بهره‌برداری از نخستین مجموعه ذخیره‌سازی بخش خصوصی

پس از توافقات حاصل شده میان ایران و کشورهای ۱+ ۵ و آغاز دوران برجام، روند خصوصی سازی در کشور که سابقه زیادی دارد شتاب بیشتری گرفته و شرکت ملی نفت ایران نیز در این زمینه تلاش کرده است در بخش‌هایی که امکان برون سپاری طرح‌ها و پروژه‌های شرکت وجود دارد، از توان و ظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده کند. نخستین اقدام عملی در این زمینه طرح احداث مجموعه‌ای از مخازن نفتی در بندر گناوه است که از سوی وزارت نفت به شرکت پترو امید آسیا - به عنوان بازوی اجرایی شرکت سرمایه‌گذاری امید- واگذار شد. سید محسن قمصری مدیر سابق امور بین‌الملل و عضو هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران، از جزییات این طرح می‌گوید.

هدف شرکت ملی نفت ایران از ایجاد طرح مخازن چه بوده است؟

این مجموعه نخستین و بزرگترین مجموعه ذخیره‌سازی بخش خصوصی است. به عنوان اولین قدم،‌ بحث مخازن گناوه و دیلم است که با شرکت «پترو امید آسیا» در مجموع به توافق رسیدیم که به عنوان بخش خصوصی این کار را انجام دهند. در واقع شرکت نفت اولین قدم‌ها را سال‌ها قبل برای اتکا به بخش خصوصی برداشته و خشنودیم که این مخازن آماده بهره‌برداری شده است و می‌تواند ظرفیت خوبی را به ظرفیت عملیاتی شرکت نفت ایران اضافه کند. می‌توان گفت این طرح توان عملیاتی بسیار خوبی به ما خواهد داد و خشنودیم که بخش خصوصی توانست به موقع این ذخایر را به مرحله بهره‌برداری برساند .

این مجموعه چند درصد می‌تواند به ظرفیت صادرات کشور کمک کند و چگونه می‌تواند پشتوانه‌ مخازن جزیره خارک باشد ؟

این مخازن به نوعی متصل به جزیره خارک است. در حال حاضر ظرفیت مخازن‌ ما در خارک نزدیک به ۳۰ میلیون بشکه است و با این ۱۰ میلیون، ظرفیت ذخیره‌سازی نفت خام ما در مجموع به ۴۰ میلیون بشکه افزایش پیدا می‌کند، یعنی حدود ۲۵ درصد به توان ذخیره‌سازی فعلی ما افزوده خواهد شد که دو خاصیت اساسی دارد. یکی اینکه با توجه به افزایش ظرفیت، توان عملیاتی ما را برای بارگیری‌ها و تاخیرهایی که معمولا پیش می‌آید افزایش می‌دهد. از طرف دیگر با عرضه نفت خام جدید ایران که از غرب کارون به زودی وارد خواهد شد، امکان جداسازی نفت خام را نیز به ما می‌دهد. ما الان از خارک ۳ مدل نفت خام متفاوت را صادر می‌کنیم که شامل نفت خام سبک، نفت خام سنگین و نفت خام فروزان است. قصد ما این است که نفت خام جدید غرب کارون را هم که در ماه‌های آینده به بازار عرضه خواهد شد، از جزیره خارک صادر کنیم. این ظرفیت مازاد توان عملیاتی ما را به حدی بالا می‌برد که امکان جداسازی، ذخیره و عرضه این چهار نوع نفت را خواهیم داشت و کمک بسیار موثری در افزایش ظرفیت عملیاتی شرکت ملی نفت ایران است.

از نظر شرکت ملی نفت ایران ارتباط بالادستی این طرح با اقتصاد مقاومتی چیست و چه گام اجرایی ای در این زمینه محسوب می‌شود ؟

مخزن سازی یکی از مقوله‌های صنعت نفت است که راحت‌تر می‌توانیم به وسیله آن به صنعت داخلی اتکا کنیم. البته ساخت مخزن کار ساده‌ای نیست. در نگاه اول غیر از بحث پلیت‌ها، دیواره‌ها و فوندانسیون‌ها، ابزار دقیق بسیار زیادی دارد. مخزن سازی احتیاج به پمپ‌های بسیار قوی و متعدد و دستگاه‌های بسیار پیچیده بارگیری و تخلیه دارد‌. از ابتدا تلاش‌مان بر این بود که این مجموعه را یک بخش خصوصی اداره کند و خوشحالیم که بگوییم پیشرفت کار به نحو مطلوبی بوده است. امیدواریم بتوانیم طرح مخازن را در بیان شرکت‌های بزرگ مخزن‌سازی دنیا قرار دهیم تا افتخاری برای کشورمان باشد.

درخصوص امکان ذخیره ارزی این پروژه توضیح دهید.

استفاده از این مخازن صرفه جویی قابل توجهی برای کشور دارد، ضمن این که به استانداردهای مناسب با این ذخایر نزدیک شدیم. براساس استانداردهای موجود، کشورهای تولید کننده باید در حدود ۱۵ روز ظرفیت صادراتی خود مخزن داشته باشند، که به نظر می‌رسد با وجود این مخازن به استانداردها نزدیک شده‌ایم و می‌توانیم هزینه‌های نگهداری نفت را به حداقل ممکن کاهش دهیم.

چطور شد که این پروژه به شرکت پترو امید آسیا به عنوان بازوی اجرایی شرکت سرمایه‌گذاری امید محول شد؟

اجرای این طرح نیز مثل خیلی از طرح‌های دیگر در کش و قوس بوروکراسی کشور درگیر بود، اما تاخیر کوتاهی که داشته قابل اغماض است و می‌توان گفت یکی از نادر پروژه‌هایی است که تقریبا در زمانبندی مناسب به بهره‌برداری می‌رسد، با یک تاخیر معقول و قابل هضم که می‌تواند الگویی برای سایر شرکت‌های خصوصی کشور باشد که بتوانند طرح‌های خود را سر وقت انجام دهند. در مجموع از عملکرد شرکت پترو امید آسیا راضی هستیم. از الزامات این پروژه تزریق مناسب و به موقع اعتبارات بود که این کار را انجام دادند و برای طراحی، راه‌اندازی و ساخت مخازن از نیروی متخصص داخلی در حد بسیار خوبی استفاده کردند. در واقع مدیریت خوب به همراه تامین به موقع اعتبارات مورد نیاز و استفاده مناسب از نیروهای متخصص داخلی، برآیند خوبی به دست داد که منتج به ساخت این مخازن با استانداردهای خوب و در زمان مناسب شد.