محمد نهاوندیان در همایش تجارت ایران و عراق مطرح کرد
چهار سد تعامل اقتصادی با عراق
عكس: دنیای اقتصاد
مقامات عراقی بر این باورند که حجم تجارت ۶ میلیارد دلاری ایران و عراق در مقابل کل حجم تجارت این کشور با دنیا، سهم ناچیزی است. بنابراین با توجه به ظرفیت‌هایی که بین دو کشور وجود دارد، روابط تجاری نیز قابلیت ارتقا دارند. به همین منظور، روز گذشته همایش تجاری ایران و عراق برگزار شد و موانع و زمینه‌های همکاری‌های مشترک بین این دو کشور ازسوی مقامات اقتصادی ایران و عراق مورد بررسی قرار گرفت. در این همایش، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور مولفه‌های توسعه اقتصادی مشترک را برشمرد و موانع ارتقای همکاری‌های دو کشور را یادآور شد. به گفته محمد نهاوندیان، «ذخایر مشترک دو کشور»، «مکمل بودن اقتصاد دو کشور» و «فرهنگ مشترک»، سه مولفه‌ای است که می‌تواند به توسعه اقتصادی مشترک بینجامد. از سویی او مهم‌ترین مانع روابط اقتصادی ایران و عراق را نهادینه نشدن روابط بانکی به تناسب روابط تجاری دانست. مانعی که مقامات عراقی حاضر در جلسه و متولیان بخش‌خصوصی ایران و عراق به آن اذعان کردند.
مشاور ارشد رئیس بانک مرکزی عراق و سفیر عراق در ایران که در این همایش حاضر بودند نیز عنوان کردند که بانک‌های مرکزی دو کشور باید زمینه تاسیس بانک مشترک ایران و عراق را فراهم کنند. در این همایش از عدم سازماندهی و هماهنگی در ارتباطات بخش‌های خصوصی دو کشور نیز به‌عنوان مانعی دیگر بر سر راه تجارت عراق و ایران نام برده شد و نهاوندیان اعتقاد داشت که در صورت رفع این مساله، سرعت انجام کارها نیز بیشتر خواهد شد. همکاری‌های نامناسب در برخی از گمرکات و مسائلی که در بخش حمل‌ونقل و ترانزیت کالا بین دو کشور وجود دارد نیز دو مانع دیگر بود که معاون اقتصادی رئیس‌جمهور به آن اشاره کرد. از سوی دیگر یکی از محورهای سخنرانی‌های دیروز نیز مربوط به سخنرانی اخیر ترامپ و شوی ضدایرانی او بود. مقامات ایرانی حاضر در همایش، ضمن اشاره به بی‌تاثیر بودن اظهارات رئیس‌جمهوری آمریکا بر بازارها، عنوان کردند که میزان آسیب‌پذیری سیاسی و اقتصادی ایران به حداقل رسیده است. البته مقامات دو کشور نیم نگاهی نیز به حفظ وحدت عراق داشتند و آن را لازمه توسعه این کشور دانستند.
سه ضرورت توسعه روابط اقتصادی
معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری در همایش تجاری ایران و عراق ضمن بیان اینکه پس از ناکامی‌های داعش در منطقه، وقت سخن گفتن از توسعه اقتصادی است، گفت: ایران به‌عنوان یکی از همسایگان اصلی عراق، بر وحدت ملی و حفظ تمامیت و یکپارچگی این کشور تاکید دارد و آن را لازمه توسعه همه‌جانبه عراق می‌داند.
محمد نهاوندیان افزود: ۱۴ سال از آغاز دوره عراق جدید و حاکمیت ملی بر عراق می‌گذرد و در این مدت همایش‌های متعددی بین دو کشور برگزار شده است. به گفته این مقام مسوول، تنش‌های سیاسی و حضور بیگانگان در عراق و اعمال تحریم‌ها در ایران موجب شد تا دو کشور سال‌های پر فراز و نشیبی را بگذرانند. اما امروز دو کشور عزمشان برای توسعه روابط اقتصادی قوی‌تر از گذشته است.
او یادآوری کرد: ایران در دوران تحریم‌ها آموخت که با اتکای به خود و در عین حال با ارتباط عزتمندانه با جهان می‌توان توطئه‌های دشمنان را ناکام کرد. امروز با افتخار شاهدیم، آسیب‌پذیری ایران در صحنه‌های سیاسی و اقتصادی از اراده‌های ایران‌ستیزانه در جای جای جهان به کمترین میزان رسیده است. شاید در گذشته یک خبر یا یک تهدید، نگرانی و التهاب ایجاد می‌کرد اما الان شرایط فرق کرده است.
نهاوندیان با اشاره به سخنرانی روزهای گذشته رئیس‌جمهوری آمریکا در سازمان ملل متحد علیه توافق برجام، تصریح کرد: سخنرانی ترامپ نه‌تنها تاثیر التهاب انگیزی بر بازارهای ایران نداشت، بلکه فعالان سیاسی و اقتصادی ایران به سخنرانی سراسر لفاظی و بی‌ادبی ترامپ پاسخ دادند. این مهم نشان داد سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در ایران موثر واقع شده و دولت و ملت در اقتصاد کشور همراه و هم هدف هستند. این مساله همچنین نشان می‌دهد ایران در توافق برجام پیروز شده است و امروز شاهد فاصله افتادن بین آمریکا و متحدان سابق اروپایی‌اش هستیم و این توفیق، حاصل رویکرد عزتمندانه دیپلماسی و اقتصادی ایران است.
معاون اقتصادی رئیس‌جمهور یادآوری کرد: پس از برجام، جهانیان به عینه ظرفیت‌های اقتصادی ایران را شناختند و مطابق گزارش موسسات مطالعاتی بین‌المللی، ایران امیدوارکننده‌ترین اقتصاد نوظهور جهان است و از آن به‌عنوان یک فرصت اقتصادی هزار میلیارد دلاری یاد می‌شود.
او با تاکید بر اینکه ایران به‌دنبال توسعه منطقه‌ای است، اظهار کرد: مولفه‌های توسعه مشترک دو کشور، ذخایر مشترک، مکمل بودن اقتصاد و فرهنگ مشترک است؛ بنابراین توسعه ایران و عراق نیز می‌تواند بر پایه این سه مولفه طراحی شود که نیازمند نهاد‌سازی است. تجار باید به این موضوع توجه داشته باشند که تجارت را می‌توان با یک فعالیت کوتاه به سرانجام رساند. اما فعالیت‌های توسعه‌ای نیاز به سرمایه‌گذاری مشترک دارد. در این شرایط نهادها و فردی که آن نهادها را ایجاد کرده، ماندگار خواهند ماند.
نهاوندیان اضافه کرد: در سال‌های گذشته ایجاد شهرک‌های صنعتی مشترک در یک منطقه مرزی بین دو کشور مطرح شد که این ایده را باید دنبال کرد. او با تاکید بر لزوم شناخت نیازهای میان مدت و بلندمدت عراق از سوی ایران، گفت: به‌عنوان نمونه در صنعت ساختمان زمینه برای توسعه همکاری‌های مشترک فراهم است و مهندسان ایرانی و عراقی باید برای تاسیس شرکت‌های زیرساختی بزرگ، جزو بزرگ‌ترین شرکا باشند.
معاون اقتصادی رئیس‌جمهور همچنین بر همکاری‌های علمی و فناوری دو کشور تاکید کرد و افزود: صنعت دارویی ایران در سال‌های گذشته به افتخارات فراوانی نائل شده، اما سهم ایران در صنعت دارو و تجهیزات پزشکی عراق ناچیز است و باید در این زمینه و سایر زمینه‌ها نظیر بیوتکنولوژی و آی‌سی‌تی به‌کار مشترک بپردازیم.
او با تاکید بر اینکه باید در کنار فرصت‌ها، به شناخت و برطرف کردن موانع پرداخت، به تبدیل شدن ایران به شریک دوم تجاری عراق اشاره کرد و گفت: مانع اصلی، روابط بانکی دو کشور است که به تناسب روابط تجاری پیش نرفته و نهادینه نشده است؛ این درحالی است که امروز ایران با برخی کشورهای همسایه و حتی کشورهای اروپایی روابط بانکی داشته و گام‌های اساسی در این راستا برداشته است.
این مقام مسوول همچنین سازماندهی و هماهنگی در ارتباطات بخش‌خصوصی، مسائل و چالش‌های مربوط به حمل‌ونقل و ترانزیت و همکاری‌های گمرکی را نیز به‌عنوان سایر موانع بر شمرد و تصریح کرد: ارتباط اتاق‌ها و تشکل‌های دو کشور باید منطقی و هماهنگ باشد تا روند فعالیت‌ها تسریع شود. کارهای پراکنده و ناهماهنگ، مفید نیست. همچنین برخی از توافقات در حمل‌ونقل و ترانزیت، در نقاط مرزی رعایت نشده است. از سویی دو کشور باید به سمت موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی و حتی تجارت آزاد در آینده حرکت کنند. برداشتن ویزا نیز می‌تواند به گسترده‌تر شدن همکاری‌های اقتصادی دو کشور بینجامد. دولت‌های دو کشور باید موانع موجود را از پیش‌رو بردارند و باید با کاهش بوروکراسی‌ها، بستر را برای حرکت موفق بخش‌خصوصی مهیا کنند. نهاوندیان بر آینده‌نگری از سوی بخش‌خصوصی نیز تاکید کرد و گفت: باید افق‌های ۱۰، ۲۰ و حتی ۱۰۰ ساله مناسبات دو کشور دیده شود که در این صورت می‌توان پایه‌های ارتباطات را مستحکم‌تر کرد.
ظرفیت‌های عظیم موجود
یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق گفت: به هر نسبت که در حوزه سیاسی، نظامی و امنیتی سرمایه‌گذاری می‌کنیم، انتظار می‌رود در حل مسائل اقتصادی بین ایران و عراق هم توجه بیشتر و مسائل اقتصادی حل‌وفصل شود.
او گفت: روابط ایران و عراق روابط تاریخی است و عزم مسوولان دو کشور هم توسعه روابط در همه جوانب است. عزم دو ملت علاوه بر رشد توسعه روابط سیاسی بر توسعه روابط اقتصادی هم استوار است و این را جهانیان به وضوح می‌بینند. به هر نسبت که ما در حوزه سیاسی، نظامی و امنیتی سرمایه‌گذاری می‌کنیم انتظار می‌رود در حل مسائل اقتصادی دو کشور هم توجه بیشتری شود و مسائل اقتصادی دو کشور در زمینه‌های مختلف بانکی، حمل‌ونقل، گمرک و ... حل‌وفصل شود. رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق با اشاره به اینکه برنامه ما تجارت ۲۰ میلیارد دلاری بین دو کشور است و این امر دست یافتنی است، گفت: انتظار ما از مسوولان ایران و عراق توجه بیشتر به مسائل تجاری و اقتصادی است.
سعید اوحدی رئیس ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق در این همایش اظهار کرد: ظرفیت خدمات فنی و مهندسی در عراق حدود ۵۰۰ میلیون دلار بوده، درحالی‌که میزان همکاری‌های ما در این زمینه در حد یک میلیارد دلار است.
او با بیان اینکه در آستانه حضور بزرگ‌ترین همایش عالم خلقت (پیاده‌روی اربعین) قرار داریم، گفت: هیچ کنسولگری و سفارتی در دنیا وجود ندارد که ظرف دو هفته بیش از ۳ میلیون ویزا صادر کند. چرا این ظرفیت عظیم در زمینه‌های اقتصادی فعال نشود؟ اوحدی با بیان اینکه در راهبردهای سیاسی، امنیتی و نظامی به اهداف والایی دست پیدا کرده‌ایم، افزود: قطعا برگزاری این همایش در این موقعیت زمانی می‌تواند راهبرد اقتصادی را هم فعال‌تر کند. رئیس ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق تصریح کرد: امروز شاهد تحول عظیم در منطقه و شاهد گذار از یک مرحله تاریخی و سرنوشت‌ساز هستیم که قطعا بر تحولات آینده هم تاثیرگذار است. او گفت: اگر ترامپ در سخنرانی خود با خشم صحبت می‌کرد، ناشی از سیلی محکمی بود که استکبار از عراق و سوریه خورده است. امروز نهضت مقاومت از انسجام و یکپارچگی کامل برخوردار است و ما به‌عنوان فعالان اقتصادی باید امانتدار خون شهدا باشیم.
افزایش صادرات به عراق
علی یزدانی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه امنیت برای حضور شرکت‌های ایرانی در عراق بسیار بیشتر از قبل شده است، گفت: مناسب بودن قیمت تمام شده کالاهای ایرانی باعث شده است تا توان رقابتی کالاهای ایرانی در عراق افزایش یابد. او گفت: اراده قوی بین مردم و مسوولان دو کشور برای توسعه روابط سیاسی و اقتصادی به‌صورت چشمگیری هویدا است. مردم ایران علاقه ویژه‌ای به ائمه‌اطهار در عراق دارند و از سوی دیگر، مردم عراق هم رغبت زیادی در تعامل با ایران و استفاده از کالاهای ایرانی دارند. این تعاملات به‌ویژه بعد از حمله داعش به عراق بیشتر شده و دوستی و مودت مردم ایران نسبت به مردم عراق بیش از پیش برای آنها مسجل شده است. یزدانی با بیان اینکه امنیت برای حضور شرکت‌های ایرانی در عراق بسیار بیشتر از قبل شده است، گفت: این امنیت به‌ویژه در استان‌های جنوبی و مذهبی بیشتر به چشم می‌خورد.
او افزود: با وجود اینکه ۱۰ درصد از صادرات ایران به عراق را سیمان تشکیل می‌داد و در عراق هم واردات آن محدود شده بود، اما شاهد هستیم که صادرات ما به عراق در ۶ ماه گذشته با وجود کاهش شدید واردات عراق، باز هم ۵ درصد افزایش داشته است. یزدانی اظهار کرد: در نهایت در نیمه اول امسال صادرات ما به این کشور به بیش از ۳میلیارد و ۱۶۸ میلیون دلار رسیده است.
وی افزود: از سوی دیگر، پتانسیل‌ها و زمینه‌های همکاری دیگری بین دو کشور وجود دارد که نیازمند همکاری بخش‌های دولتی و خصوصی دو طرف است و برای رسیدن به این هدف لازم است زیرساخت‌ها و زمینه‌های حضور شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی در تمامی استان‌های عراق فراهم شود. یزدانی گفت: همچنین لازم است همسان‌سازی رویه‌ها و فرآیندهای تجاری و مساعدسازی محیط کسب و کار، تبادل کالا و محیط سرمایه‌گذاری، گسترش زیرساخت‌های مالی و بانکی و بیمه‌ای شامل خطوط اعتباری، تسهیلات، صدور بیمه‌نامه و ضمانت‌نامه‌ها و تشکیل صندوق‌های مشترک و استفاده از مرزهای محلی و تجارت بدون پول نیز فراهم شود.
حامد سلطانی‌نژاد مدیر عامل بورس کالای ایران نیز با بیان اینکه در دنیای امروز باید به سمت تجارت مدرن حرکت کنیم، چراکه عمق بازار با افزایش رقابت و شفافیت بیشتر می‌شود، گفت: در فضای فعلی تجارت بر مبنای فاینانس انجام شده و به این ترتیب منابع مالی مورد نیاز برای تجارت از خود بازار تامین می‌شود. او افزود: بورس کالای ایران بستر تجارت مدرن را فراهم می‌کند و باید به این نکته توجه داشت که عدم شفافیت در مبادلات فعلی تجاری هرچند با نگاه ساده‌بینانه به نفع بازرگانان است؛ اما نمی‌توان از این نکته غفلت داشت که عدم شفافیت قطعا موجب مداخله غیرضروری نهادهای مختلف شده و ریل‌گذاری تجارت را بر هم می‌زند.
سلطانی‌نژاد با بیان اینکه عراق باید از واردات کالای مصرفی اجتناب و به سمت واردات کالاهای واسطه‌ای برای قرار گرفتن در مسیر توسعه حرکت کند، گفت: بورس‌کالای ایران می‌تواند بستر لازم را برای ایجاد این فضا مهیا کند. در بورس کالای ایران محصولاتی مانند مواد معدنی، تولیدات صنعتی، محصولات پتروشیمی و نفتی عرضه می‌شود و در کنار آن تضامین مالی کافی در این بازار وجود داشته و می‌تواند منجر به افزایش عمق تجارت بین دو کشور شود. معاملات نقدی، معاملات بلندمدت، معاملات از طریق گواهی سپرده، معاملات موکول به آینده برای کشف قیمت از جمله روش‌های مختلف معامله در بورس کالای ایران است.
مدیرعامل بورس کالا با بیان اینکه باید کالای استاندارد از ایران به کشور عراق صادر شود گفت: برای رسیدن به این هدف باید بسترهای خدمات بیمه‌ای و انبارهای مرزی برای نگهداری کالا در مسیر ترانزیتی بین دو کشور ایجاد شود. او با ارائه پیشنهاد ایجاد یک شعبه بورس کالای ایران در کشور عراق گفت: با ایجاد یک بورس کالای مشترک بین دو کشور زمینه لازم برای عبور از مبادلات سنتی به یک فن تجاری مدرن مهیا می‌شود.
تاکید بر راه‌اندازی بانک مشترک ایران و عراق
سیدراجح الموسوی، سفیر جمهوری عراق در تهران نیز گفت: راه‌اندازی یک بانک مشترک بین دو کشور برای انجام مبادلات تجاری و اقتصادی با پول رایج طرفین می‌تواند سطح روابط اقتصادی دو کشور را گسترش دهد. وی بابیان اینکه باید سطح روابط تجاری دو کشور بیشتر از سطح موجود باشد، گفت: به‌نظر می‌رسد دو طرف در این زمینه کوتاهی کرده‌اند.سفیر جمهوری عراق در تهران اظهار کرد: امکانات اقتصادی ایران بسیار زیاد است و من از این موضوع شگفت‌زده شده‌ام. شاید عراقی‌ها از این امکانات اطلاع چندانی نداشته باشند و به‌نظر می‌رسد کمتر از ۱۰درصد از این پتانسیل را شناسایی کرده‌اند.
الموسوی بیان کرد: به‌نظر می‌رسد برای معرفی امکانات هرچه بیشتر تجاری ایران باید یک نمایشگاه دائمی محصولات و خدمات ایران در عراق ایجاد شود تا بتوان همه تجربیات و تولیدات ایرانی را در آنجا عرضه کرد و قراردادهای متعدد بازرگانی بین دو کشور منعقد شود. وی با اشاره به اینکه چرا نباید بازار مشترک اسلامی و حتی منطقه‌ای از سوی دو کشور تشکیل شود، گفت: عمده توطئه‌های بین‌المللی در منطقه علیه ایران و عراق است و به همین دلیل باید برای عمیق‌تر کردن روابط همه‌جانبه دو کشور اقدامات بیشتری صورت گیرد.
سفیر عراق در تهران با اشاره به مشکلات بانکی، گمرکی و صدور ویزا گفت: هر دو طرف ایرانی و عراقی مقصر این مشکلات هستند و رفع این مشکلات نیازمند تصمیم قطعی و جدی است.
الموسوی اظهار کرد: وصل شدن راه‌آهن دو کشور و امتداد آن به ترکیه می‌تواند در ارتباطات دو کشور با ترکیه و حتی اتحادیه اروپا موثر باشد و همچنین احیای شط‌‌العرب برای توسعه حمل‌ونقل دریایی بسیار موثر است. وی بابیان اینکه امیدواریم ایران با پشت سر گذاشتن تحریم‌ها بتواند به جایگاه واقعی اقتصادی خود برسد، گفت: راه‌اندازی یک بانک مشترک بین دو کشور برای انجام مراودات اقتصادی و تجاری با پول رایج طرفین و همچنین برداشته شدن ویزا در ارتقای سطح روابط اقتصادی دو کشور بسیار موثر است. ولید عیدی النبی، مشاور ارشد رئیس بانک مرکزی عراق نیز در این همایش گفت: تراز تجاری ایران و عراق نشان می‌دهد که دو طرف در صدد اصلاح ساختار زیر بنایی خود هستند. به این منظور نیز یادداشت‌های تفاهم خوبی بین دو کشور به امضا رسیده است و به‌نظر می‌رسد در آینده شاهد جهش و ارتقای روابط بانکی دو کشور باشیم. در این راستا باید زمینه را برای گشایش بانک ایران و عراق فراهم کنیم. بانک‌های مرکزی ایران و عراق در ۱۷ زمینه با یکدیگر تفاهم‌نامه امضا کرده‌اند که اگر عملیاتی شود، به پیشبرد روابط بانکی کمک خواهد کرد.
منوی اقتصادی عراق برای ایران
از سویی معاون وزیر بازرگانی عراق نیز ۵ محور اولویت‌دار را برای سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها اعلام کرد. به گفته ولید حبیب‌الموسوی در بخش‌های صنایع، کشاورزی، سیلو و ساختمان‌سازی و ساخت مجتمع‌های مسکونی نیاز فراوانی برای همکاری با شرکت‌های ایرانی داریم. ما نیازمند سرمایه‌گذاری در عراق هستیم چه بهتر که این سرمایه‌گذاری از سوی ایران صورت گیرد. حجم تجارت ۶ میلیارد دلاری ایران و عراق نسبت به حجم کلی تجارت خارجی عراق اندک است. بنابراین برای فعال کردن اقتصاد کشورمان استقبال می‌کنیم که شرکت‌های دیگر کشورها به‌ویژه شرکت‌های ایرانی در عراق حضور یابند، اما همان‌طور که مقامات ایرانی می‌گویند برای توسعه این روابط باید مشکلات بانکی به‌صورتی منطقی حل شود.
معاون وزیر بازرگانی عراق ادامه داد: امیدواریم بتوانیم در کنار بهبود بخشیدن به روابط بانکی افزایش همکاری‌های دو کشور ایران و عراق شتاب بیشتری بگیرد و شرکت‌های ایرانی بیشتری در این کشور حضور یابند. الموسوی تصریح کرد: عراق فعالیت‌های اقتصادی گسترده‌ای دارد و به‌دنبال آن است که به صادرات و واردات خود اهتمام و توجه بیشتری کند.ش
ارسال نظر