در گفت‌وگو با معاون وزیر راه و شهرسازی مطرح شد
دستاوردهای اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه
دکترمحمد سعید ایزدی معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه ضرورت ایجاد ارتباط با نهادها و سازمانهای بین‌المللی بمنظور تبادل تجربه و دانش و همچنین بهره گیری از فضاها‌ی مختلف در پیشبرد اهداف ملی تاکید کرد که برای کارآمد ساختن و تحقق پذیری راهکارهای برگرفته از سایر کشورها ضروری است این تجارب با شرایط امکانات و ساختارهای فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی کشور منطبق و بومی شود. درباره جزئیات اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه که پنجمین دوره آن آبان ماه سال جاری در کره جنوبی برگزار شد توضیحاتی ارائه داد که متن کامل این گفت‌وگو در زیر آمده است:
آقای ایزدی پنجمین دوره اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه امسال برگزار شد.
آقای ایزدی پنجمین دوره اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه امسال برگزار شد.
دکترمحمد سعید ایزدی معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه ضرورت ایجاد ارتباط با نهادها و سازمانهای بین‌المللی بمنظور تبادل تجربه و دانش و همچنین بهره گیری از فضاها‌ی مختلف در پیشبرد اهداف ملی تاکید کرد که برای کارآمد ساختن و تحقق پذیری راهکارهای برگرفته از سایر کشورها ضروری است این تجارب با شرایط امکانات و ساختارهای فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی کشور منطبق و بومی شود. درباره جزئیات اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه که پنجمین دوره آن آبان ماه سال جاری در کره جنوبی برگزار شد توضیحاتی ارائه داد که متن کامل این گفت‌وگو در زیر آمده است:
آقای ایزدی پنجمین دوره اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه امسال برگزار شد. لطفا کمی درباره پیشینه این اجلاس و دستاوردهای آن توضیح دهید.
سازمان اسکان بشر ملل متحد در قاره‌های مختلف برنامه‌ای را طراحی کرده تا وزرای مسکن و شهرسازی کشورهای مختلف دور هم جمع شوند. برای مثال آمریکا، آفریقا و اروپا چنین برنامه‌ای را پیش از سال ۲۰۰۶ شکل دادند و از آن سال برای نخستین بار این گردهمایی در منطقه آسیا و اقیانوسیه هم برگزار شد و کشور هندوستان دعوت از وزرای این دو قاره را بر عهده گرفت. در همین راستا از ۶۸ کشور این منطقه با هدف اطلاع‌رسانی و بهره‌مند شدن از تجربیات یکدیگر در زمینه توسعه شهری دعوت به عمل آمد. این برنامه فرصت مناسبی به دست می‌دهد تا اولویت‌ها و مشکلات منطقه شناسایی شوند و کارشناسان کشورهای مختلف درباره این مسائل به بحث و تبادل نظر بپردازند. از سوی دیگر اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه این امکان را فراهم می‌آورد تا کشورهای عضو، حمایت‌هایی را در قالب این برنامه بین یکدیگر به دست بیاورند. نخستین اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۰۶ میلادی در شهر دهلی‌نو کشور هند برگزار شد و برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گرفت تا دبیرخانه یکی از کشورهای عضو هر دو سال یکبار عهده‌دار برپایی این گردهمایی شود. در این دو سال هم کشورهایی که اعضای هیئت رئیسه این برنامه هستند موظفند برای بررسی میزان پیشرفت برنامه‌های مشترکی که درباره آن‌ها تصمیم‌گیری شده است دور هم جمع شوند.
در دومین دوره ایران میزبانی این نشست را برعهده گرفت. برپایی چنین اجلاس بزرگی را در ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بعد از برگزاری این اجلاس در هند چندین نشست مشترک با هدف بررسی دستاوردها و پیشرفتهای حاصله تشکیل شد و در پایان این نشست‌ها، ایران پیشنهاد میزبانی نشست دوم را مطرح کرد. لذا در سال ۲۰۰۸ ایران میزبانی این اجلاس را بر عهده گرفت و از این دوره اعضا تصمیم گرفتند موضوعات اصلی مطرح شده در این نشست‌ها را در پنج محور به طور تخصصی تقسیم‌بندی کنند و برای هر موضوع کارگروهی تشکیل دهند. این‌گونه بود که کارگروه‌هایی با عناوین «برنامه‌ریزی و مدیریت شهری و روستایی»، «بهسازی مناطق نابسامان شهری»، «ارائه خدمات اساسی»، «شیوه‌های تامین مالی پایدار برای مسکن» و «شهرسازی با محوریت کاهش بلایا و سوانح» شکل گرفتند.
هر کدام از مجامعی که در این دوره‌های دو ساله تشکیل شدند ملزم به تولید دو سند بودند که یکی از آن‌ها بیانیه اجلاس است؛ بیانیه‌ای که به طور رسمی مشخص می‌کند اعضای هیئت رئیسه در آن دوره چه کشورهایی هستند و جهت‌گیری اصلی در دو سال آینده مشخص می‌شود. ضمن اینکه این بیانیه شعار هر دوره را به طور کامل تشریح می‌کند. سند دوم در واقع برنامه اجرایی است که در اختیار کشورها قرار می‌گیرد. در برنامه اجرایی تهران جزئیاتی درباره هر پنج کارگروه مشخص و اعلام شد که ایران می‌تواند مسئولیت کارگروه دوم، یعنی بهسازی مناطق نابسامان شهری را بر عهده بگیرد. این درخواست ایران مورد موافقت قرار گرفت و به طور رسمی در قالب مصوبه‌ای در اجلاس سوم عنوان شد و از آن زمان مسئولیت این کارگروه بر عهده ایران قرار گرفت. بعد از ایران، کشور اندونزی در شهر «سولو» سومین مجمع را تشکیل داد و ریاست اجلاس را بر عهده گرفت. بعد از دو سال ریاست این اجلاس به اردن واگذار شد و آخرین سفر به سئول برای انتقال مسئولیت به کره جنوبی در آبان ماه سال جاری صورت گرفت.
پنج کارگروهی که از آن‌ها نام بردید چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟
قرار است این کارگروه‌ها که متشکل از نمایندگان شهرداری‌ها، دانشگاهیان و ارکان دولت در هر کشوری هستند سه مخاطب هدف را در مقیاس ملی و منطقه‌ای دور هم جمع کنند. این در حالی است که دانشگاهیان به طور مجزا شبکه‌ای را مختص خود ایجاد کرده‌اند که در آن به بحث و تبادل نظر مشغولند. هر ساله شعارهایی برای یک دوره دو ساله مطرح می‌شود که برخاسته از دغدغه‌های مشترک کشورهاست. این دغدغه‌ها و وجوه مشترک کشورها در هر دوره به طور مفصل به بحث گذاشته می‌شوند و با گذشت زمان کارگروه‌ها فعال‌تر از گذشته شده‌اند.
به عقیده شما ایران در این پنج دوره، فعالیت و دستاوردهای مناسبی داشته است؟
ایران در هر دوره می‌کوشد پررنگ‌تر از گذشته ظاهر شود. سال‌ها به دنبال این بودیم که بحث
Best Practice (تجربه موفق) را که یکی از برنامه‌های کارآمد و مفید در سطح بین‌المللی محسوب می‌شود در حوزه موضوعات مربوط به کشورمان به دست بیاوریم. یکی از موفقیت‌های ایران در دوره اخیر فراهم شدن شرایطی بود تا این مسئولیت به ایران واگذار شود. در این شرایط، بر اساس فراخوانی که اعلام می‌شود بهترین تجربه‌ها از سراسر منطقه و از سوی ۶۸ کشور عضو این اجلاس برای ایران ارسال می‌شود و برنامه‌ریزی‌های لازم برای مشخص شدن و اهدای جایزه به پروژه برتر صورت خواهد گرفت. یکی از ویژگی‌های مثبت فرایند مذکور این است که کشور ایران به منبع اطلاعاتی فوق‌العاده‌ای تبدیل می‌شود که به راحتی تجربیات موفق سایر کشورها را به دست می‌آورد. تشکیل کمیته علمی مجازی نیز یکی دیگر از دستاوردهای این اجلاس بود که در بیانیه آن نیز مطرح شد. با تشکیل این کمیته مشخص می‌شود در هر حوزه‌ای چه اشخاصی حضور دارند که می‌توانند گفت‌وگوی علمی دائمی را برای انتقال تجربیات بر عهده بگیرند. در مجموع شاید بتوان مهمترین دستاورد اجلاس پنجم را متن سیاست‌هایی دانست که در قالب برنامه اجرایی در بیانیه و متن برنامه اجرایی امسال گنجانده شد.
این اجلاس چه جایگاهی در میان همایش‌‌های جهانی در حوزه مسکن و شهرسازی دارد؟
اگر بخواهیم سه رویداد مهم بین‌المللی در عرصه توسعه شهری معرفی کنیم بی‌شک مجمع جهانی شهری (World Urban Forum)، برنامه اسکان بشر ملل متحد (Habitat) و اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه (APMCHUD) به ترتیب در اولویت قرار می‌گیرند. چنین اجلاسی می‌تواند برای تمامی کشورهای شرکت کننده مفید باشد. برای مثال دکتر آخوندی در کنفرانس سئول اصرار زیادی داشتند که از مدل کره جنوبی در مواجهه با بحث صنعت ساختمان و گارانتی کیفیت ساخت در ایران استفاده شود، زیرا در ایران موضوعی به نام گارانتی مسکن نداریم. از سوی دیگر ایران هم تجربه‌های خود را در این نشست‌ها عرضه کرد و کشورهای دیگر متوجه شدند در عرصه توانمندسازی، مسکن و برنامه‌ریزی شهری دارای چه تجربه‌هایی هستیم. این تعامل کشورها را ترغیب می‌کند تا همکاری بیشتری با یکدیگر داشته باشند و از تجربیات یکدیگر برای بالا بردن وضعیت ساختمان و مسکن در قاره‌های آسیا و اقیانوسیه بهره ببرند.
حضور فعال ایران در این مجامع را در سطح بین‌المللی بسیار مفید می‌دانم و معتقدم انتقال و کسب تجربه می‌تواند زمینه‌ساز حرکت بزرگی در کشور باشد. فرایند برگزاری پنج دوره اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه نشان می‌دهد جهت‌گیری سیاست‌های ایران در موضوع بهسازی و نوسازی شهری کاملا با روند بین‌المللی آن منطبق شده است.
اجلاس وزرای آسیا و اقیانوسیه تا چه حد از اجلاس‌های جهانی الگوبرداری شده است؟
تعداد زیادی از کشورهای شرکت کننده در این اجلاس بسیار کوچک هستند و برخی تجربیاتی را در ساخت مسکن می‌گذرانند که از نظر ما فاجعه است. هند نمونه‌ای از این کشورهاست؛ برای مثال چینی‌ها در کشور هند مشغول آپارتمان‌سازی هستند و با نگاه اقتصادی صرف و روش‌هایی قدیمی ساختمان‌‌هایی را احداث می‌کنند که ایران ۴۰ سال شیوه‌اش را تجربه کرده بود. در این اجلاس کشورهایی این چنین بسیار زیادند و از سوی دیگر کشورهای پیشرفته منطقه هم با تجربیات بسیار مفیدی حاضر می‌شوند. از طرف دیگر کشوری مانند اندونزی هم در این اجلاس حضور دارد که علی‌رغم بحران‌های موجود در این کشور، فعالیت مثبتی از خود نشان می‌دهند و تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا خود را به کشورهایی مانند مالزی، کره جنوبی و سنگاپور برسانند. تمام این کشورها می‌توانند مدل مناسبی برای ساخت‌وساز باشند که باید از این تجربیات بهره برد.
همانطور که گفتید بسیاری از کشورهای حاضر در این اجلاس از نظر شهرسازی و ساختمان‌سازی در جایگاه پایین‌تری نسبت به ایران قرار دارند و گروه دیگر کشورهای پیشرفتهای هستند که دغدغه‌های متفاوتی دارند. آیا استفاده از تجربیات کشورها با آزمون و خطا صورت می‌گیرد؟
قطعا باید در نحوه برداشت ما از این تجربیات تجدید نظرهایی صورت بگیرد. برای مثال در مبحث تجربه موفق یا همان Best practice به دو شیوه می‌توان از تجربیاتی که به دست ما می‌رسد استفاده کنیم. یا باید مدل ارائه شده را عینا در ایران پیاده کنیم که در این صورت ممکن است تجربه‌ای مانند استفاده از شرکت‌های توسعه شهری حاصل شود که منجر به فاجعه در بافت‌های شهری شد. در حالت دیگر روش‌شناسی و چارچوب‌های مورد استفاده در کشورهای دیگر ملاک عمل قرار می‌گیرند و بومی‌سازی می‌شوند. در استفاده از تجربه کشوری مانند ژاپن باید ویژگی‌های آن را که ناشی از قوانین زمین و املاک در این کشور است در نظر گرفت. مدیریت شهری در ژاپن بر پایه شورای شهر (City council) و در ایران متمرکز است پس اساسا نمی‌توان به یک شیوه در هر دو کشور رفتار کرد. برای مثال مدلی ایرانی برای پروژه‌های باز انتظام زمین جهت توسعه شهری (land readjustment) از ژاپن به ایران آورده شد اما اشتباه این بود که این تجربه در بافت‌های تاریخی پیاده شد و نتیجه مثبتی در پی نداشت. بعد از این اشتباه بود که مسئولان متوجه شدند این مدل برای بافت‌های تاریخی کشور مناسب نیست. بعد از این تجربه ناموفق، مدل مذکور در محله همت‌آباد اصفهان پیاده‌سازی شد؛ محله‌ای که محدودیت‌های بافت‌های تاریخی را ندارد و شهرداری و مردم نیز در این فرایند با وزارت راه و شهرسازی همراه شدند و اتفاق بزرگی را رقم زدند. باید روش‌شناسی مواجهه با مسائل و مشکلات را از کشورهای دیگر بیاموزیم نه دقیقا مدلی که در کشوری دیگر استفاده شده است.
به عنوان آخرین سوال بفرمایید کشورهای برگزارکننده اجلاس‌های وزرای مسکن آسیاو اقیانوسیه درهر دوره چه وظایفی برعهده دارند؟
کشور رئیس در هر دوره علاوه بر هماهنگی با دبیرخانه دائمی که دهلی نو است موظف است این برنامه اجرایی را مدیریت کند تا مواد آن اجرایی شود. اجرایی شدن این برنامه می‌تواند از طریق ایجاد شبکه‌های مجازی، گفت‌وگوها، کارگاه‌های آموزشی، تولید اسناد ملی و بر اساس بحث‌های مطرح شده در هر یک از کارگروه‌ها صورت پذیرد. برای مثال ایران پیشنهاد تهیه بانک اطلاعاتی را برای کشورهای آسیا - اقیانوسیه داده است. بررسی و پیگیری اجرایی شدن این پیشنهاد بر عهده کشوری است که در این دوره ریاست اجلاس را بر عهده داشته است. همچنین کشور مسئول بعد از به پایان رسیدن فاصله دو ساله میان برگزاری دوره‌های مختلف اجلاس باید گزارش مبنی بر تحقق یافتن این پیشنهاد ارائه دهد. در پنج دوره برگزاری اجلاس، در هر یک از کارگروه‌ها ادعاهای زیادی مطرح شد؛ ادعاهایی که البته در بسیاری از کارگروه‌ها این ادعاها محقق نشد. در کارگروه دوم که مسئولیت آن بر عهده ما قرار گرفته می‌توانم بگویم ۷۰ تا ۸۰ درصد ادعاهای برنامه اجرایی عملی شد.
آقای ایزدی پنجمین دوره اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه امسال برگزار شد. لطفا کمی درباره پیشینه این اجلاس و دستاوردهای آن توضیح دهید.
سازمان اسکان بشر ملل متحد در قاره‌های مختلف برنامه‌ای را طراحی کرده تا وزرای مسکن و شهرسازی کشورهای مختلف دور هم جمع شوند. برای مثال آمریکا، آفریقا و اروپا چنین برنامه‌ای را پیش از سال ۲۰۰۶ شکل دادند و از آن سال برای نخستین بار این گردهمایی در منطقه آسیا و اقیانوسیه هم برگزار شد و کشور هندوستان دعوت از وزرای این دو قاره را بر عهده گرفت. در همین راستا از ۶۸ کشور این منطقه با هدف اطلاع‌رسانی و بهره‌مند شدن از تجربیات یکدیگر در زمینه توسعه شهری دعوت به عمل آمد. این برنامه فرصت مناسبی به دست می‌دهد تا اولویت‌ها و مشکلات منطقه شناسایی شوند و کارشناسان کشورهای مختلف درباره این مسائل به بحث و تبادل نظر بپردازند. از سوی دیگر اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه این امکان را فراهم می‌آورد تا کشورهای عضو، حمایت‌هایی را در قالب این برنامه بین یکدیگر به دست بیاورند. نخستین اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۰۶ میلادی در شهر دهلی‌نو کشور هند برگزار شد و برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گرفت تا دبیرخانه یکی از کشورهای عضو هر دو سال یکبار عهده‌دار برپایی این گردهمایی شود. در این دو سال هم کشورهایی که اعضای هیئت رئیسه این برنامه هستند موظفند برای بررسی میزان پیشرفت برنامه‌های مشترکی که درباره آن‌ها تصمیم‌گیری شده است دور هم جمع شوند.
در دومین دوره ایران میزبانی این نشست را برعهده گرفت. برپایی چنین اجلاس بزرگی را در ایران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بعد از برگزاری این اجلاس در هند چندین نشست مشترک با هدف بررسی دستاوردها و پیشرفتهای حاصله تشکیل شد و در پایان این نشست‌ها، ایران پیشنهاد میزبانی نشست دوم را مطرح کرد. لذا در سال ۲۰۰۸ ایران میزبانی این اجلاس را بر عهده گرفت و از این دوره اعضا تصمیم گرفتند موضوعات اصلی مطرح شده در این نشست‌ها را در پنج محور به طور تخصصی تقسیم‌بندی کنند و برای هر موضوع کارگروهی تشکیل دهند. این‌گونه بود که کارگروه‌هایی با عناوین «برنامه‌ریزی و مدیریت شهری و روستایی»، «بهسازی مناطق نابسامان شهری»، «ارائه خدمات اساسی»، «شیوه‌های تامین مالی پایدار برای مسکن» و «شهرسازی با محوریت کاهش بلایا و سوانح» شکل گرفتند.
هر کدام از مجامعی که در این دوره‌های دو ساله تشکیل شدند ملزم به تولید دو سند بودند که یکی از آن‌ها بیانیه اجلاس است؛ بیانیه‌ای که به طور رسمی مشخص می‌کند اعضای هیئت رئیسه در آن دوره چه کشورهایی هستند و جهت‌گیری اصلی در دو سال آینده مشخص می‌شود. ضمن اینکه این بیانیه شعار هر دوره را به طور کامل تشریح می‌کند. سند دوم در واقع برنامه اجرایی است که در اختیار کشورها قرار می‌گیرد. در برنامه اجرایی تهران جزئیاتی درباره هر پنج کارگروه مشخص و اعلام شد که ایران می‌تواند مسئولیت کارگروه دوم، یعنی بهسازی مناطق نابسامان شهری را بر عهده بگیرد. این درخواست ایران مورد موافقت قرار گرفت و به طور رسمی در قالب مصوبه‌ای در اجلاس سوم عنوان شد و از آن زمان مسئولیت این کارگروه بر عهده ایران قرار گرفت. بعد از ایران، کشور اندونزی در شهر «سولو» سومین مجمع را تشکیل داد و ریاست اجلاس را بر عهده گرفت. بعد از دو سال ریاست این اجلاس به اردن واگذار شد و آخرین سفر به سئول برای انتقال مسئولیت به کره جنوبی در آبان ماه سال جاری صورت گرفت.
پنج کارگروهی که از آن‌ها نام بردید چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟
قرار است این کارگروه‌ها که متشکل از نمایندگان شهرداری‌ها، دانشگاهیان و ارکان دولت در هر کشوری هستند سه مخاطب هدف را در مقیاس ملی و منطقه‌ای دور هم جمع کنند. این در حالی است که دانشگاهیان به طور مجزا شبکه‌ای را مختص خود ایجاد کرده‌اند که در آن به بحث و تبادل نظر مشغولند. هر ساله شعارهایی برای یک دوره دو ساله مطرح می‌شود که برخاسته از دغدغه‌های مشترک کشورهاست. این دغدغه‌ها و وجوه مشترک کشورها در هر دوره به طور مفصل به بحث گذاشته می‌شوند و با گذشت زمان کارگروه‌ها فعال‌تر از گذشته شده‌اند.
به عقیده شما ایران در این پنج دوره، فعالیت و دستاوردهای مناسبی داشته است؟
ایران در هر دوره می‌کوشد پررنگ‌تر از گذشته ظاهر شود. سال‌ها به دنبال این بودیم که بحث
Best Practice (تجربه موفق) را که یکی از برنامه‌های کارآمد و مفید در سطح بین‌المللی محسوب می‌شود در حوزه موضوعات مربوط به کشورمان به دست بیاوریم. یکی از موفقیت‌های ایران در دوره اخیر فراهم شدن شرایطی بود تا این مسئولیت به ایران واگذار شود. در این شرایط، بر اساس فراخوانی که اعلام می‌شود بهترین تجربه‌ها از سراسر منطقه و از سوی ۶۸ کشور عضو این اجلاس برای ایران ارسال می‌شود و برنامه‌ریزی‌های لازم برای مشخص شدن و اهدای جایزه به پروژه برتر صورت خواهد گرفت. یکی از ویژگی‌های مثبت فرایند مذکور این است که کشور ایران به منبع اطلاعاتی فوق‌العاده‌ای تبدیل می‌شود که به راحتی تجربیات موفق سایر کشورها را به دست می‌آورد. تشکیل کمیته علمی مجازی نیز یکی دیگر از دستاوردهای این اجلاس بود که در بیانیه آن نیز مطرح شد. با تشکیل این کمیته مشخص می‌شود در هر حوزه‌ای چه اشخاصی حضور دارند که می‌توانند گفت‌وگوی علمی دائمی را برای انتقال تجربیات بر عهده بگیرند. در مجموع شاید بتوان مهمترین دستاورد اجلاس پنجم را متن سیاست‌هایی دانست که در قالب برنامه اجرایی در بیانیه و متن برنامه اجرایی امسال گنجانده شد.
این اجلاس چه جایگاهی در میان همایش‌‌های جهانی در حوزه مسکن و شهرسازی دارد؟
اگر بخواهیم سه رویداد مهم بین‌المللی در عرصه توسعه شهری معرفی کنیم بی‌شک مجمع جهانی شهری (World Urban Forum)، برنامه اسکان بشر ملل متحد (Habitat) و اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه (APMCHUD) به ترتیب در اولویت قرار می‌گیرند. چنین اجلاسی می‌تواند برای تمامی کشورهای شرکت کننده مفید باشد. برای مثال دکتر آخوندی در کنفرانس سئول اصرار زیادی داشتند که از مدل کره جنوبی در مواجهه با بحث صنعت ساختمان و گارانتی کیفیت ساخت در ایران استفاده شود، زیرا در ایران موضوعی به نام گارانتی مسکن نداریم. از سوی دیگر ایران هم تجربه‌های خود را در این نشست‌ها عرضه کرد و کشورهای دیگر متوجه شدند در عرصه توانمندسازی، مسکن و برنامه‌ریزی شهری دارای چه تجربه‌هایی هستیم. این تعامل کشورها را ترغیب می‌کند تا همکاری بیشتری با یکدیگر داشته باشند و از تجربیات یکدیگر برای بالا بردن وضعیت ساختمان و مسکن در قاره‌های آسیا و اقیانوسیه بهره ببرند.
حضور فعال ایران در این مجامع را در سطح بین‌المللی بسیار مفید می‌دانم و معتقدم انتقال و کسب تجربه می‌تواند زمینه‌ساز حرکت بزرگی در کشور باشد. فرایند برگزاری پنج دوره اجلاس وزرای مسکن و توسعه شهری آسیا و اقیانوسیه نشان می‌دهد جهت‌گیری سیاست‌های ایران در موضوع بهسازی و نوسازی شهری کاملا با روند بین‌المللی آن منطبق شده است.
اجلاس وزرای آسیا و اقیانوسیه تا چه حد از اجلاس‌های جهانی الگوبرداری شده است؟
تعداد زیادی از کشورهای شرکت کننده در این اجلاس بسیار کوچک هستند و برخی تجربیاتی را در ساخت مسکن می‌گذرانند که از نظر ما فاجعه است. هند نمونه‌ای از این کشورهاست؛ برای مثال چینی‌ها در کشور هند مشغول آپارتمان‌سازی هستند و با نگاه اقتصادی صرف و روش‌هایی قدیمی ساختمان‌‌هایی را احداث می‌کنند که ایران ۴۰ سال شیوه‌اش را تجربه کرده بود. در این اجلاس کشورهایی این چنین بسیار زیادند و از سوی دیگر کشورهای پیشرفته منطقه هم با تجربیات بسیار مفیدی حاضر می‌شوند. از طرف دیگر کشوری مانند اندونزی هم در این اجلاس حضور دارد که علی‌رغم بحران‌های موجود در این کشور، فعالیت مثبتی از خود نشان می‌دهند و تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا خود را به کشورهایی مانند مالزی، کره جنوبی و سنگاپور برسانند. تمام این کشورها می‌توانند مدل مناسبی برای ساخت‌وساز باشند که باید از این تجربیات بهره برد.
همانطور که گفتید بسیاری از کشورهای حاضر در این اجلاس از نظر شهرسازی و ساختمان‌سازی در جایگاه پایین‌تری نسبت به ایران قرار دارند و گروه دیگر کشورهای پیشرفتهای هستند که دغدغه‌های متفاوتی دارند. آیا استفاده از تجربیات کشورها با آزمون و خطا صورت می‌گیرد؟
قطعا باید در نحوه برداشت ما از این تجربیات تجدید نظرهایی صورت بگیرد. برای مثال در مبحث تجربه موفق یا همان Best practice به دو شیوه می‌توان از تجربیاتی که به دست ما می‌رسد استفاده کنیم. یا باید مدل ارائه شده را عینا در ایران پیاده کنیم که در این صورت ممکن است تجربه‌ای مانند استفاده از شرکت‌های توسعه شهری حاصل شود که منجر به فاجعه در بافت‌های شهری شد. در حالت دیگر روش‌شناسی و چارچوب‌های مورد استفاده در کشورهای دیگر ملاک عمل قرار می‌گیرند و بومی‌سازی می‌شوند. در استفاده از تجربه کشوری مانند ژاپن باید ویژگی‌های آن را که ناشی از قوانین زمین و املاک در این کشور است در نظر گرفت. مدیریت شهری در ژاپن بر پایه شورای شهر (City council) و در ایران متمرکز است پس اساسا نمی‌توان به یک شیوه در هر دو کشور رفتار کرد. برای مثال مدلی ایرانی برای پروژه‌های باز انتظام زمین جهت توسعه شهری (land readjustment) از ژاپن به ایران آورده شد اما اشتباه این بود که این تجربه در بافت‌های تاریخی پیاده شد و نتیجه مثبتی در پی نداشت. بعد از این اشتباه بود که مسئولان متوجه شدند این مدل برای بافت‌های تاریخی کشور مناسب نیست. بعد از این تجربه ناموفق، مدل مذکور در محله همت‌آباد اصفهان پیاده‌سازی شد؛ محله‌ای که محدودیت‌های بافت‌های تاریخی را ندارد و شهرداری و مردم نیز در این فرایند با وزارت راه و شهرسازی همراه شدند و اتفاق بزرگی را رقم زدند. باید روش‌شناسی مواجهه با مسائل و مشکلات را از کشورهای دیگر بیاموزیم نه دقیقا مدلی که در کشوری دیگر استفاده شده است.
به عنوان آخرین سوال بفرمایید کشورهای برگزارکننده اجلاس‌های وزرای مسکن آسیاو اقیانوسیه درهر دوره چه وظایفی برعهده دارند؟
کشور رئیس در هر دوره علاوه بر هماهنگی با دبیرخانه دائمی که دهلی نو است موظف است این برنامه اجرایی را مدیریت کند تا مواد آن اجرایی شود. اجرایی شدن این برنامه می‌تواند از طریق ایجاد شبکه‌های مجازی، گفت‌وگوها، کارگاه‌های آموزشی، تولید اسناد ملی و بر اساس بحث‌های مطرح شده در هر یک از کارگروه‌ها صورت پذیرد. برای مثال ایران پیشنهاد تهیه بانک اطلاعاتی را برای کشورهای آسیا - اقیانوسیه داده است. بررسی و پیگیری اجرایی شدن این پیشنهاد بر عهده کشوری است که در این دوره ریاست اجلاس را بر عهده داشته است. همچنین کشور مسئول بعد از به پایان رسیدن فاصله دو ساله میان برگزاری دوره‌های مختلف اجلاس باید گزارش مبنی بر تحقق یافتن این پیشنهاد ارائه دهد. در پنج دوره برگزاری اجلاس، در هر یک از کارگروه‌ها ادعاهای زیادی مطرح شد؛ ادعاهایی که البته در بسیاری از کارگروه‌ها این ادعاها محقق نشد. در کارگروه دوم که مسئولیت آن بر عهده ما قرار گرفته می‌توانم بگویم ۷۰ تا ۸۰ درصد ادعاهای برنامه اجرایی عملی شد.
ارسال نظر