ارزیابی مجدد یا عقب‌نشینی تاکتیکی؟

بهنام ناصح
عضو گروه فرهنگ و هنر

هرگاه کار جامعه به‌طور عام و کار فرهنگ و هنر به‌طور خاص به انتخاب صرفا سلیقه‌ای کشیده شود، صدای اعتراضات به اوج می‌رسد. بدیهی است هر انتخابی و گزینشی، لاجرم به نوعی سلیقه می‌آمیزد که به کام برگزیده نشدگان خوش نمی‌آید، ولی تاسف جایی است که غربال به‌دستان بدون ملاک و معیار مشخصی تنها میزان گزینش را سلیقه خود قرار دهند؛ ماجرایی که گویی در جشنواره فیلم فجر امسال تا حد زیادی اتفاق افتاد و کارگردان‌های مطرحی چون تهمینه میلانی، کیانوش عیاری، شهرام مکری و بهمن فرمان‌آرا از بخش رقابت برای به دست آوردن سیمرغ بلورین جشنواره کنار گذاشته شده‌اند. هرچند دربازبینی مجدد، تعدادی از فیلم‌های رد شده مجددا پذیرفته شدند ولی هیچ کدام از اسامی یاد شده در فهرست جدید نیز قرار ندارند و همین موضوع، این نکته را تایید می‌کند که چنین ارزیابی‌هایی بیش از آنکه اصیل باشند، نوعی سیاسی‌کاری و عقب‌نشینی تاکتیکی است تا توجه به حذف‌شدگان کمتر شود. البته هنگامی که هنرمندی مجموعه‌ای را پذیرفت لاجرم باید به رأی نهایی هیات داوران گردن نهد و آن را محترم شمارد ولی مشکل از جایی آغاز می‌شود که پیش از رقابت نیز پیش‌شرط‌هایی ناگفته و نانوشته اعمال می‌شود که شانس رقابت را از چهره‌های برجسته و شایان اعتنا سلب می‌کند و راه را برای گزینش آثار متوسط هموار می‌سازد. با همه این حرف‌ها نباید از یاد برد که هر چند این هنرمندان با یا بدون این جشنواره راه خود را پی‌خواهند گرفت، اما اصولا این جشنواره‌ها هستند که اعتبار خود را از هنرمندان برجسته می‌گیرند، نه برعکس؛ همان‌طور که نحوه قضاوت و مجموعه داوران از عوامل اهمیت داشتن یا بی‌اهمیتی جشنواره‌ها به‌شمار می‌روند