چه رفتار‌هایی روابط ما را تخریب می‌کنند؟

موضوع مهارت برقراری ارتباط موثر یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید به آن پرداخته و آموزش داده شود. این مساله مربوط به هوش اجتماعی می‌شود. افرادی که هوش اجتماعی بالایی دارند در برقراری ارتباط موثر افرادی موفق هستند، اما زمینه تقویت این مهارت، تقویت هوش هیجانی افراد است زیرا تا وقتی که نتوانیم هیجانات و رفتار‌های خود را مدیریت کنیم، نمی‌توانیم ارتباطات موثر برقرار کنیم. ارتباط موثر ارتباطی است که نتایج مطلوبی به بار می‌آورد و اثر بخش است. در این مقاله می‌خواهیم به رفتار‌هایی اشاره کنیم که بر ارتباطات ما تاثیری منفی می‌گذارند و روابط ما را تخریب می‌کنند.

سلب آزادی بیان از دیگران. روحیه نصیحت کردن و برتری طلبی، آموزش باید و نباید‌های مسموم، سبک سنتی تربیت، دیکتاتوری در روابط، اختلالات درونی و... همگی دلایلی هستند که باعث می‌شوند افراد در ارتباطات خود آزادی بیان را از دیگران سلب کنند. آزادی بیان به این معنی نیست که ما به دیگران توهین کنیم یا هر لفظی که دوست داریم را به زبان آوریم، بلکه آزادی بیان این است که افراد بتوانند با آزادی و راحتی کامل درباره احساسات درونی، مسائل زندگی، نیاز‌ها یا خواسته‌های خود صحبت کنند، بدون اینکه قضاوت یا طرد شوند.

افرادی که دیگران و کلام‌شان را مورد قضاوت قرار می‌دهند، شروع به نصیحت و بیان باید و نباید‌ها می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که دیگران همان خود واقعی خود باشند، در روابط خود تعارض ناسالم ایجاد می‌کنند و دیگران را از خود فراری می‌دهند زیرا دیگر کسی در کنار آنها احساس امنیت نمی‌کند.

عدم گوش دادن فعال و موثر. گوش دادن فعالانه به ما این امکان را می‌دهد که منظور دیگران را درست متوجه شویم، به دیگران اهمیت دهیم و به آنها با این نوع رفتارمان احساس خوب را منتقل کنیم. زمانی که فعالانه گوش نمی‌کنیم، منظور گوینده را خوب متوجه نمی‌شویم، سپس دست به تعبیر، تفسیر و قضاوت می‌زنیم و همین مساله منجر به ایجاد تعارض سمی و جدایی می‌شود.

عیب‌جویی و ایراد گرفتن مداوم از دیگران. کسانی که در روابط خود دائما دنبال عیب دیگران می‌گردند، به دیگران تذکر می‌دهند و نقش معلم یا ناصح از ما بهتر را بازی می‌کنند تاثیر منفی‌ای بر روابط خود می‌گذارند. مردم دوست ندارند دائما به آنها تذکر داده شود یا اینکه دائما به عیب و ایراد آنها اشاره شود. اگر از کسی خوشمان نمی‌آید، مجبور نیستیم با او معاشرت کنیم و اگر معاشرت کردیم دلیلی ندارد که دائما ایراد‌های او را به وی گوشزد کنیم.

منفی بودن. کسانی که اغلب منفی هستند، منفی فکر می‌کنند، منفی صحبت می‌کنند، منفی می‌بینند و منفی می‌شنوند، افراد مناسبی برای برقراری ارتباط نیستند، زیرا همه ما طبق قانون تاثیر متقابل، تحت تاثیر یکدیگر هستیم. مردم نیز هوشمندانه از این افراد فاصله می‌گیرند. منفی بودن به روابط ما آسیب می‌رساند. اگر می‌خواهید روابط موثری داشته باشید باید بتوانید حال خوب را به دیگران منتقل کنید. انتقال حال خوب به دیگران به این معنی نیست که همیشه تظاهر به شادی کنید. همه ما گاهی حالی منفی داریم و این طبیعی است و هیچ اشکالی ندارد. اما اگر همیشه منفی هستید بدانید که سبب فرار دیگران از خودتان را ایجاد کرده‌اید.

تهدید دیگران. دیگران اگر هر نوع تهدیدی از جانب ما احساس کنند، احساس امنیت خود را از دست داده و از ما فرار می‌کنند. باید خیلی خوب و دقیق رفتار‌های خود را زیر نظر بگیریم، بینیم که آیا رفتارهایی از خود بروز می‌دهیم که پیام عدم امنیت را به دیگران منتقل کند؟ مثلا شوخی یا نزدیکی زیاد با همسر فردی دیگر باعث می‌شود که او از جانب ما احساس تهدید کند. مهم نیست که ما چنین نیتی را داریم یا خیر، مهم این است که رفتار ما تهدید آمیز است.

یا مثالی دیگر، زمانی که کسی در حال لذت بردن از داشته‌های خود است و ما با حسرت به او بگوییم «خوش به حالت» (و از این دسته از جملات) خیلی سریع ممکن است طرف مقابل از ما پیام تهدید را دریافت کند و از حرف ما احساس خوبی نگیرد. همین مساله باعث می‌شود که او دیواری بین خود و ما ایجاد کند. یا شوخی‌های بی‌جا، درخواست‌های بی‌جا، دخالت‌ها و سوالات بی‌مورد و... همگی از نوع تهدید محسوب می‌شوند. باید مرز‌های دیگران را خوب بشناسیم و به آنها احترام بگذاریم.

تحمیل حرف یا نظر خود به دیگران. افرادی که همیشه با سماجت در حال تحمیل خود بر دیگران هستند و پیام آنها این است که « من درست می‌گویم. واقعیت همانی است که من می‌گویم» دیگران را از خود خسته می‌کنند. این افراد در نظر دیگران کوته‌بین و کوته‌فکر می‌شوند و افراد خوشایندی برای برقراری ارتباط نیستند .

سرزنش کردن. رفتارهایی مانند سرزنش، نصیحت، شکایت و... رفتار‌هایی هستند که در محیط اطراف ما دافعه ایجاد می‌کنند. مردم دوست ندارند سرزنش شوند زیرا به اندازه کافی از سرزنش درونی رنج می‌برند. انسان‌هایی که همیشه دیگران را مورد انتقاد و همینطور سرزنش قرار می‌دهند در واقع حالت دافعه را در روابط خود ایجاد می‌کنند.

عدم احترام به حریم‌ها. هر انسان سالمی در روابط خود دارای حد و مرز‌هایی است و غالبا افراد دوست دارند به حریم و مرز‌هایشان احترام گذاشته شود. افرادی که به حریم و مرز‌های دیگران احترام نمی‌گذارند افراد خوشایندی برای معاشرت نیستند. برای حفظ روابط خود بهتر است اصول و مرز‌های یکدیگر را بشناسیم و به آنها احترام بگذاریم. در نهایت، مهم‌ترین مساله‌ای که باعث تخریب روابط ما می‌شود سلب احساس امنیت از دیگران است؛ یعنی هر جا که ما احساس ناامنی به دیگران بدهیم، رابطه ما تخریب می‌شود.