عضو هیأت مدیره شرکت بین‌المللی ساختمان و صنعت ملی از بستر سازی برای این صنعت می‌گوید
غنی در ذخایر معدنی فقیر در دانش موثر
هر گونه کوتاهی در این زمینه به مثابه انزوا از بازارهای جهانی و کوچک شدن ابعاد اقتصادی کشور خواهد بود. به‌منظور بررسی وضعیت کلی صنعت‌سنگ کشور و به‌طور خاص نگاهی از دریچه دانش محتوایی موجود در این صنعت، با دکتر محمد مدد، معاون فنی و عضو هیأت مدیره شرکت بین‌المللی ساختمان و صنعت ملی، یکی از افراد با سبقه در زمینه مدیریت و صنعت ساختمان به گفت و گو نشستیم. مدد، اعتقاد دارد آن‌چه موجب احیای وضعیت سنگ کشور در فرم مناسب خواهد شد ایجاد بسترهای لازم در تمامی‌بخش‌های مختلف صنعت برای رسوخ دانش به آن است. مدد، دانش موجود در صنعت سنگ، از استخراج در معادن تا فرآوری محصولات سنگی و حتی نحوه استفاده و کاربرد آن در پروژه‌های ساختمانی را فاقد رویکردهای مناسب می‌داند. او اعتقاد دارد قدم اول در اصلاح وضعیت سنگ کشور از دانشگاه‌ها و تعریف رشته تخصصی سنگ آغاز می‌شود. همچنین، مدد لازمه ایجاد تقاضای موثر در صنعت سنگ را ایجاد فرهنگ مناسب مصرف، در سایه شناخت صحیح معماران و فعالان حوزه ساختمان از سنگ می‌داند. او یکی از شاه‌راه‌های اصلی در این زمینه را ایجاد نمایشگاه‌های دائمی‌در مناطق اصلی سنگ کشور و ارتباط آن‌ها با مراکز علمی‌و دانشگاهی می‌داند بستری که آمیخته‌ای از تجربه و دانش به صنعت سنگ کشور هدیه می‌کند.
چرا در صنعت سنگ کشور سازوکار منسجم و ساختار‌یافته‌ای در بخش‌های مختلف ازاستخراج در معادن گرفته تا تولید محصولات و حتی مصرف سنگ وجود ندارد؟
به‌طور کلی اصول حاکم بر هر صنعتی از مبانی نظری و چهارچوب علمی‌موجود در آن سرچشمه گرفته و درنهایت به ایجاد ساختارهایی منسجم منجر می‌شود. اگر بخواهیم لایه‌های صنعت سنگ کشور از نحوه استخراج از معادن، رویه‌های فرآوری و درنهایت چگونگی معرفی محصولات به مصرف‌کنندگان و حتی نحوه مصرف آن را مورد نقد و بررسی قرار دهیم باید گفت در تمامی‌این سطوح یک مشکل اساسی خودنمایی می‌کند و آن‌هم فقر آموزش و نبود فرهنگ صحیح در هر کدام از این بخش‌ها است. یگانه مسیر اصلی در بهبود وضعیت صنعت سنگ در تمامی‌این ابعاد از مسیر آموزش‌های دانشگاهی می‌گذرد. البته لازمه کارایی تحصیلات آکادمیک وجود امکانات مناسب در کنار آموزش است. در وحله اول در کشوری که دارای بزرگترین معادن سنگ تزئینی دنیاست وجود رشته‌ای تخصصی در حوزه سنگ یک الزام به‌نظر می‌رسد. بسیاری از کارشناسان ما چه در حوزه استخراج سنگ از معادن، چه در مورد رویه‌های فرآوری محصولات سنگی، دانش لازم را ندارند. گاه شیوه نادرست در استخراج سنگ از معادن، بیش از آن‌که در بلندمدت بهره‌وری استفاده از معادن را افزایش دهد ضرر جبران‌ناپذیری بر معادن ارزشمند سنگ، با ایجاد ترک و آسیب بر روی هسته‌های سنگ و در نتیجه بر بدنه صنعت سنگ کشور وارد می‌کند. اگر دانشگاه‌ها در حال تربیت مهندسان معادن هستند باید ضمن آموزش نظری رویکردهای نوین در این زمینه، آن‌ها را با تجهیزات موجود در این عرصه آشنا کرده و تسهیلات لازم برای به‌کارگیری این تجهیزات در صنعت سنگ را فراهم کنند. به‌صورت سیستمی‌همین مشکل در زمینه فرآوری محصولات سنگی نیزوجود دارد. بسیاری از محصولات ما با ارزش افزوده پایین روانه کشورهایی چون ایتالیا، اسپانیا، چین و روسیه شده و پس از فرآوری با ارزش افزوده بالا تحت عنوان برندهای جدید وارد مرزهای کشور می‌شود. این امر به مثابه تغییر شکل فقر دانش و تکنولوژی به صورت خروج ارز، در قالب ارزش افزوده خواهد بود.
اما آن‌چه بیش از همه از منظر یک معمار که مصرف‌‌کننده نهایی محصولات سنگی در چرخه صنعت سنگ به‌عنوان مشکلی در خور توجه نمود پیدا می‌کند، عدم آشنایی فعالان حوزه ساختمان و پروژه‌های عمرانی با ماهیت انواع سنگ، اقلیم مورد استفاده‌هر یک از آن‌ها و نحوه کاربرد آن‌ها است. حتی گاهی می‌توان در اجرای پروژه‌ها از سنگ‌هایی استفاده کرد که ضمن بهبود زیبایی، هزینه‌های مصالح را نیز تا حد زیادی کاهش داد. آشنایی با سنگ و کاربرد مناسب آن در این چنین فعالیت‌هایی بستر لازم برای بیشتر دیده شدن سنگ و شناساندن آن به مصرف‌کنندگان را فراهم می‌آورد. در صورت استفاده مناسب از سنگ‌ها رفته‌رفته با بیشتر دیده شدن آن‌ها می‌توان امید داشت مصرف سنگ‌های پر تنوع و زیبای وطنی به یک فرهنگ همه‌پسند در قشرهای مختلف جامعه به‌خصوص معماران تبدیل شود. فرهنگی که در صورت شکل‌گیری زمینه‌ساز افزایش تقاضا برای محصولات سنگی داخلی و توسعه کلی صنعت سنگ کشور خواهد شد.
چرا شناخت سنگ تا این حد در توسعه صنعت سنگ اهمیت دارد؟
سنگ یک ماده طبیعی است که به‌راحتی می‌تواند با سلیقه انسان ارتباط برقرار کند. هر سنگ شخصیت منحصر به فردی برای خود دارد و متناسب با این شخصیت و هویت باید کاربردی مناسب برای آن درنظر گرفت. سنگی که ارزش ذاتی دارد نباید در کف‌پوش یا پیاده‌رو استفاده شود یا سنگ‌های با ارزشی وجود دارد که باید همچون تابلو آن‌ها را بر دیوار نصب کرد. ایجاد شخصیت و هویت برای سنگ جز در سایه شناخت سنگ میسر نیست. سنگ، وقتی دارای شناسنامه و برند خاص خود می‌شود که سازگار با شرایط محیطی و اقلیمی‌در جای درست خود به‌کار گرفته شود. تحت این شرایط، سنگ می‌تواند اوج زیبایی خود را به نمایش گذاشته و کاربرد آن در هر نقطه‌ای در حقیقت احداث یک پایگاه تبلیغاتی بلندمدت برای آن خواهد بود. سنگ یک کالای بادوام با عمر و ماندگاری طولانی است بنابراین در کاربرد آن باید نهایت دقت را به خرج داد تا مادامی‌که دیده می‌شود زمینه‌ساز ایجاد جذابت و تقاضا برای محصولات باشد. در ایتالیا رشته فرآوری سنگ وجود دارد رشته‌ای که به‌طور تخصصی بر ایجاد محصولات متنوع از سنگ تمرکز دارد اما در کشور ما با غنی‌ترین معادن سنگ تزئینی دنیا، جای خالی چنین رشته‌هایی به شدت احساس می‌شود.
چرا دربین معماران داخلی تمایل کمتری برای استفاده از محصولات وطنی وجود دارد؟
استفاده مداوم از محصولی خاص در یک صنعت، ایجاد فرهنگ مصرفی را می‌طلبد. گاه یک رویکرد نادرست در وضع قوانینی موجب انحراف بخش قابل توجهی از تقاضا به سمت محصولات دیگر می‌شود. برای مثال در یک مقطع زمانی از استفاده از سنگ در نماهای ایرانی به بهانه رومی(سبک رومی) بودن آن ممانعت به‌عمل آمد که نتیجه آن عقب‌نشینی معماران از کاربرد سنگ در نما و استفاده از سایر مصنوعات مثل ترمووود بود. استفاده از سنگ در معماری اصیل ایرانی قدمتی ۷۰۰-۸۰۰ ساله دارد حتی در مواردی این پیشینه به قبل از اسلام برمی‌گردد. نباید با دست خودمان معماری اصیل ایرانی را از صنعت سنگ کشور دور کرده و موجبات نابودی این صنعت را فراهم آوریم. یکی از راه‌های هدایت تقاضای معماران به سمت استفاده از محصولات وطنی علاوه بر فرآوری مناسب و تولید محصولات با کیفیت، ایجاد قوانینی برای بسط و گسترش فرهنگ استفاده از سنگ ایرانی در نماسازی صنعت ساختمان است. اعتقاد دارم حتی در تمامی‌سازمان‌های مهم دولتی به‌خصوص ارگان‌هایی که محل رفت و آمد مسؤولان سایر کشورها هستند باید به‌صورت تخصصی اقدام به استفاده از سنگ‌های زیبای ایرانی در نما کرد تا محصولات ما دائما در معرض دید افراد قرار گیرد.
چگونه می‌توان پایگاهی با ثبات برای تعامل معماران و فعالان حوزه سنگ برای تمرکز بر معرفی و شناسایی محصولات سنگی ایجاد کرد؟
به‌طور کلی هر عاملی از برگزاری همایش‌ها، نشست‌ها و مهم‌تر از همه برگزاری نمایشگاه‌ها در این زمینه موثر خواهد بود. اما اگر به‌دنبال ایجاد زیرساختی مناسب در این زمینه‌هستیم من پیشنهاد می‌کنم دولت اقدام به احداث نمایشگاه‌های دائمی‌به خصوص در مناطق اصلی تولید سنگ در کشور کند. این امر زمینه‌ساز حضور مستمر فعالان حوزه سنگ برای معرفی محصولات خود می‌شود؛ علاوه بر این رقابت بین فعالان حوزه سنگ موجب بهبود کیفیت محصولات نیز خواهد شد. همچنین می‌توان برای استحکام و تقویت این رویکرد، بین دانشگاه‌های شاخص در حوزه معماری و این نمایشگاه‌ها ارتباطی پویابرقرار کرد. این امر به مثابه آمیختن دانش و تجربه با یکدیگر است که نتیجه آن تزریق دانشی موثر به صنعت سنگ کشور خواهد بود.
ارسال نظر