شادی آذری

خبر در گذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در رسانه‌های داخلی و خارجی بازتاب‌های گسترده‌ای داشت و بسیاری از رسانه‌های خارجی نیز تلاش کردند تا تصویری شفاف از ایران پس از ایشان به تصویر کشند. آنچه در همه تحلیل‌ها به‌وضوح قابل مشاهده بود این بود که درگذشت ایشان به‌زعم همه رسانه‌های خارجی خلأ جبران‌ناپذیری را برای ایران برجای خواهد گذاشت. در یکی از این تحلیل‌ها، خبرگزاری سی‌ان‌ان با اشاره به درگذشت ایشان نوشت: وی یکی از نقش آفرینان کلیدی در انقلاب سال ۱۹۷۹ بود و از زمان پیروزی جمهوری اسلامی در ایران نزدیک به ۴ دهه پیش، سکان عرصه‌های متعددی را در جمهوری اسلامی به دست گرفت، از ریاست مجلس گرفته تا دو دوره ریاست‌جمهوری طی سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۷ و ریاست نهادهای تاثیرگذار روحانیون.

سی ان ان با اشاره به دیدگاه‌های ایشان که همواره برای تغییر و بهبود تلاش می‌کرد، نوشت آیت‌الله هاشمی به‌عنوان یک فرد انقلابی در رژیم شاهنشاهی با شاه و سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی‌اش مبارزه کرد و زمانی که یک سال پس از پایان جنگ ایران و عراق به‌عنوان رئیس‌جمهوری برگزیده شد، برای رونق‌دهی به اقتصاد آسیب دیده از جنگ آن زمان، در راستای طرح‌های آزادسازی و خصوصی‌سازی گام برداشت. وی پیش از انقلاب پنج بار به‌خاطر مخالفتش با شاه زندانی شد. حمایت او از نیروهای میانه‌رو در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۳ موجب شد متحد نزدیکش، حسن روحانی در انتخابات رای بیاورد و تعجبی ندارد که حالا حسن روحانی یکی از نخستین افرادی است که به درگذشت مرشد خود، هاشمی، واکنش نشان می‌دهد. او در توییتی نوشت: «روح بزرگمرد انقلاب و سیاست، مظهر صبر و استقامت، به آسمان عروج کرد.»

خبرگزاری سی‌ان‌ان با اشاره به اینکه دو سال پس از انتخابات ریاست‌جمهوری، برجام توسط ایران و گروه ۱+۵ به امضا رسید، نوشت که آیت‌الله رفسنجانی یکی از نخستین و بارزترین حامیان این توافق بود و اغلب بر منافع اقتصادی بالقوه آن برای ایران تاکید می‌کرد. سی‌ان‌ان نوشت که جناح میانه‌رو در ایران به رهبری روحانی در آستانه انتخابات و در‌حالی‌که تنها چند ماه به انتخابات ریاست‌جمهوری دور بعد مانده، بیش از هر گروه دیگری فقدان وی را حس خواهند کرد و دیگر از یک حامی مهم که بتواند از انتقادات در امان باشد و حمایت‌ها را بسیج کند، برخوردار نخواهد بود؛ بنابراین به نوشته سی‌ان ان، آیت‌الله هاشمی همچون دوره حیات خود، در دوره پس از مرگ خود نیز بر سرنوشت کشور تاثیرگذار خواهد بود. سایت تحلیلی-خبری فوربس نیز در یک گزارش به آینده ایران پس از آیت‌الله هاشمی پرداخته است. فوربس نوشت درگذشت ناگهانی علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی بر اثر عارضه قلبی در سن ۸۲ سالگی ضربه بزرگی بر ایران بود. پس از انقلاب، او نقش مهمی را در شکل‌دهی سیاست‌های حکومت ایفا کرد و فوت وی در شرایطی که تنها ۴ ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، خلأ قابل توجهی را در قدرت ایجاد خواهد کرد.

نشریه دیگری با عنوان «د ژورنال» که یک نشریه انگلیسی است نوشته است پس از درگذشت آیت‌الله رفسنجانی جهت حرکت نظام سیاسی ایران معلوم نیست. برخی بر این باورند که در فقدان تاثیرگذاری پشت صحنه او، برخی گروه‌ها تلاش خواهند کرد که بر دیگران چیره شوند. با فوت آقای رفسنجانی آرای انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد شد. با وجود این اما نشریه «دژورنال» بر این باور است که درگذشت آیت‌الله رفسنجانی شاید تاثیر مستقیمی بر انتخابات ریاست‌جمهوری بر جای نگذارد و انتظار می‌رود روحانی به پشتوانه توافق هسته‌ای به خوبی از پس رقابت‌های انتخاباتی برآید و از جناح راست در حال حاضر کسی که چالشی برای وی محسوب شود، معرفی نشود. با وجود این، به زعم نشریه «دژورنال» نگرانی‌های واضحی وجود دارد مبنی‌بر اینکه بدون رفسنجانی ممکن است تنش‌هایی بین اصلاح‌طلبان و اصولگرایان ایجاد شود که این برای قدرت ایران در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ خوب نیست. ترامپ تهدید کرده است که توافق هسته‌ای را دوباره به مذاکره خواهد گذاشت و اگر در خلیج فارس به اقدامات تحریک آمیز دست زنند نیروی نظامی ایران را به چالش خواهد کشید. در این گزارش آمده است که به همین دلیل فیروز محبوبی ستون نویس روزنامه نوآوران نوشته است که اصلاح‌طلبان و جناح راست باید از هرگونه «اقدام عجولانه» که آرامش انتخابات را بر هم زند، اجتناب کنند و هر دو گروه باید با هوشمندی و بلندنظری عمل کنند.

ایران پس از رفسنجانی از نگاه خارجی

ایران پس از رفسنجانی از نگاه خارجی

ایران پس از رفسنجانی از نگاه خارجی

ایران پس از رفسنجانی از نگاه خارجی