انتخابات ۲۹ اردیبهشت شورای شهر به کارآمدی پارلمان‌های محلی ختم می‌شود؟
پوست‌اندازی مدیریت شهری
انتخابات ۲۹ اردیبهشت شوراهای شهر، یک فرصت طلایی برای «نوسازی اساسی» ساختار مدیریت شهری محسوب می‌شود که مشروط به «تصفیه ذهنی» نامزدها از مسیر انحرافی گذشته و «آگاهی شهروندان» به توانایی واقعی هر یک از کاندیداها، می‌توان به پوست‌اندازی پارلمان‌های محلی و به تبع آن، اصلاحات کلیدی شهرداری، امیدوار شد. انتخابات پیش رو که ترکیب پنجمین دوره فعالیت شوراهای شهر را مشخص می‌کند، در حال حاضر با اعلام آمادگی دو گروه کاندیدا در قالب «چهره»ها و «متخصص»ها، وارد فاز اولیه برگزاری شده است. صرف نظر از دسته‌بندی‌های سیاسی و لیست‌هایی که بر این اساس و البته با ترکیبی از اسامی دو گروه چهره و متخصص، توسط نامزدها در حال تهیه است، در شهر تهران به‌عنوان نمای اصلی وضعیت سایر شهرها (به‌خصوص شهرهای بزرگ)، یک فهرست از شاخص‌ترین نارسایی‌های بزرگ در بخش‌های مختلف شهر وجود دارد که ضعف مدیران در همه دست‌کم چهار دوره اخیر مدیریت شهری، یکی از عوامل اصلی بروز آنها بوده است.
انتخابات ۲۹ اردیبهشت شوراهای شهر، یک فرصت طلایی برای «نوسازی اساسی» ساختار مدیریت شهری محسوب می‌شود که مشروط به «تصفیه ذهنی» نامزدها از مسیر انحرافی گذشته و «آگاهی شهروندان» به توانایی واقعی هر یک از کاندیداها، می‌توان به پوست‌اندازی پارلمان‌های محلی و به تبع آن، اصلاحات کلیدی شهرداری، امیدوار شد. انتخابات پیش رو که ترکیب پنجمین دوره فعالیت شوراهای شهر را مشخص می‌کند، در حال حاضر با اعلام آمادگی دو گروه کاندیدا در قالب «چهره»ها و «متخصص»ها، وارد فاز اولیه برگزاری شده است. صرف نظر از دسته‌بندی‌های سیاسی و لیست‌هایی که بر این اساس و البته با ترکیبی از اسامی دو گروه چهره و متخصص، توسط نامزدها در حال تهیه است، در شهر تهران به‌عنوان نمای اصلی وضعیت سایر شهرها (به‌خصوص شهرهای بزرگ)، یک فهرست از شاخص‌ترین نارسایی‌های بزرگ در بخش‌های مختلف شهر وجود دارد که ضعف مدیران در همه دست‌کم چهار دوره اخیر مدیریت شهری، یکی از عوامل اصلی بروز آنها بوده است.
بررسی‌ها درباره رابطه بین مشکلات شهر و شهروندان با ضعف مدیران شهری نشان می‌دهد بخشی از آنچه امروز در قالب «هوای آلوده و غیرقابل تنفس، ناهنجاری ترافیکی در معابر کلان شهرهای کشور، تراکم فروشی ناشی از وابستگی بودجه شهرداری به درآمدهای عوارض ساختمانی و همچنین فقر خدمات شهری و مراکز تفریحی»، برای ساکنان شهرها، غیرقابل تحمل شده است، از «غفلت مدیران شهر از مسیر درست مدیریت شهری» و «اقدام در مسیر تشدید مشکلات و ناهنجاری‌ها» نشات می‌گیرد. مواردی همچون «خلأ مالیات سبز یا همان عوارض سوخت» و «ارقام شبه رایگان شارژ شهری که در قالب عوارض نوسازی، به‌صورت سالانه از مالکان املاک مسکونی دریافت می‌شود»، از جمله نقاط «غفلت» در کارنامه غیرقابل دفاع مدیران شهری طی سنوات گذشته است. از طرفی «تامین بودجه‌های نجومی برای بزرگراه‌سازی و ایجاد عرصه برای تردد بیشتر خودروها» نیز جزو مواردی محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر باعث «تشدید» مناقشه ترافیک و آلودگی هوا شده است.
در این میان، اگر چه شهرداری‌ها به‌عنوان مجری و اداره‌کننده شهر، مسوول غفلت‌ها و تشدید مشکلات شهرها شناخته می‌شوند اما سهم کلیدی، به نواقص موجود در پارلمان‌های محلی - شوراهای شهر- برمی‌گردد که در عمل باعث شده شهرداری بدون اثرپذیری کامل از آنچه در شورا به تصویب می‌رسد و همچنین بدون احساس تکلیف جامع نسبت به پاسخگویی دقیق، شفاف و قابل دفاع به اعضای شورای شهر، در مسیر ناصحیح، توسعه وارونه شهر را ادامه دهد. کارشناسان شهری در مقطع کنونی که آستانه انتخابات شوراهای شهر، امید به اصلاح فرآیند اداره شهرها و پالایش مدیریت شهری از مدیران ناکارآمد را در شهروندان تقویت کرده است، معتقدند پارلمان محلی به لحاظ ساختاری نیازمند برنامه مشخص کمی و کیفی برای بازسازی سه ضلعی است. ماحصل این بازسازی، باید به نوسازی «نظام فعالیت و نوع مناسبات شورا-شهرداری»، «نظام برنامه‌ریزی و نوع تصمیم‌سازی مدیریت شهری» و در نهایت «نظام نظارت و نحوه پایش شورا بر عملکرد شهرداری» ختم شود.
به گزارش «دنیای اقتصاد»، اشکالات و نارسایی‌هایی که در حال حاضر در نظام فعالیت و نوع مناسبات شورا با شهرداری وجود دارد، عمدتا به برداشت اشتباه اعضای شورا از جایگاه‌شان مربوط است. جلسات هفتگی علنی و حتی غیر علنی اعضای شورای شهر نشان می‌دهد اغلب نمایندگان مردم در پارلمان محلی، به جای آنکه مقام «ناظر و هدایتگر» برای شورا قائل باشند، در جایگاه «منتقد مدیریت شهری»، پرهزینه‌ترین اشتباهات و انحرافات مدیران اجرایی شهر (مجموعه شهرداری) را صرفا با طرح نطق‌های پیش از دستور و حداکثر خواندن متن مکتوب، به مدیران یادآوری می‌کنند بدون آنکه، جلسات، باعث به چالش کشیده شدن شهرداری و به تذکر موثر و بازدارنده منجر شود. علاوه بر این اشکال، «دفاع بی قید و شرط» و همچنین «حمایت مطلق و همه جانبه» برخی اعضای شورا از شهرداری نیز ضعف دیگری است که در کنار «دنباله‌رو بودن شوراها» از اقدامات شهرداری در دوره‌های گذشته، باعث شده مناسبات شورا و شهرداری به بدترین شکل ممکن، از سوی اعضای پارلمان‌های محلی، تعریف و پیاده شود.
کارنامه مدیریت شهری پایتخت در سال‌های گذشته مشخص می‌کند در تصمیماتی که به لحاظ تعریف و اجرای یک پروژه و اقدام شهری و هزینه‌های مالی آن، جزو مصوبات شاخص و مقیاس بزرگ مدیریت شهری محسوب شده، همواره شورا یک گام عقب‌تر از شهرداری است و نوعی «غافلگیری» در نهاد بالادست شهرداری نسبت به عدم اطلاع کامل از سوابق و مطالعات پشتیبان پروژه‌ها یا هدف اصلی از اجرای آنها اتفاق افتاده است. نظام فعالیت و مناسبات شورا-شهرداری، می‌تواند از محل پوست‌اندازی نظام برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی شورا، نوسازی و بازتعریف شود. برای این منظور، در تهران، شورای پنجم، باید چهار گام در مسیر پوست‌اندازی بردارد. گام اول، مرور همه مصوبات قبلی پارلمان محلی پایتخت است. شناسایی تصمیمات مکتوب گذشته، از آن جهت برای تغییر ریل فعالیت شورا در مسیر اصلی، قابل اهمیت است که ماحصل آن به تهیه فهرستی از «مصوبات تکراری، بی خاصیت، غیر قابل اجرا فاقد ضمانت اجرایی» منجر می‌شود و می‌تواند مقدمه‌ای برای اثرگذاری شورا بر شهرداری و هدایت‌پذیر شدن اقدامات مدیران اجرایی شهر باشد.
شورای پنجم در گام دوم، لازم است آرشیو اطلاعاتی پارلمان محلی درباره نارسایی‌ها، نقاط بحرانی شهر در حوزه‌های مختلف از جمله خدمات شهری، زیست محیطی، سکونتی و حوادث غیرمترقبه را تکمیل کند و در گام سوم، با مطالعه و تحقیق درباره الگوهای جهانی برای حل هر یک از مشکلات قدیمی و ریشه‌ای پایتخت، تصمیمات جدید را متناسب با تجربه‌های موفق ابرشهرهای دنیا، تهیه و تدوین کند. گام آخر در مسیر نوسازی و پوست‌اندازی نظام برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی در شورای شهر، تصویب طرح‌های محدود اما کارآمد برای توسعه صحیح امکانات و بهبود متغیرهای شهر قابل سکونت است. ضلع سوم ساختار فعالیت شوراهای شهر که به نظارت و نحوه پایش شهرداری مربوط است نیز از طریق به‌کارگیری درست ابزارهای نظارتی -همچون طرح سوال به موقع از شهرداران بابت اقدام مغایر با ضوابط و مقررات بالادست و همچنین پیگیری کامل فرآیند پرسش تا مرحله اقناع نسبت به پاسخ یا اقدامات بعد از پرسش در صورت متقاعد نشدن- باید متحول شود. کارشناسان شهری با اشاره به عیان بودن نارسایی‌های شاخص در شهر تهران برای عموم شهروندان، معتقدند هر یک از ساکنان پایتخت، فهرست مشکلات شهر را می‌توانند به‌عنوان خط‌کش سنجش نامزدها در نظر بگیرند و متناسب با توانایی متقاضیان ورود به پارلمان محلی برای بهبود اوضاع شهر، کاندیداهای مورد نظر خود را انتخاب کنند.
ارسال نظر