چگونه روابط اجتماعی سالم‌تری داشته باشیم؟

میترا فتحی
گروه درمانگر و مربی هوش هیجانی زندگی
info@mitrafathi. com

بسیاری از افراد نمی‌دانند که چطور رابطه اجتماعی سالم و قوی‌ای برقرار کنند، برخی هم نمی‌دانند که نمی‌دانند رابطه اجتماعی سالم چگونه است! دسته اول، افرادی هستند با روابط اجتماعی بسیار محدود و دسته دوم همان‌هایی هستند که روابط اجتماعی برقرار می‌کنند، اما روابط آنها معمولا سطحی است و به شکست منجر می‌شود. در این مقاله سعی داریم برای شما ده مورد از مواردی را که باعث سلامت و تقویت روابط اجتماعی می‌شوند آشکار کنیم.

میترا فتحی
گروه درمانگر و مربی هوش هیجانی زندگی
[e-mail]

بسیاری از افراد نمی‌دانند که چطور رابطه اجتماعی سالم و قوی‌ای برقرار کنند، برخی هم نمی‌دانند که نمی‌دانند رابطه اجتماعی سالم چگونه است! دسته اول، افرادی هستند با روابط اجتماعی بسیار محدود و دسته دوم همان‌هایی هستند که روابط اجتماعی برقرار می‌کنند، اما روابط آنها معمولا سطحی است و به شکست منجر می‌شود. در این مقاله سعی داریم برای شما ده مورد از مواردی را که باعث سلامت و تقویت روابط اجتماعی می‌شوند آشکار کنیم.

1- سپاسگزاری

یکی از نشانه‌های روابط اجتماعی سالم، وجود روحیه سپاسگزاری و قدردانی متقابل است. افرادی که سپاسگزاری و قدردانی را بلد هستند می‌توانند روابط سالم و گرمی در جامعه داشته باشند. در مقابل چنین افرادی، افراد متوقع و طلبکار هستند. این افراد دائما از دیگران توقعات مختلف دارند و انگار همیشه چیزی را از دیگران طلبکارند. چنین افرادی موفقیت کمی در برقراری ارتباط سالم با دیگران دارند و غالبا به خاطر رنجش و نارضایتی که در اکثر مواقع از اطرافیان خود دارند دیگران را از خود دور می‌کنند.

2- احترام متقابل

احترام متقابل یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های روابط سالم است. در روابط سالم افراد به حریم، احساسات، سبک زندگی، علایق، عقاید و وجود یکدیگر احترام می‌گذارند؛ اما در روابط ناسالم افراد اغلب دچار خودشیفتگی هستند و هر چیزی را که خودشان در لحظه می‌خواهند یا احساس می‌کنند صرف نظر از شرایط و وجود دیگری، در اولویت قرار می‌دهند.

3- تحسین

در روابط سالم افراد یکدیگر را تحسین می‌کنند و موجب بروز هر چه بیشتر زیبایی‌های یکدیگر و شکوفایی درون می‌شوند؛ اما در روابط ناسالم افراد ذوق یکدیگر را کور می‌کنند، به یکدیگر حسادت می‌ورزند، از گفتن زیبایی‌های یکدیگر اجتناب می‌کنند و غالبا از جملات سردکننده و تلخ استفاده می‌کنند. یکی از نشانه‌های جامعه متعالی این است که افراد آن جامعه زیبایی‌های یکدیگر را می‌بینند، تحسین می‌کنند، تنگ نظری در آن به ندرت دیده می‌شود و آنها در شکوفا کردن زیبایی‌ها و استعدادهای یکدیگر نقش بسزایی دارند.

4- تشویق

تشویق و ایجاد شوق کردن در یکدیگر یکی دیگر از نشانه‌های سلامت روانی و روابط سالم است. اگر می‌خواهید روابط اجتماعی سالم و گرمی داشته باشید، یکدیگر را تشویق کنید. در روابط ناسالم بسیار رخ می‌دهد که افراد از یکدیگر عیب‌جویی یا یکدیگر را دلسرد می‌کنند، چنین اتفاقی به نوعی بذر سردی، کینه و خشم را در دل دیگران می‌کارد و به روابط آسیب وارد می‌کند.

5- تعیین و رعایت حد و مرزها

هر انسان سالمی دارای حد و مرز و خط قرمزهایی است که افراد اجازه بی‌احترامی یا ورود به آن را ندارند و هر رابطه سالمی نیز یک سری حد و مرزهایی دارد که طرفین رابطه باید آنها را رعایت کنند. روابط ناسالم روابطی باز و بی‌حد و مرز هستند که هیچ چارچوب و قوانین مشخصی ندارند. این روابط به‌نوعی باری به هر جهت هستند که در آن به مرور زمان حرمت‌ها شکسته می‌شود.

6- شفافیت و صراحت

شفافیت و صراحت یکی دیگر از عناصر مهم هر نوع رابطه است. یکی از نشانه‌های هوش هیجانی بالا نیز این است که افراد آنچه را که واقعا هستند به نمایش می‌گذارند و تلاش نمی‌کنند که ظاهر خود را نزد مردم خوب نگه دارند. افراد شفاف و صریح همانی هستند که نشان می‌دهند و در کلام خود نیز صراحت و صداقت دارند. این افراد دیگران را در رابطه با خود دچار سردرگمی نمی‌کنند و هر چه می‌خواهند را با صراحت بیان می‌کنند. آنها از اینکه خودشان باشند، حتی با وجود کاستی‌ها، واهمه‌ای ندارند. افراد بسیاری در جامعه سعی دارند که خود را بهتر از آنچه که هستند یا کاملا آنچه که نیستند نشان دهند، این افراد معمولا هوش هیجانی، خود ارزشمند پنداری و اعتماد به نفس پایینی دارند، آنها غالبا شناخت بسیار کمی از خود دارند و سعی می‌کنند که برخی از جنبه‌های وجودی خود را انکار و از آنها فرار کنند؛ بنابراین راهی نمی‌یابند جز آنکه به آنچه که نیستند تظاهر کنند.

7- احترام به منافع جمع

برای زندگی اجتماعی در وهله اول باید اجتماعی و جمع‌گرا باشیم. افراد جمع‌گرا و اجتماعی معمولا خود را با جمع تعریف کرده و منافع جمع را نسبت به منافع فرد در اولویت می‌دانند. این افراد به منافع جمعی احترام می‌گذارند و از قوانین جمع تخطی نمی‌کنند. متاسفانه در جامعه ما مردم کمتر جمع‌گرا هستند؛ درحالی‌که در کشور‌های توسعه یافته یکی از دلایل رشد و توسعه را هویت جمعی می‌دانند. با در نظر گرفتن قانون نسبیت، در این کشور‌ها اکثر افراد خود را با جمع و اجتماع تعریف می‌کنند و کار گروهی یکی از مهم‌ترین اصول زندگی جمعی آنها است. در این جوامع افراد چارچوب‌های مشخصی را برای جمع‌های خود تعریف کرده و به آن چارچوب و قوانین احترام می‌گذارند. آنها به این مطلب مهم رسیده‌اند که: «رشد فردی در گرو رشد جمعی است.»

8- عدم قضاوت و دخالت در امور شخصی دیگران

اگر می‌خواهیم روابط اجتماعی سالمی داشته باشیم باید به حریم یکدیگر احترام گذاشته و یکدیگر را بابت آنچه که هستیم، سبک زندگی، علایق، عقاید، سلایق و انتخاب‌ها قضاوت نکنیم. هر انسان آگاه و سالمی حریمی برای خود دارد و هر انسان آگاه سالمی می‌داند که نباید به حریم دیگران تجاوز کند؛ بنابراین اگر به‌دنبال روابط اجتماعی سالمی هستید باید احترام به حریم‌ها و عدم قضاوت را یاد بگیرید، در غیر این صورت روابط شما روابطی سطحی و ناپایدار خواهند بود.

9- موقعیت شناسی

افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند موقعیت‌شناسان خوبی نیز هستند. به‌عنوان مثال، حتما شما هم در موقعیت‌هایی قرار گرفته‌اید که عجله دارید و می‌خواهید جایی بروید یا کاری دارید، اما در همین حین دوستی را می‌بینید و شروع به صحبت می‌کنید و دوست شما بی‌توجه به اشارات شما مبنی بر عجله داشتن به پرگویی خود ادامه می‌دهد، شاید هم خود شما تا به حال در موقعیت یک فرد پرگو قرار گرفته باشید. در چنین موقعیتی توقع بر این است که شخص مقابل متوجه شود و کلام خود را کوتاه کند، اما اگر این فرد نتواند از روی علایم، موقعیت را تشخیص دهد خود را در معرض طرد اجتماعی قرار می‌دهد. شناخت و تشخیص موقعیت‌ها یکی از نکات بسیار مهم روابط موفق است. اینکه، به‌عنوان مثال، بتوانیم تشخیص دهیم طرف مقابل ما اکنون خشمگین است، ناراحت است، آسیب پذیر است، خوشحال است و واکنش مناسبی به او نشان دهیم، نکته‌ای بسیار کلیدی در برقراری ارتباط موثر است.

10- احترام متقابل به عقاید یکدیگر

افراد مختلف عقاید متفاوتی دارند. زیبایی جوامع انسانی در همین تفاوت دیدگاه‌ها است و اگر قرار باشد که عقاید همه مردم مثل هم باشد؛ بنابراین قطعا در چنین جامعه‌ای مردم آن از ضعف شخصیتی رنج می‌برند. برخی از عقاید، هنجارها و ارزش‌های جمعی است که برای حفظ جامعه باید رعایت شوند اما در مسائل دیگر هر انسانی می‌تواند عقیده، باور و سبک زندگی متفاوت از دیگری داشته باشد. آنچه در این جا اهمیت پیدا می‌کند احترام به عقاید متفاوت است. در روابط اجتماعی ناسالم افراد یکدیگر را مورد هجوم ناسزاگویی‌ها، قضاوت‌ها یا تحمیل عقاید قرار می‌دهند، پس اگر می‌خواهید روابط اجتماعی خود را تقویت کنید احترام به عقاید را در اولویت قرار دهید. برقراری روابط اجتماعی سالم، مهارت‌هایی دارد که هر فردی با آموزش و تمرین آنها می‌تواند به راحتی روابط مطلوبی را با دیگران برقرار کند.