بر پایه گزارش روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز، روحیه قوی وزیر نفت ایران در رویارویی با یکی از دشوارترین ماموریت‌های تاریخ صنعت نفت، شگفت آور است. بر اساس این گزارش بیژن زنگنه، وزیر باسابقه نفت ایران، با سختی‌هایی توان فرسا رو به رو است اما همچنان می‌تواند روحیه شوخ طبعی خود را حفظ کند. هنگامی که وی برای گرفتن رای اعتماد در مجلس شورای اسلامی ایران حاضر شد، به نمایندگان اعلام کرد که رای اعتماد آنان، او را به یک هتل پنج ستاره نمی‌فرستد؛ در عوض، او به خط مقدم نبرد با تحریم‌ها فرستاده می‌شود. تحریم‌های مالی آمریکا در کنار تحریم‌های اروپا سبب فرار سرمایه‌گذاری خارجی، آسیب به تولید و صادرات نفت و توقف توسعه میدان‌های نفت و گاز شده است.

بر پایه داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی، در مجموع، صادرات روزانه نفت ایران از بیش از دو میلیون بشکه در آغاز سال ٢٠١٢ میلادی، به یک میلیون و ١٠٠ هزار بشکه در ٩ ماه نخست سال جاری میلادی کاهش یافت. وزیر نفت ایران گفت: این نخستین گام برای برچیدن تحریم‌ها است؛ ما هنوز نمی‌توانیم قرارداد امضا کنیم اما توافق ژنو، درها را باز می‌کند.

زنگنه در دهه ١٩٩٠ و آغاز دهه ٢٠٠٠ میلادی هدایت وزارت نفت را در دست داشت. او برای جذب میلیاردها دلار سرمایه در صنعت نفت ایران، با مخالفت‌هایی رو‌به‌رو شد. امروز وزیر نفت شاهد است که بسیاری از تلاش‌های پیشین او ناکام گذاشته شده است و بسیاری از کارکنان شایسته، از صنعت نفت جدا شده‌اند.

در هفته‌های اخیر، زنگنه برای بازسازی گروه همکاران خود تلاش کرده و بسیاری از نیروهای باسابقه را به وزارت نفت باز‌گردانده است. اولویت‌های او شفاف هستند: افزایش تولید و صادرات؛ بازگرداندن شریکان خارجی و تضمین دسترسی به فناوری. وی در پاسخ به پرسشی درباره چگونگی واکنش او به تغییرات سازمانی و نیروهای تازه وزارت نفت، اعلام کرد که اولویت‌های مهم‌تری پیش رو دارد و گفت: افزودن ١٠٠ هزار بشکه به صادرات روزانه، اهمیت بیشتری دارد. هیچ کس به اندازه آقای زنگنه برای دیدن پایان دوران تحریم اشتیاق ندارد. وی گفت: ما باید معامله و همکاری‌هایی با شرکت‌های نفتی بین‌المللی داشته باشیم تا افزون بر سرمایه، از فناوری و مدیریت آنان، به ویژه در بخش بالادستی، بهره‌مند شویم.

وی افزود: تحریم سبب شده است که ما نتوانیم به سطح مطلوب صادرات خود دست یابیم، به بخشی از درآمدهای خود دسترسی نداشته باشیم و خرید برخی تجهیزات مورد نیاز، برای ما بسیار دشوار باشد.

به گفته وزیر نفت، اگرچه ایران برای دور زدن برخی تحریم‌ها راه‌هایی یافته است، اما این راه‌حل‌ها پرهزینه و زمان بر هستند. وی درباره راه‌های توسعه صادرات به هند که یکی از خریداران عمده نفت ایران است، گفت: همه چیز ممکن است. برای توسعه پروژه‌های نفتی، به ویژه در توسعه میدان پارس جنوبی که بزرگ‌ترین میدان گازی جهان به شمار می‌آید، در گذشته امتیازهایی به برخی شرکت‌های آسیایی و داخلی داده شده است. به گفته وزیر نفت، دیگر میدان‌های گازی نیز نیازمند توسعه هستند. اگرچه هیچ کدام از قراردادهای کنونی کنار گذاشته نمی‌شوند، برای توسعه مراحل تازه توسعه پارس جنوبی، ممکن است از شرکت‌های خارجی نیز دعوت شود. زنگنه اعلام کرد که پس از پایان تحریم‌ها، شرکت‌های چینی و شرکت‌های ایرانی باید با شرکت‌های غربی برای برنده شدن در مزایده‌ها رقابت کنند. وی همچنین ضمن حمایت از همکاری وزارت نفت با شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران، تاکید کرد که حتی سپاه نیز قبول دارد که بخش خصوصی باید تقویت شود. زنگنه گفت: حدود ٩٥ درصد از نیروهای شرکت‌های وابسته به سپاه، غیر‌نظامی هستند و به همین دلیل بعید نیست که این شرکت‌ها خصوصی شوند. یکی دیگر از چالش‌های پیش روی وزیر نفت، مساله‌ حساس و فوری اصلاح نظام تخصیص یارانه‌های انرژی است که بر اساس برآوردها سالانه ٨٠ میلیارد دلار برای دولت ایران هزینه دارد. وی گفت: نمی‌توان این رقم را نادیده گرفت؛ ما نمی‌توانیم این شیوه را پی بگیریم اما این مساله‌ تنها جنبه اقتصادی ندارد و ابعاد اجتماعی آن نیز مهم است.