتها خارج کنند و آن را در دسترس عموم قرار دهند. نتایج آشفته، گاهی چشمگیر و اغلب غیرقابل پیشبینی بوده است؛ زیرا افراد و سازمانها برای آزمایش به این مدلها رویآوردهاند.
تیمنیت گبرو، بنیانگذار موسسه تحقیقاتی هوشمصنوعی در کالیفرنیا، میگوید: «واقعا انتظار انفجار مدلهای مولد را که اکنون شاهد آن هستیم، نداشتم. هرگز گسترش محصولی را به این سرعت ندیده بودم.» چراغ اول را کمپانی مستقر در سانفرانسیسکو به نام «OpenAI» روشن کرد؛ زمانی که از یک چتربات مبتنی بر هوشمصنوعی به نام چت جیپیتی در ۳۰نوامبر سال ۲۰۲۰ رونمایی کرد. مایکروسافت یک سرمایهگذاری چند میلیارد دلاری در کمپانی «OpenAI» کرد تا روباتی مشابه چت جیپیتی را در موتور جستوجوی بینگ (Bing) خود قرار دهد که این یک تلاش آشکار برای به زیر کشیدن گوگل و سلطهاش بر موتور جستوجوهای اینترنت بود. این امر باعث شد تا گوگل در مارس ۲۰۲۳ با معرفی چتربات هوشمصنوعی خود به نام «بارد» (Bard) پاسخ دهد.
گوگل همچنین ۳۰۰میلیون دلار در «آنتروپیک» (Anthropic) سرمایهگذاری کرده است؛ یک استارتآپ هوشمصنوعی که توسط کارمندان سابق «OpenAI» تاسیس شده و چتربات کلاد (Claude) خود را از مارس ۲۰۲۳ در دسترس تعداد محدودی از افراد و شرکای تجاری قرار داده است. شرکتهای بزرگ فناوری چینی مانند بایدو و علیبابا نیز به رقابت برای ترکیب روباتهای چت هوشمصنوعی در موتورهای جستوجو و سایر خدمات خود پیوستهاند. این هوشهای مصنوعی مولد در حال حاضر زمینههایی مانند آموزش را تحتتاثیر قرار دادهاند، به طوری که برخی از مدارس چت جیپیتی را ممنوع کردهاند، زیرا میتواند مقالههای کاملی تولید کند که معمولا قابل تشخیص از این نیست که این مطلب توسط انسان نوشته شده یا آن را هوشمصنوعی نوشته است. توسعهدهندگان نرمافزار نشان دادهاند که چت جیپیتی میتواند باگهای کد برنامهنویسی را پیدا و رفع کند و همچنین برنامههای خاصی را از ابتدا بنویسد.
نمایندگان املاک و مستغلات از چت جیپیتی برای ایجاد لیست فروش جدید و پستهای رسانههای اجتماعی و شرکتهای حقوقی از چترباتهای هوشمصنوعی برای پیشنویس قراردادهای قانونی استفاده کردهاند. آزمایشگاههای تحقیقاتی دولت ایالاتمتحده حتی در حال آزمایش این هستند که چگونه فناوری «اوپن ایآی» میتواند بهسرعت مطالعات منتشرشده را برای کمک به هدایت آزمایشهای علمی جدید بررسی کند. براساس گزارش تحلیلگران بانک سرمایهگذاری گلدمنساکس، دستکم حدود ۳۰۰میلیون شغل تماموقت ممکن است با اتوماسیون جزئی با هوشمصنوعی مولد، تقابل پیدا کند. اما، همانطور که آنها در ادامه میگویند، این امر به این بستگی دارد که آیا «هوشمصنوعی مولد تواناییهای وعدهدادهشده خود را ارائه خواهد داد»؛ هشداری آشنا که قبلا در چرخههای رونق و رکود هوشمصنوعی مطرح شده است. آنچه واضح بوده، این است که خطرات واقعی هوشمصنوعی مولد نیز با سرعتی سرگیجهآور آشکار میشوند.
