* بهبود عملکرد زیست‌محیطی و اجتماعی محصول گردشگری؛

* پشتیبانی از پیام شرکت‌ درباره ارزش‌ها و شالوده‌های اخلاقی عملیات بنگاه و ایجاد فرهنگی از «انجام کار درست»؛

* ایجاد وفاداری در مشتریان و کارکنان، شامل کارمندیابی و حفظ کارکنان؛

* کمک مثبت به رفاه جامعه محلی که بنگاه در آن به فعالیت مشغول است؛

* بهبود روابط‌عمومی و وجهه مثبت برای کسب‌وکار و سهامدارانش؛

* تمایز برند و مزیت رقابتی برای عامه‌ای که بصیرت فزاینده‌ای پیدا می‌کند، به‌ویژه در بازارهای گردشگر پرور غرب که در سال‌های اخیر شاهد مصرف‌گرایی اخلاقی رو به تزاید بوده است؛

* مقررات پیش‌دستانه- شرکت‌های گردشگری می‌توانند با به کار گرفتن تدابیر داوطلبانه CSR نشان دهند که مسائل آلودگی زیست‌محیطی، تنوع کارکنان، سلامت و ایمنی و غیره را جدی گرفته‌اند و در مورد هنجارها و قوانین موجود «شهروندان خوبی» هستند. در این بین اما دلایلی نیز وجود دارد که علیه اعمال CSR در شرکت‌های گردشگری است:

* هزینه‌های اضافی در برنامه‌های غیر اصلی کسب‌وکار، از جمله فشار اضافی روی وقت و انرژی کارکنان و مدیریت ارشد؛

* آسیب‌پذیری در مقابل انتقاد و ذره‌بین عامه و رسانه‌ها؛

* استراتژی‌های یکپارچه‌ کردن CSR با عملیات اصلی شرکت نیازمند ادغام در درون استراتژی، عملیات و خط‌مشی‌های شرکت است. چنین ادغامی مزایایی دربر دارد، اما در عین حال با ریسک‌های بالقوه‌ای نیز همراه است.

کاربرد CSR در گردشگری پایدار

پیکره دانشی که CSR و گردشگری را به یکدیگر پیوند می‌دهد، هر چند هنوز دوران نوزادی خود را می‌گذراند، به روشنی در حال توسعه یافتن است. به رغم چند ابتکار پایداری مجزا که به‌طور مشخص توجه خود را بر مسائل بوم‌شناختی متمرکز کرده‌اند یا در چارچوب مرزهای منطقه‌ای جا افتاده فعالیت می‌کنند، تنها معدودی مثال از «ابتکارات گردشگری CSR» که خود را به این نحو معرفی کرده باشند، وجود دارد. کمیابی ابتکارات CSR گردشگری را در آغاز سازمان‌های مردم‌نهاد خاطرنشان کردند و این اواخر موسسات بین‌المللی توسعه‌ای نظیر بانک جهانی و بنگاه مالی بین‌المللی آن را تایید کرده‌اند. برخی محققان با توجه به حیطه فعالیت ابتکارات کنونی CSR، خاطرنشان می‌کنند که ابتکارات داوطلبانه موجود، رهنمون‌ها و نظام‌نامه‌های رفتار، تا به حال به‌طور عمده به مسائل مدیریت زیست محیطی پرداخته‌ و تقریبا به‌طور کامل کلیه مسائل حقوق بشری، اداره سازمان و مسائل کارگری را نادیده گرفته‌اند. این موضوع قابل‌توجه است زیرا برخی فعالان اجتماعی گردشگری را صنعتی توصیف می‌کنند که مملو از شرایط کاری وحشتناک، کار کودکان و نبود دغدغه نسبت به استانداردهای سلامت و ایمنی شغلی است.

توریسم کنسرن، یکی از سازمان‌های مردم‌نهاد دیده‌بان انگلیس، در سال ۲۰۰۲ طی گزارشی از مفهوم «تجارت منصفانه» در گردشگری استفاده کرد که بسیاری از فعالان با توافق‌نامه‌های تجاری نظیر گاتس و دیگر فرآیندهای آزادسازی بازار برای پیشبرد آن فشار می‌آورند. WTTC نیز در سال ۱۹۹۶ در گزارشی به دفاع جانانه از CSR پرداخت و اعلام کرد که CSR مورد علاقه دولت‌ها و جوامعی است که برای پایداری اولویت قائل هستند؛ برای مسافرانی که آگاهی اجتماعی دارند دارای ارزش برند و سهم بازار است؛ سرمایه‌گذارانی را که آگاهی اجتماعی دارند، به خود جلب می‌کند، توانایی کارمندیابی نیروی کار بسیار ماهر را افزایش می‌دهد؛ ارزیابی ریسک و ظرفیت پاسخ را تقویت می‌کند. WTTC به صراحت علیه مقررات سخن گفت و اعلام کرد که «وجود رویکرد داوطلبانه اهمیت اساسی برای بهره‌گیری از آنچه کسب‌وکار باید عرضه کند، دارد. شرکت‌ها باید آزاد باشند شیوه پاسخگویی به نیازهای جامعه را به‌صورتی که بازار رقابتی می‌طلبد، انتخاب کنند. تلاش برای تنظیم مسوولیت اجتماعی، با توجه به نیازهای متنوع جوامع گوناگون، نه تنها غیرعملی نیست، بلکه به تعهد شخصی و خلاقیتی که این نیازهای متنوع محرک آن هستند، لطمه می‌زند.»

یک تحقیق پیمایشی در سال ۲۰۰۶ از ۱۴گروه هتل اروپایی نشان داد که به رغم برخی پیشرفت‌های جدید، به‌ویژه از نظر اجرای خط‌مشی‌های زیست‌محیطی، بخش گردشگری در زمینه CSR از دیگر صنایع اروپا عقب و با یک کارپایه چالش‌آور در رسیدگی و پاسخگویی اثربخش به نگرانی‌های ذی‌نفعان مواجه است. این موضوع در پژوهشی دیگر تایید شد؛ تحقیقی که درباره هتل‌های زنجیره‌ای منطقه کاتالونیا در اسپانیا بود و ۶۰ درصد کل زنجیره میهمان‌پذیری در این منطقه را تشکیل می‌دهند. این پژوهش خاطرنشان کرد اغلب این شرکت‌ها به دلیل نبود دانش درباره استانداردهای بین‌المللی موجود به تدوین استراتژی‌های CSR اقدام نمی‌کنند. این تحقیق درباره کاتالونیا به‌عنوان یکی از پرگردشگرترین مناطق در یکی از پرگردشگرترین کشورهای اروپا، متوجه سطح پایین روابط و گفت‌وگو میان این هتل‌های زنجیره‌ای میهمان‌پذیر و ذی‌نفعان اصلی آنها شد.

منبع: کتاب شناخت توسعه پایدار گردشگری

 انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی