واکنش‌های جهانی به درگذشت آیت‌الله
نیلوفر منصوریان
«مرد روزهای سخت در گذشت. » این پیامی بود که در نخستین دقایق در گذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در رسانه‌های جهان مخابره شد. پیامی که شاید نزدیک‌ترین و شبیه‌ترین تعبیر به شخصیت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی باشد. اما این تنها تعبیری نبود که نام آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را ظرف چند دقیقه به ترند جهانی در توییتر تبدیل کرد. چهره کلیدی جنبش میانه رو در ایران، «مرد پراگماتیک نظام ایران»، «و مرد بزرگ» ازدیگر تعابیری بود که رسانه‌های جهان در همان دقایق اولیه مرگ نابهنگام آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در مورد او به کار بردند.
نیلوفر منصوریان
«مرد روزهای سخت در گذشت. » این پیامی بود که در نخستین دقایق در گذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در رسانه‌های جهان مخابره شد. پیامی که شاید نزدیک‌ترین و شبیه‌ترین تعبیر به شخصیت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی باشد. اما این تنها تعبیری نبود که نام آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را ظرف چند دقیقه به ترند جهانی در توییتر تبدیل کرد. چهره کلیدی جنبش میانه رو در ایران، «مرد پراگماتیک نظام ایران»، «و مرد بزرگ» ازدیگر تعابیری بود که رسانه‌های جهان در همان دقایق اولیه مرگ نابهنگام آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در مورد او به کار بردند. در کناراین تعابیر، پیام‌هایی که به مناسبت در گذشت او از سوی چهره‌های سیاسی کشورها، خطاب به مقامات ایران و خانواده او مخابره شد نیز نشانگر جایگاه او درجهان است. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی عصر یکشنبه هفته جاری در میان بهت و ناباوری، در سن ۸۲ سالگی در گذشت. رخدادی که جهان را به واکنش واداشت. واکنش‌هایی از جنس تعابیر و واژه‌هایی در ستایش نام او و در قالب پیام‌های تسلیت از گوشه و کنار جهان برای در گذشت مردی که تاریخ ایران بدون نامش طور دیگری نوشته خواهد شد. این تعابیر روز سه‌شنبه با حضور میلیونی مردم در مراسم تشییع رئیس‌جمهوری پیشین ایران رنگ وبوی دیگری گرفت. و رسانه‌ها از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین مراسم تشییع پس از رحلت امام خمینی (ره) در ایران یاد کردند و آن را «خدا حافظی ایران با هاشمی» لقب دادند.
اولین پیام تسلیت
در میان سیل پیام‌های تسلیت،وزیر خارجه بحرین اولین مقام خارجی بود که نسبت به خبر درگذشت رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام واکنش نشان داد. «شیخ خالد بن حمد آل خلیفه» در پیام توییتری درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را که از وی به‌عنوان رئیس‌جمهور سابق ایران یاد کرد، تسلیت گفت و برای او طلب آمرزش و رحمت خدا را کرد. این پیام از آن جهت حائز اهمیت است که این کشور از دی ماه سال گذشته روابط دیپلماتیک خود را پس از ماجرای سفارت عربستان در تهران، با ایران قطع کرد. شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی امیر قطر،شیخ خلیفه بن‌زاید آل‌نهیان رئیس امارات متحده عربی، شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح امیرکویت و سلمان قابوس پادشاه عمان،از دیگر مقامات کشورهای عربی بودند که درگذشت نابهنگام رئیس‌جمهوری سابق ایران را تسلیت گفتند. نبیه بری رئیس مجلس لبنان هم در پیامی به مقام معظم رهبری، رحلت آیت‌الله «اکبر هاشمی‌رفسنجانی» رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و یار دیرین امام و رهبری را تسلیت گفت.
در واقع می‌توان از کویت و امارات و لبنان به‌عنوان کشورهای عربی که همه مقاماتشان درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را تسلیت گفتند یاد کرد. دراین بین مصر و عربستان تنها کشورهای عربی بودند که هیچ واکنشی به در گذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی نداشتند و درمقابل این رخداد سکوت پیشه کردند. در همین حال تحلیل رسانه‌ای کشورهای عربی از شخصیت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی نیز از آن جهت که او را به سبب دیدگاه‌هایش درباره لزوم ارتباط با کشورهای عربی، می‌ستودند نیز مهم بود. در همین راستا،سایت عربی شبکه تلویزیونی «فرانس ۲۴» فرانسه، ازهاشمی‌رفسنجانی به‌عنوان «محافظه‌کار عملگرا و لیبرال اقتصادی» و یکی از قدرتمندترین سیاستمداران ایرانی یاد کرد.
پیام تسلیت آمریکا و روسیه
از سوی دیگر هر چند آمریکا و روسیه با دوروز تاخیر در گذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را تسلیت گفتند اما می‌توان ازاین پیام‌ها به‌عنوان مهمترین پیام‌های تسلیت مقامات کشورها یاد کرد. جان کربی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا،روز سه شنبه، ازآیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به‌عنوان چهره‌ای برجسته در تاریخ جمهوری اسلامی یاد کرد و گفت: ما تاسف و تسلیت خود را از درگذشت وی به خانواده و عزیزانش اعلام می‌کنیم. ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه نیز روز سه شنبه همزمان با مراسم تشییع و خاکسپاری آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، با ارسال پیامی به رئیس‌جمهور ایران درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را تسلیت گفت واز نقش آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی طی سال‌های گذشته تجلیل کرد.
یک دقیقه سکوت
از سوی دیگر در اجلاس سران گروه ۷۷ در ژنو نیزکه روز سه شنبه همزمان با مراسم خاکسپاری آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی برگزار شد، به احترام رئیس‌جمهوری پیشین کشورمان، یک دقیقه سکوت کردند. گری لوئیس هماهنگ‌کننده سازمان ملل در ایران نیز از نخستین شخصیتهایی بود که در توییتی این واقعه را به خانواده آیت الله تسلیت گفت.
واکنش همسایگان
مقامات کشورهای همسایه نیز طی چند روز گذشته در پیام‌های جداگانه‌ای درگذشت رئیس‌جمهوری پیشین ایران را تسلیت گفتند. عبدالله گل رئیس‌جمهوری پیشین ترکیه، مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه، «محمد اشرف غنی» رئیس‌جمهوری و «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت افغانستان و «برهان‌الدین ربانی» و «عطامحمد نور» رئیس و معاون اجرایی حزب جمعیت اسلامی افغانستان نیز با انتشار پیام‌های جداگانه‌ای ارتحال رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام را تسلیت گفتند. «حامد کرزی» رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان نیزضمن تسلیت ارتحال آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی، از او به‌عنوان شخصیتی آزادی‌خواه و مبارز یاد کرد.
آن‌سو تر «نواز شریف» نخست‌وزیر پاکستان نیز آیت‌الله هاشمی را نماد صلح دوستی و راهگشای وحدت جهان اسلام توصیف کرد. «لو کانگ» سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز آیت‌الله هاشمی را «فردی پرنفوذ و تاثیرگذار» خواند. سرژ سرکیسیان رئیس‌جمهوری ارمنستان نیز آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را در یاد ارمنستانی‌ها ماندگار خواند. همچنین تا لحظه نگارش این گزارش هیچ یک از مقامهای اروپایی واکنشی به درگذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی نشان نداده‌اند. تنها مقام اروپایی مایکل دی هینگینز رئیس جمهوری ایرلند بود که روز سه شنبه با حضور در سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوبلین، دفتریادبود ارتحال آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را امضا کرد.
واکنش‌های رسانه‌های جهان
شبکه‌های بزرگ تصویری مثل سی ان ان و فرانس ۲۴ و دیگر رسانه‌ها نیز بلافاصله پس از اعلام در گذشت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، به پخش تصاویری از آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی وهمچنین انجام مصاحبه‌هایی با کارشناسان و تحلیلگران در باره نقش آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی درانقلاب و نظام اسلامی پرداختند. خبرگزاری آسوشیتدپرس درتحلیلی نوشت: رفسنجانی که از ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷ رئیس‌جمهوری اسلامی ایران بود، یک سیاستمدار برجسته است که اغلب در صحنه سیاسی ایران در به قدرت رسیدن مقامهای بلندپایه نقش تعیین‌کننده‌ای داشت. به نوشته روزنامه لوموند فرانسه «آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی یکی از کلیدی‌ترین شخصیت‌های جمهوری اسلامی ایران بود که نقش او در تحولات انقلاب اسلامی مهم بود.» همچنین خبرگزاری رویترز در گزارشی از هاشمی‌رفسنجانی به‌عنوان شخصیتی با نفوذ در ایران و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام یاد کرد که وظیفه آن حل‌وفصل منازعات و اختلاف نظرها میان مجلس و شورای نگهبان است. این خبرگزاری همچنین روز سه شنبه پس از مراسم خاکسپاری آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی نوشت:ایران با هاشمی خداحافظی کرد.
ارسال نظر