لازمه چرخش صنعت حمایت دولت از صنعتگران

شرکت ایلیا استیل چه محصولاتی تولید می‌کند و جایگاه شما در بازار فعلی این محصولات کجاست؟

این شرکت از سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را در زمینه تولید سینک‌های پرسی فانتزی و نیمه فانتزی شروع کرد و با پیشرفتی قابل‌ملاحظه، اکنون قادر به تولید هود، اجاق گازساده، گاز رومیزی، فرتوکار، فرمبله و بیش از ۳۰۰ نوع از مدل‌های مختلف سینک است. تصور می‌کنم در حال حاضر ما جزو سه برند اصلی در تولید این محصولات در کشور هستیم.

تولید محصولات ایلیا استیل تا چه حد به قطعات وارداتی وابسته است؟ آیا درجه وابستگی این شرکت به قطعات وارداتی در زمینه محصولات خانگی در حد بالایی است؟

 خوشبختانه به‌طور کلی درجه وابستگی محصولات تولیدی ما به قطعات واسطه‌ای وارداتی در حد بسیار پایینی است. به جز در مواردی که قطعه مورد نظر هیچ مشابه داخلی نداشته باشد مثل ورق استنلس استیل، ما اقدام به استفاده از قطعات وارداتی نمی‌کنیم. یا در مواردی که مشتریان ما متقاضی کالایی با کیفیت خیلی بالا و سفارشی هستند ما ناگزیر، اقدام به واردات این قطعات می‌کنیم. البته این نوع سفارش که بین ۱۰ تا ۲۰ درصد تقاضای ما را تشکیل می‌دهد در برندهای جهانی مثل بوش نیز از سازوکاری مشابه برای تامین قطعات آن استفاده می‌شود. این شرکت نیز همچون ما از سرشعله و شیر گاز «ساباف» در محصولات خود استفاده می‌کند.   استفاده بالا از مواد اولیه داخلی ضمن تشکیل زنجیره تولیدی مبتنی بر صنایع داخلی، صنایع داخلی را در مقابل نوسانات ارزی و تورمی محافظت می‌کند. اکثر مواد اولیه مورد نیاز ما مثل ورق لازم برای تولید هود، اجاق گاز ساده یا فر از ورق فولاد مبارکه اصفهان تهیه می‌شود. ورق‌های با کیفیتی که حتی راهی بازار کشورهای اروپایی نیز می‌شوند.از طرفی با پیشرفت این صنعت در کشور بسیاری از قطعاتی که با ارزش افزوده وارد کشور می‌شدند امروزه در داخل تولید شده و در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار می‌گیرد؛ قطعاتی مثل موتور، سوئیچ، شیشه برای گاز و سینک همگی در داخل کشور تولید و عرضه می‌شوند.

آیا محصولات تولیدی شما با تکنولوژی روز دنیا سازگار است؟ در این زمینه توسعه محصولات تولیدی چطور؟ آیا واحد طرح و توسعه شما همگام با روند جهانی به ارائه محصولات جدید به بازار می‌پردازد؟

بله ماشین‌آلات و تجهیزات شرکت ایلیا استیل در سطح مناسبی است که بسترساز تولید محصولات با کیفیت و جایگاه مناسب شرکت در بازار داخلی شده است. علاوه‌ بر این ما یک ساختار پویا برای معرفی محصولات جدید سازگار با روند جهانی از مجرای بخش طرح و توسعه خود ایجاد کرده‌ایم. هر واحد تولید محصولی خاص در شرکت، دارای یک بخش طرح و توسعه منحصر به فرد است که تعدادی کارشناس در آن فعالیت دارند. این تیم در محصولات مربوط به حوزه خود اقدام به رصد بازارهای خارجی و ارائه طرح‌ها و ایده‌‌های جدید در آن می‌کنند. فرآیند ارائه طرح‌ها برگرفته از نمونه‌های خارجی یا ایده‌ خود کارشناس به‌صورت مستمر مثلا ماهانه یا حتی روزانه انجام می‌شود. طرح‌های انتخاب شده توسط این تیم، در اختیار مدیر بخش قرار گرفته تا ضمن بررسی و تحقیقات بازار در مورد آن، تصمیم در مورد تولید یا عدم تولید آن اتخاذ شود.

 آیا در زمینه تولید محصولات خود به مساله کاهش مصرف انرژی توجهی ویژه دارید؟

انرژی یکی از فاکتورهای مهم در زمینه استفاده از محصولات خانگی در نگاه مشتریان است. با توجه به این موضوع، توانایی کاهش مصرف انرژی در هر یک از محصولات به‌مثابه ایجاد یک مزیت نسبی برای شرکت خواهد بود. بنابراین شرایط بازار و رقابت ایجاب می‌کند تا همواره به این مساله نگاهی ویژه داشته باشیم.

مشکلات کلی صنعت لوازم خانگی و نیز محصولات تولیدی شما چیست؟

به‌طور کلی صنایع کشور نیازمند تغییر نگرش اساسی در رویکرد دولت به موضوع تولید است و صنعت لوازم خانگی نیز از این قاعده مستثنا نیست. تصور می‌کنم دولت بیش از آن‌که به این صنعت به‌عنوان یک بخش مولد در اقتصاد کشور توجه داشته باشد، در حال هدایت رفتار سرمایه‌گذاران به سمت بازرگانی است تا تولید. تولید محصولات در سطح انبوه نیازمند حمایت مالی دولت در قالب تزریق منابع ارزان قیمت به صنعت است. راه‌اندازی هر واحد جدید و توسعه ابعاد صنعت لوازم خانگی با توجه به پیشرفت روزافزون آن و وجود تکنولوژی‌های پیشرفته نیازمند منابع مالی با نرخ بهره مناسب، یا به‌دیگر بیان، نرخ بهره تولیدی است. در شرایط رکود اقتصادی و ریسک بالای سرمایه‌گذاری اصولا چه حوزه‌ای در اقتصاد کشور وجود دارد که بازده آن بالای ۲۶ درصد باشد.

اگرچه بانک مرکزی نرخ بهره وام را ۱۸ درصد اعلام کرده، ولی ما در عمل با نرخ بهره ۲۶ درصدی مواجهیم. حال تولیدکننده‌ای که با انواع مشکلات و معضلات در تولید مواجه است چگونه توانایی بازپرداخت تسهیلات با این نرخ را دارد. وقتی شرایط موجود در کشور و سیاست‌های حمایتی دولت را با کشوری مثل چین که امروزه صنایع آن در حال توسعه مداوم در اقتصاد جهانی است مقایسه می‌کنیم متوجه وجود خلاء‌های بی‌شماری در مساله توسعه تولیدات داخلی می‌شویم. در این کشور تسهیلات مالی با نرخ بهره بسیار پایین برای مثال زیر ۷ درصد و با تنفس ۵ تا ۷ ساله در اختیار تولیدکننده قرار می‌گیرد. این‌ها همان عواملی است که در بلندمدت موجب فاصله گرفتن تولیدات این کشور از کشورهایی همچون ما شده است.

راهکارهای پیش‌رو برای از میان برداشتن موانع تولید در این حوزه از محصولات چیست؟

صنعت لوازم خانگی یک صنعت بسیار بزرگ با دامنه‌ای وسیع از محصولات مختلف است. واردات بالای انواع برندها و محصولات خارجی به‌خوبی گویای پتانسیل بالای موجود در این بخش از صنعت در اقتصاد غیر نفتی کشور است. دولت از دو مجرای اصلی می‌تواند به بهبود وضعیت این صنعت کمک کند. یکی اصلاح قوانین موجود در بازار این محصولات و دیگری تامین منابع مالی مورد نیاز تولیدکنندگان. مورد اول حتی می‌تواند به ایجاد جریان مالی از سمت بخش خصوصی به این حوزه از صنعت نیز منجر شود. ارائه سوبسیدها و مشوق‌های صادراتی به تولیدکنندگان، می‌تواند زمینه‌ساز توسعه بازارهای این محصولات به خارج از مرزهای کشور و گسترش ابعاد آن نیز شود، اما متاسفانه ضمن فقدان یا ضعف در این قوانین در حوزه صادرات، در درون کشور نیز مقررات حاکم، به‌شدت این صنعت را در تنگنا قرار داده است. در حالی که واردکنندگان با انواع و اقسام رویه‌ها اقدام به واردات محصولات خارجی به داخل کشور می‌کنند، تنها تولیدکنندگان داخلی هستند که در تمامی موارد به‌ راحتی منبع اصلی تامین هزینه‌های مالیاتی دولت به‌شمار می‌روند.

واردات قطعات ما با دقت بالا از سوی دولت رصد شده و مالیات  و تعرفه گمرکی آن اخذ می‌شود. در هنگام فروش نیز وضعیت بازار به‌گونه‌ای است که عملا راهی برای انتقال مالیات بر ارزش افزوده به مصرف‌کنندگان وجود ندارد. خریداران عمده ما در صورت چنین درخواستی به راحتی از خرید از ما سر باز می‌زنند و ما راهی جز تقبل این هزینه توسط خود نداریم. بنابراین همان‌طور که مشاهده می‌شود وضعیت قوانین به‌صورتی است که تولیدکننده در شرایط بسیار بدی با انواع هزینه‌ها مواجه است. مورد دوم نیز همان‌طور که شرح آن پیش‌تر رفت ارائه تسهیلات مالی ارزان قیمت به تولیدکنندگان حقیقی است. البته باید توجه داشت در نبود قوانین مناسب برای حمایت از تولیدکنندگان چه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و چه سرمایه‌گذاری دولت نمی‌تواند مسیر درستی را طی کند.