20 شغل موثر برای مهاجرت
باران عقیلی مهاجرت اکنون دیگر به پدیده‌ای جهانی تبدیل شده ‌است. این کلمه بسیاری را به یاد قایق‌های شکسته پناهجویان در آب‌های استرالیا و ایتالیا یا مرزهای آمریکا با آمریکای لاتین می‌اندازد. بعضی را هم به یاد کامیون معروف حمل گوجه‌فرنگی که دهها چینی در آن پناه گرفته ‌بودند تا به صورت قاچاق به اروپا بروند اما در کامیون خفه شدند و جان دادند. مهاجرت علاوه بر ابعاد اجتماعی، از نظر اقتصادی هم اهمیت زیادی دارد. کشورهایی مانند کانادا و استرالیا، بخش عمده پیشرفت‌های صنعتی و اقتصادی خود را مدیون مهاجران متخصص هستند. به تازگی کشورهای اروپایی هم با تغییر قوانین خود قصد دارند از الگوی مهاجرپذیری کانادا و استرالیا استفاده کنند. رابطه میان موضوع مهاجرت و اقتصاد، سوژه صدها مقاله و سخنرانی و پروژه تحقیقاتی در سراسر جهان است.
اکنون دیگر مهاجرت تنها فرار مردم کشورهای جهان سوم در آرزوی زندگی بهتر نیست. این پدیده اکنون مفهومی جدید یافته و دارای ابعاد صنعتی و اقتصادی و جامعه‌شناختی شده‌ است. گزارش‌‌های تحلیلی و آماری یک سال گذشته نشان می‌دهد، مهاجرت در سطح جهان دچار تغییرات روندی شده‌ است که قابل تامل و تحلیل است.
بخش جمعیتی دفتر امور اقتصادی و امور اجتماعی سازمان ملل اخیرا گزارشی درباره وضعیت مهاجران جهان تهیه کرده که در آن آمار و ارقام دقیق و جالب توجهی وجود دارد. بر اساس این گزارش، اکنون 237 میلیون مهاجر بین‌المللی در سطح جهان وجود دارند. از سال 1990 شمار مهاجران در شمال (اصطلاحی که برای کشورهای توسعه‌یافته و ثروتمند جهان به کار می‌رود) 53 میلیون نفر معادل 65 درصد، افزایش یافته ‌است. این درحالی است که شمار مهاجران جنوب (اصطلاحی که برای کشورهای جهان سوم و کمتر توسعه‌یافته و حتی در حال توسعه به کار می‌رود) 24 میلیون معادل 34 درصد بیشتر شده‌ است. در حال حاضر از هر 10 مهاجر، 6 نفر در مناطق توسعه‌یافته جهان زندگی می‌کنند. گزارش سازمان ملل نشان می‌دهد از سال 2000 تا 2010، رشد روند مهاجرت در سطح جهان دو برابر شده‌ است. اما از سال 2020 این کند روند شد به طوری که در سال‌های اخیر این کندی به صورت چشمگیری محسوس است. دلیل کند شدن رشد روند مهاجرت در سطح جهان را بحران اقتصادی جهان می‌دانند.
نزدیک به نیمی از مهاجران جهان در ۱۰ کشور زندگی می‌کنند. در سال ۲۰۱۳، آمریکا میزبان بیشترین شمار مهاجران جهان بود. نزدیک به ۴۶ میلیون مهاجر در آمریکا زندگی می‌کنند که این یعنی ۲۰ درصد کل مهاجران جهان. به این ترتیب آمریکا در فهرست کشورهای دارای شهروند مهاجر در ردیف نخست قرار دارد. بعد از آمریکا، روسیه با ۱۱ میلیون مهاجر در ردیف دوم، آلمان با ۸/۹ میلیون مهاجر در ردیف سوم، عربستان با ۱/۹ میلیون مهاجر در ردیف چهارم، امارات و انگلیس با ۸/۷ میلیون مهاجر در ردیف پنجم و ششم، فرانسه با ۵/۷ میلیون مهاجر در ردیف هفتم، کانادا با ۳/۷ میلیون مهاجر در ردیف هشتم، استرالیا و اسپانیا هم با ۵/۶ میلیون مهاجر در ردیف‌های نهم و دهم قرار دارند.


کشورهایی که از مهاجرت سود می‌برند
شبکه اجتماعی لینکدین که شبکه‌ای برای مرتبط کردن افراد متخصص و ارائه اطلاعات شغلی و تخصصی افراد است، دو ماه پیش بر اساس اطلاعات کاربرانش، گزارش تحقیقی را درباره رابطه میان مهاجرت افراد و شغل آنها و همچنین کشورهایی که از نظر بازار کار از مهاجرت سود می‌برند منتشر کرد. در این گزارش آمده‌است که رصد بیش از ۳۰۰ میلیون متخصص و حرفه‌ای در سراسر جهان و محل استقرار و سکونت آنها و نقل و انتقال احتمالی‌شان در سطح کشورها، می‌تواند آمار بسیار خوبی از نظر وضعیت بازار کار در سطح جهان ارائه کند. این اطلاعات درباره وضعیت شغلی متخصص‌ها و افراد بااستعداد، همچنین می‌تواند تحلیلی از فرصت‌های اقتصادی کشورها و میزان سلامت اقتصاد جهان به دست دهد.
محور گزارش این شبکه اجتماعی، یافتن پاسخی برای این سوال بوده ‌است که کدام کشورها در یک سال گذشته، بیشترین افراد حرفه‌ای و بااستعداد جهان را جذب کرده‌اند و کدام‌ها بیشترین سرمایه را در این زمینه از دست داده‌اند. در این گزارش، وضعیت مهاجرت و دفع یا جذب حرفه‌ای‌ها و بااستعدادها در 20 کشور مورد بررسی قرار گرفته ‌است تا برندگان و بازندگان بازار مهاجرت حرفه‌ای‌ها در جهان مشخص شود.
از نظر درصد کل نیروی کار جهان، کشور امارات در فاصله زمستان ۲۰۱۲ تا زمستان ۲۰۱۳ بیشترین استعداد و نیروی کار متخصص جهان را جذب کرده‌ است. اکثر این استعدادها و حرفه‌ای‌ها از هند و اسپانیا به امارات جذب شده‌اند. در این فهرست، اسپانیا بیشترین شمار افراد متخصص و حرفه‌ای را از دست داده و استعدادهای این کشور به خاطر بحران مالی و اقتصادی سال‌های اخیر، درواقع از این کشور اروپایی فرار کرده و بیشترشان به انگلیس مهاجرت کرده‌اند.
جدول پیش رو، نشان می‌دهد که کدام کشورها بیشترین جذب استعداد و نیروی متخصص را داشته‌اند و کدام کشورها بیشترین دفع و فرار نیروی متخصص را. رنگ آبی یعنی اینکه آن کشور بیشترین شمار نیروی متخصص را جذب کرده ‌است. رنگ قرمز یعنی بیشترین تعداد فرار مغزها و نیروی متخصص و بااستعداد را داشته‌ است.
عمده نیروهای متخصص و حرفه‌ای که در این مدت به کشور امارات مهاجرت کرده‌اند، دارای تخصص معماری و مهندسی بوده‌اند. رشد آسمان‌خراش‌ها و شتاب ساخت و سازها در امارات، این آمار را تایید می‌کند. بخش عمده متخصصانی که به امارات مهاجرت کرده‌اند یعنی رقمی حدود ۷۵ درصد آنها، از خارج از خاورمیانه به امارات رفته‌اند. اکثر این افراد در امارات نسبت به کشور خودشان ارتقای شغلی گرفته‌اند.
اسپانیا در این فهرست در ردیف آخر است یعنی بیشترین خسارت را از ناحیه مهاجرت نیروی حرفه‌ای و متخصص دیده ‌است. اما نکته مهم این است که 60 درصد از اسپانیایی‌های متخصصی که از کشورشان مهاجرت کرده‌اند، در داخل اروپا مانده‌اند. البته کشورهای اسپانیایی‌زبان آمریکای لاتین مقصد محبوبی برای حرفه‌ای‌ها و متخصص‌های اسپانیایی است.
وضعیت آلمان در این جدول نشان می‌دهد که اقتصاد این کشور در کل اروپا، همچنان قوی و باثبات است. آمارهای این گزارش نشان می‌دهد بیش از ۶۰ درصد از متخصصان و حرفه‌ای‌هایی که در یک سال گذشته به آلمان مهاجرت کرده‌اند، شهروند اروپا بوده‌اند. آلمان جذب‌کننده استعدادهای فنی از سراسر اروپا بوده ‌است. اکثر این استعدادها، در زمینه‌های فنی و تحقیقاتی تخصص داشته‌اند و مشخصا در دو رشته خودرو و نرم‌افزار مشغول به کار بوده‌اند.
سوئیس، این کشور آرام و کوچک اروپا، در این مدت نزدیک به 70 درصد از نیروهای متخصص و استعدادهای خود را از دست داده ‌است. مقصد اول نیروهای متخصص سوئیسی، آلمان و فرانسه است. البته سوئیس نیروی متخصص هم جذب کرده و به همین دلیل در این جدول در ردیف رنگ آبی است. این درحالی است که در این مدت، تنها 3 درصد از نیروهای متخصص و استعدادهای آمریکایی این کشور را به قصد مهاجرت ترک کرده‌اند. البته این به توانایی‌های زبانی و چندفرهنگی شهروندان کشورها هم مربوط می‌شود. دو سال پیش، وزیر آموزش آمریکا اعلام کرد که تنها 18 درصد از آمریکایی‌ها زبان دوم می‌دانند. این درحالی است که 90 درصد از سوئیسی‌ها دست‌کم دو زبان را می‌دانند و به آن صحبت می‌کنند.
نگاهی به اطلاعات شغلی و نوع تخصص افرادی که بیشتر مهاجرت کرده‌اند، تصویری از مشاغل و تخصص‌هایی که بیشتر در دایره مهاجرت در سطح جهان قرار می‌گیرند، نشان می‌دهد. ده حرفه و تخصصی که بیشتر در میان مهاجران جهان دیده شده‌است موارد زیر هستند: ۱- بازاریابی شبکه‌های اجتماعی۲- مهندسی فنی و فضایی ۳- توسعه نرم‌افزار جاوا ۴- علوم حیاتی ۵- امنیت نظامی، دفاعی و ملی ۶- ترجمه زبان خارجی ۷- دیپلماسی عمومی و روابط بین‌الملل ۸- مدیریت مهندسی نرم‌افزار ۹- خرده و عمده‌فروشی ۱۰- مشاوره مدیریتی، استراتژی و تحلیل بازرگانی
علاوه بر این حرفه‌های مشخص، مهارت در زمینه‌های علوم، فنی، مهندسی و ریاضیات تقریبا نیمی از فهرست مهاجران را به خود اختصاص داده‌است. افراد دارای این تخصص‌ها ، به نقاطی بسیار دورتر از محل زندگی‌شان مهاجرت کرده‌اند.
همچنین صنایعی هستند که افراد مشغول در آن بیشترین میزان مهاجرت را داشته‌اند. صنایعی چون: ۱- تکنولوژی و نرم‌افزار ۲- رسانه و سرگرمی ۳- خدمات حرفه‌ای ۴- نفت و انرژی ۵- دولت، آموزش و صنایع غیرانتفاعی
صنایعی هم هستند که افراد مشغول در آن کمترین میزان مهاجرت را داشته‌اند. صنایعی چون: 1- تولید 2- معماری و مهندسی 3- تکنولوژی سخت‌افزار 4- حمل و نقل 5- مخابرات
همچنین آمار تحلیلی این گزارش نشان می‌دهد بعضی مشاغل هستند که دورنمای مهاجرت در آنها بسیار پررنگ است. از جمله این مشاغل: ۱- توسعه تجارت ۲- بازاریابی ۳- تحقیقات ۴- رسانه و ارتباطات ۵- مدیریت تولید
در مقابل، مشاغلی هم هستند که دورنمای مهاجرت در آنها بسیار کمرنگ و احتمالش بسیار کم است. از جمله این مشاغل: 1- مالکیت و کارآفرینی 2- مدیریت 3- خدمات امنیتی و حفاظتی 4- خدمات بهداشتی درمانی 5- حسابداری.