طرح «ضحی حدید» برای برج دوقلو در تهران
کسوف برج میلاد؟
همه چیز از یک بروشور ساده آغاز شد. بروشوری که بر آن شکل و شمایل سه سازه تازه‌ای که قرار است در اطراف برج میلاد ساخته شود نقش بسته بود. بهار سال ۹۲ بود که اعضای شورای شهر سوم به گودبرداری اطراف برج میلاد اعتراض کردند و به استناد همان بروشور این سازه‌های جدید را سبب تخریب نمای بصری برج میلاد دانستند. قرار بود یک هتل، یک مرکز تجاری و یک مرکز اداری در محوطه ۴ هکتاری اطراف برج ساخته شود. دیوارکشی و گودبرداری هم در حال انجام بود. اما اعتراض شورا روند گودبرداری را آرام‌تر از گذشته کرد. مهدی چمران، عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر که در شورای سوم نیز یکی از مخالفان سرسخت طرح فعلی میلاد ۲ بود، می‌گوید: طرحی که برای فاز دوم برج میلاد انتخاب شده است، مورد تایید شورای شهر تهران نبوده و نیست.
همه چیز از یک بروشور ساده آغاز شد. بروشوری که بر آن شکل و شمایل سه سازه تازه‌ای که قرار است در اطراف برج میلاد ساخته شود نقش بسته بود. بهار سال 92 بود که اعضای شورای شهر سوم به گودبرداری اطراف برج میلاد اعتراض کردند و به استناد همان بروشور این سازه‌های جدید را سبب تخریب نمای بصری برج میلاد دانستند. قرار بود یک هتل، یک مرکز تجاری و یک مرکز اداری در محوطه 4 هکتاری اطراف برج ساخته شود. دیوارکشی و گودبرداری هم در حال انجام بود. اما اعتراض شورا روند گودبرداری را آرام‌تر از گذشته کرد. مهدی چمران، عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر که در شورای سوم نیز یکی از مخالفان سرسخت طرح فعلی میلاد 2 بود، می‌گوید: طرحی که برای فاز دوم برج میلاد انتخاب شده است، مورد تایید شورای شهر تهران نبوده و نیست. مدتی قبل مسابقه بین‌المللی برای احداث فاز دوم برج میلاد برگزار شد این در حالی است که این موضوع بدون اطلاع شورای شهر بود. امیدواریم مجددا مسابقه‌ای درخصوص برگزیده شدن طرح فاز دوم برج میلاد برگزار شود.
اما ساخت این سه مجموعه تاریخ قدیمی‌تری دارد و به سال‌های ۸۶ و ۸۷ برمی‌گردد. در سال۸۷ فاز اول برج میلاد شامل برج، مرکز همایش‌ها و تاسیسات زیربنایی ساخته شد. آن زمان فاز ۲ نیز تعریف شد که قرار بود در این مجموعه، یک هتل، یک مرکز تجاری و یک مرکز اداری احداث شود. در آن سال براساس مصوبه شورای شهر، مقرر شده بود فاز۲ به‌صورت سرمایه‌گذاری مشترک به اجرا دربیاید.در مطالعه‌ای که برای اولین بار در سال۸۷، برای فاز دوم توسعه برج میلاد انجام شد، احداث یک بلندمرتبه ۲۹طبقه در قالب هتل پنج ستاره در کنار برج میلاد پیش‌بینی شده بود. اما به گفته محمد سالاری رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، طرح فعلی که طراح آن «ضحی حدید» است ۵۵ طبقه از کف اتوبان و ۴۵ طبقه از سفره برج میلاد -کف برج- ارتفاع دارد. این ارتفاع نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند.
زیرا این احتمال وجود دارد که مشاهده برج میلاد از فاصله نزدیک مخدوش و حتی از نزدیک، حالت محوشدگی برای برج ایجاد شود.
اما چگونه «ضحی حدید» که یکی از معروف‌ترین معماران دنیا است فاز ۲ برج میلاد را طراحی کرد. یک فراخوان بین‌المللی برای طراحی و معماری فاز دوم برج میلاد منتشر شد که در نتیجه آن ۳۱ معمار و شرکت معماری داخلی و بین‌المللی آثار خود را ارسال کردند و هیات داوران سه طرح اول به ترتیب از ضحی حدید، شرکت مشاورین عرصه و شرکت طراحی و معماری از کشور چین را انتخاب کرد.
طراح کیست؟
«ضحی حدید» در سال ۱۹۵۰ در بغداد در خانواده‌ای روشنفکر و مسلمان متولد شد. او تحصیلات دوران ابتدایی را در یکی از دیرهای کاتولیک فرانسوی‌زبان بغداد سپری کرد. پس از آن، به‌سبب جو فرهنگی خانواده، با حمایت والدینش به آرزوی ایام کودکی‌اش تحقق بخشید و بعد از گذراندن دوره ریاضیات در دانشگاه آمریکایی بیروت (۱۹۷۱ـ۱۹۶۸) به مدرسه معماری لندن رفت و به این ترتیب وارد دنیای معماری شد. حیطه گسترده فعالیت‌های ضحی حدید مشتمل بر معماری، طراحی داخلی، طراحی صحنه و اشیا، ایستگاه‌های قطار، هتل‌ها، موزه‌ها و مجموعه‌های صنعتی، فرهنگی و ورزشی است. ایستگاه آتش‌نشانی در شهری در مرز سوئیس و آلمان، پل مسکونی لندن روی رودخانه تایمز، مرکز هنر معاصر رزنتال در آمریکا، مرکز علمی فائنو در آلمان، ترمینال تراموا و پارکینگ اتومبیل در استراسبورگ فرانسه، دپارتمان هنر اسلامی لوور در پاریس، مرکز ورزشی المپیک آبی لندن، مجتمع هنرها در رم و... برخی از مکان‌هایی است که براساس طراحی‌های ضحی حدید ساخته شده است. اما طرح این معمار جهانی نخستین طرح میلاد ۲ نبود. سیدرضا میرصادقی، نخستین مدیرعامل برج میلاد می‌گوید: اولین طراحی برای فاز ۲ برج میلاد به گونه‌ای بود که نمای سازه اصلی را تحت تاثیر قرار نمی‌داد. در آن زمان سطح، سطوح و حجم بارگذاری این طرح دیده شد و هدف طراحی این پروژه نیز مشخص شد. همچنین طراحی‌ها به گونه‌ای بود که هیچ کدام از بخش‌ها، مقابل برج قرار نگیرند. نزدیک به ۳۵ کارشناس یک سال تمام روی این طرح کار کردند و تمامی الزامات را پیش‌بینی کرده بودیم اما در طرح خانم «ضحی حدید» این نکات پیش‌بینی نشده و اشکالات زیادی دارد. من نظر شورای شهر را تایید می‌کنم و این طرح باید اصلاح شود.
پنج ساحت برج میلاد
سیدمحمد بهشتی - نویسنده سند راهبردی برج میلاد- درباره طرح توسعه‌ای آن می‌گوید: در برج میلاد با پنج ساحت مواجهیم. یکی ساحت ملی و جهانی است که ما در آن خود برج را نمی‌بینیم ولی تصویری از برج میلاد به ما نمایش داده می‌شود. مانند افرادی که به فرانسه سفر نکرده‌اند ولی تصوری از برج ایفل دارند. ساحت دوم ساحتی است که برج میلاد را در شهر تهران مشاهده می‌کنیم. برج میلاد در دوسوم شهر تهران قابل مشاهده است حتی در مسیر‌های فرعی یا کوچه پس‌کوچه‌های پایین‌تر از زندان قصر، یعنی اهالی آن محله هم هر روز شاهد وجود برج میلاد هستند. از این جهت برج میلاد نشانه شهری بسیار شاخصی است حتی در مقایسه با برج آزادی. باید گفت که برج آزادی تنها در محوطه اطراف خود قابل مشاهده است و از این جهت با برجی که در دوسوم شهر مشاهده می‌شود بسیار تفاوت دارد. ساحت سوم مربوط به آن جزیره‌ای است که برج میلاد در آن واقع شده است؛ محوطه‌ای که محصور در اتوبان‌های شیخ فضل‌الله، همت، چمران و رسالت است و در واقع تنها در این جزیره است که شما هیبت و عظمت و ارتفاع برج میلاد و خصوصیات معماری آن‌را می‌توانید مشاهده کنید. ساحت چهارم مربوط به درون برج و زمانی است که یک بالابر سریع شما را به بخش بالایی برج منتقل می‌کند. اینجا در واقع تنها جایی است که برج میلاد دیده نمی‌شود ولی عظمت و شکوه آن درک می‌شود.ساحت پنجم نیز همان گنبد آسمان در بالاترین و رفیع‌ترین مرتبه برج است که مهم‌ترین بخش برج میلاد و به‌عبارت بهتر آشیانه سیمرغ این برج است. در واقع می‌توان به تهرانی‌هایی که تازه این سوال برایشان پیش آمده که تهران کجاست و تهرانی کیست، پاسخ گفت.
اما ساخت این سه مجموعه تاریخ قدیمی‌تری دارد و به سال‌های ۸۶ و ۸۷ برمی‌گردد. در سال۸۷ فاز اول برج میلاد شامل برج، مرکز همایش‌ها و تاسیسات زیربنایی ساخته شد. آن زمان فاز ۲ نیز تعریف شد که قرار بود در این مجموعه، یک هتل، یک مرکز تجاری و یک مرکز اداری احداث شود. در آن سال براساس مصوبه شورای شهر، مقرر شده بود فاز۲ به‌صورت سرمایه‌گذاری مشترک به اجرا دربیاید.در مطالعه‌ای که برای اولین بار در سال۸۷، برای فاز دوم توسعه برج میلاد انجام شد، احداث یک بلندمرتبه ۲۹طبقه در قالب هتل پنج ستاره در کنار برج میلاد پیش‌بینی شده بود. اما به گفته محمد سالاری رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، طرح فعلی که طراح آن «ضحی حدید» است ۵۵ طبقه از کف اتوبان و ۴۵ طبقه از سفره برج میلاد -کف برج- ارتفاع دارد. این ارتفاع نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند.
زیرا این احتمال وجود دارد که مشاهده برج میلاد از فاصله نزدیک مخدوش و حتی از نزدیک، حالت محوشدگی برای برج ایجاد شود.
اما چگونه «ضحی حدید» که یکی از معروف‌ترین معماران دنیا است فاز ۲ برج میلاد را طراحی کرد. یک فراخوان بین‌المللی برای طراحی و معماری فاز دوم برج میلاد منتشر شد که در نتیجه آن ۳۱ معمار و شرکت معماری داخلی و بین‌المللی آثار خود را ارسال کردند و هیات داوران سه طرح اول به ترتیب از ضحی حدید، شرکت مشاورین عرصه و شرکت طراحی و معماری از کشور چین را انتخاب کرد.
طراح کیست؟
«ضحی حدید» در سال ۱۹۵۰ در بغداد در خانواده‌ای روشنفکر و مسلمان متولد شد. او تحصیلات دوران ابتدایی را در یکی از دیرهای کاتولیک فرانسوی‌زبان بغداد سپری کرد. پس از آن، به‌سبب جو فرهنگی خانواده، با حمایت والدینش به آرزوی ایام کودکی‌اش تحقق بخشید و بعد از گذراندن دوره ریاضیات در دانشگاه آمریکایی بیروت (۱۹۷۱ـ۱۹۶۸) به مدرسه معماری لندن رفت و به این ترتیب وارد دنیای معماری شد. حیطه گسترده فعالیت‌های ضحی حدید مشتمل بر معماری، طراحی داخلی، طراحی صحنه و اشیا، ایستگاه‌های قطار، هتل‌ها، موزه‌ها و مجموعه‌های صنعتی، فرهنگی و ورزشی است. ایستگاه آتش‌نشانی در شهری در مرز سوئیس و آلمان، پل مسکونی لندن روی رودخانه تایمز، مرکز هنر معاصر رزنتال در آمریکا، مرکز علمی فائنو در آلمان، ترمینال تراموا و پارکینگ اتومبیل در استراسبورگ فرانسه، دپارتمان هنر اسلامی لوور در پاریس، مرکز ورزشی المپیک آبی لندن، مجتمع هنرها در رم و... برخی از مکان‌هایی است که براساس طراحی‌های ضحی حدید ساخته شده است. اما طرح این معمار جهانی نخستین طرح میلاد ۲ نبود. سیدرضا میرصادقی، نخستین مدیرعامل برج میلاد می‌گوید: اولین طراحی برای فاز ۲ برج میلاد به گونه‌ای بود که نمای سازه اصلی را تحت تاثیر قرار نمی‌داد. در آن زمان سطح، سطوح و حجم بارگذاری این طرح دیده شد و هدف طراحی این پروژه نیز مشخص شد. همچنین طراحی‌ها به گونه‌ای بود که هیچ کدام از بخش‌ها، مقابل برج قرار نگیرند. نزدیک به ۳۵ کارشناس یک سال تمام روی این طرح کار کردند و تمامی الزامات را پیش‌بینی کرده بودیم اما در طرح خانم «ضحی حدید» این نکات پیش‌بینی نشده و اشکالات زیادی دارد. من نظر شورای شهر را تایید می‌کنم و این طرح باید اصلاح شود.
پنج ساحت برج میلاد
سیدمحمد بهشتی - نویسنده سند راهبردی برج میلاد- درباره طرح توسعه‌ای آن می‌گوید: در برج میلاد با پنج ساحت مواجهیم. یکی ساحت ملی و جهانی است که ما در آن خود برج را نمی‌بینیم ولی تصویری از برج میلاد به ما نمایش داده می‌شود. مانند افرادی که به فرانسه سفر نکرده‌اند ولی تصوری از برج ایفل دارند. ساحت دوم ساحتی است که برج میلاد را در شهر تهران مشاهده می‌کنیم. برج میلاد در دوسوم شهر تهران قابل مشاهده است حتی در مسیر‌های فرعی یا کوچه پس‌کوچه‌های پایین‌تر از زندان قصر، یعنی اهالی آن محله هم هر روز شاهد وجود برج میلاد هستند. از این جهت برج میلاد نشانه شهری بسیار شاخصی است حتی در مقایسه با برج آزادی. باید گفت که برج آزادی تنها در محوطه اطراف خود قابل مشاهده است و از این جهت با برجی که در دوسوم شهر مشاهده می‌شود بسیار تفاوت دارد. ساحت سوم مربوط به آن جزیره‌ای است که برج میلاد در آن واقع شده است؛ محوطه‌ای که محصور در اتوبان‌های شیخ فضل‌الله، همت، چمران و رسالت است و در واقع تنها در این جزیره است که شما هیبت و عظمت و ارتفاع برج میلاد و خصوصیات معماری آن‌را می‌توانید مشاهده کنید. ساحت چهارم مربوط به درون برج و زمانی است که یک بالابر سریع شما را به بخش بالایی برج منتقل می‌کند. اینجا در واقع تنها جایی است که برج میلاد دیده نمی‌شود ولی عظمت و شکوه آن درک می‌شود.ساحت پنجم نیز همان گنبد آسمان در بالاترین و رفیع‌ترین مرتبه برج است که مهم‌ترین بخش برج میلاد و به‌عبارت بهتر آشیانه سیمرغ این برج است. در واقع می‌توان به تهرانی‌هایی که تازه این سوال برایشان پیش آمده که تهران کجاست و تهرانی کیست، پاسخ گفت.
ارسال نظر